Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde özel dil kursları

Yıl 2023, Sayı: 36, 340 - 354, 21.10.2023

Mehmet Er

https://doi.org/10.29000/rumelide.1375506

Öz

Yabancı ve ikinci dil olarak Türkçe öğreten kurumlardan bahsedildiğinde sadece öğrenicilere Türkçe öğretmek değil aynı zamanda materyal geliştirmek, akademik araştırmalar yapmak, projeler yürütmek hatta öğretici yetiştirmek gibi görevler üstlenen üniversitelere bağlı araştırma ve uygulama merkezleri akla gelmektedir. Yunus Emre Enstitüsüne bağlı kültür merkezleri, Maarif Vakfı Okulları, yurt dışı Türkoloji kürsüleri gibi diğer kurumlar da bu alanda önemli bir işlevi yerine getirmektedir. Bununla birlikte uzun zamandır bu sahada hizmet veren özel dil kurslarının sayısında son yıllarda gözle görülür bir artış söz konusudur. Özel dil kursları, herhangi bir devlet desteği almadan bu alanda önemli işlere imza atmaktadırlar. Bireysel veya gruplar halinde Türkçe öğrenmek isteyenlerin ihtiyaç ve hedeflerine uygun olarak tasarlanmış ders programları sunan bu kursların, önemli bir öğrenici kitlesine ulaştıkları gözlemlenmektedir. Bürokratik yavaşlıktan uzak esnek yapıları ve bireyselleştirilmiş programları ile yabancılara Türkçe öğretimi sahasında her geçen gün daha çok söz sahibi olan bu kurslar hakkında pek fazla akademik çalışma yapılmadığı tespit edilmiştir. Bu çalışmada, yarı yapılandırılmış görüşme formu ile kursların sahipleri ve/veya idarecilerinin konunun akademik ve idari yönü hakkında görüşleri alınmış ve bu görüşler nitel araştırma teknikleri ile yorumlanmıştır. Kurs sahipleri ve idarecileri, uluslararası öğrencilerin en çok vize ve ikamet izni alma konusunda sorun yaşadıklarını belirtmişlerdir. Ulaşılan bulgulardan hareketle görüş ve öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

yabancılara Türkçe öğretimi, özel öğretim kurumları, dil kursları

Kaynakça

• ACTFL (2012). American Council on the Teaching of Foreign Languages. https://www.actfl.org/ adresinden 19.09.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Boylu, E., Başar U. (2016). Türkçe öğretim merkezlerinin güncel durumu ve standartlaştırılması üzerine. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi “Prof. Dr. İbrahim KAVAZ Özel Sayısı” , 4(24), 309-324.
• Balcı M., Melanlıoğlu D. (2020). Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi programı üzerine. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 10(2) 173-198.
• Bacanlı, H., Dombaycı, M. A. (2013). Kapatılma veya dönüştürülme ayrımında dershaneler. ASEM Rapor. Ankara Siyasal ve Ekonomik Araştırmalar Merkezi, Ankara. http://www.asem.org.tr/tr/publication/details/44/ adresinden 05.07.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Collins, K. M. T., Onwuegbuzie, A. J., & Jiao, Q. G. (2006). Prevalence of mixed-methods sampling designs in social science research. Evaluation & Research in Education, 19 (2), 83-101.
• Council of Europe (2020). Common European framework of reference for languages: learning, teaching, assessment companion volume with new descriptors, language policy programme education policy division education department council of Europe, Strasbourg 2001 / 2018 / 2020.
• Creswell, J.W. (2003). Research design: Qualitative, quantitative, and mixed methods approaches. California: Sage Publications Inc.
• Creswell, J. W., & Clark, V. L. P. (2007). Designing and conducting mixed methods research, Los Angeles: Sage.
• D-AOBM (2021). “Diller için Avrupa ortak öneriler çerçevesi” Öğrenim, öğretim ve değerlendirme. MEB Yayınları.
• Demir, T. (2019). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde standart ve akreditasyon sorunu. Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi Doktora Programı 1. Öğrenci Sempozyumu bildiri kitapçığı içinde. Ed. M. Durmuş. 105-122.
• Durmuş, M. (2013). Türkçenin yabancılara öğretimi: Sorunlar, çözüm önerileri ve yabancılara Türkçe öğretiminin geleceği ile ilgili görüşler. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Türkçenin Eğitimi Öğretimi Özel Sayısı. 6(11) 208-224.
• Erdil, M. (2018). Türkiye Cumhuriyeti Yüksek Öğretim Kuruluna bağlı 209 üniversitede yabancılara Türkçe öğretimi, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(60), 93-112.
• Gerring, J. (2007). Case study research: Principles and practices. New York: Cambridge University Press.
• Kılınç, A. (2021). “Avrupa dil portfolyosu ve pasaportunun yabancı dil eğitimindeki işlevi”, Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(25), 333-355.
• Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırma desen ve uygulama için bir rehber (Çev. Turan, S.). Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Miles, M, B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded Sourcebook. (2nd ed). Thousand Oaks, CA: Sage.
• Miller, M. D., Linn, R. L. & Gronlund, N. E. (2009). Measurement and assessment in teaching. New Jersey: Pearson Education Inc.
• MEB.(2022). Milli Eğitim Bakanlığı resmî istatistikler, https://www.meb.gov.tr/2021-2022-orgun-egitim-istatistikleri adresinden 07.07.2023 tarihinde erişilmiştir.
• MEB (2022). Milli Eğitim Bakanlığı Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü. http://abdigm.meb.gov.tr/www/avrupa-dil-sinavlari-dernegi/icerik/1719 adresinden 20.09.2023 tarihinde erişilmiştir.
• MEB (2007). Özel öğretim kurumları kanunu, https://ookgm.meb.gov.tr/www/kanunlar/icerik/64 adresinden 07.07.2023 tarihinde erişilmiştir.
• MEB (2014). Milli Eğitim Bakanlığı Yabancılara Yönelik Eğitim - Öğretim Hizmetleri. https://docplayer.biz.tr/8682160-T-c-milli-egitim-bakanligi-temel-egitim-genel-mudurlugu-sayi-10230228-235-4145933-23-09-2014-konu-yabancilara-yonelik-egitim-ogretim-hizmetleri.html adresinden 21.09.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Mutlu H.H. ve Ayrancı B.B. (2017). Yabancılara Türkçe öğretiminde geçmişten günümüze süregelen problemler. The Journal of International Lingual, Social and Educational Sciences. 3(2) 66-74.
• Onwuegbuzie, A. J., & Leech, N.L. (2007). A Call for qualitative power analyses. Quality & Quantity, 41, 105-121.
• ÖSYM (2023). Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi TR YÖS Kılavuzu. https://www.osym.gov.tr/TR,24127/2023-tr-yos-kilavuz-ve-basvuru-bilgileri.html 18.09.2023 tarihinde adresinden tarihinde erişilmiştir.
• Özgen N., Köşker N., yalçın H. (2014). Türkiye'de özel dershaneler ve paydaşları üzerine bir analiz, TÜCAUM VIII. Coğrafya Sempozyumu Ankara. Bildiri kitabı, 417-427.
• Özdemir, C. (2018). Yabancılara Türkçe öğretimi tarihçesi, Alatoo Academic Studies, 58-65.
• PİKTES (2016). Türk Eğitim Sisteminde Çocuklar İçin Kapsayıcı Eğitimin Desteklenmesi Projesi. https://piktes.gov.tr/cms/ adresinden 22.09.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Shields, R. (2013). Globalization and ISM: A network analysis. Comparative Education Review, 57(4), 609–636. https://www.jstor.org/stable/10.1086/671752 adresinden 01.08.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Strauss, A. & Corbin, J. (1990). Basics of qualitative reserach: Grounded theory procedures and techniques, New Delhi: Sage.
• Subaşı, M., Okumuş, K. (2017). Bir araştırma yöntemi olarak durum çalışması, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(2), 419-426.
• Tekin, M.K. (2022). Dünyada ve Türkiye’de uluslararsı öğrenci hareketliliğinin mekânsal perspektiften incelenmesi, Ege Coğrafya Dergisi 31(1), 139-154.
• Teichler, U. (2007). The Changing role of student mobility, Higher Education, Research and Konwledge. 20(4) 457-495. https://www.researchgate.net/publication/242159121_The_Changing_Role_of_Student_Mobility adresinden 01.08.2023 tarihinde erişilmiştir.
• TYDÖP (2020). Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi programı.
• UNESCO (2022). Uluslararası öğrenci verileri, http://data.uis.unesco.org/ adresinden 07.12.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Yüce, S. (2016). Yabancılara Türkçe Öğretiminde Nitelikli Öğretim Elemanı Sorunu. “İstanbul Aydın Üniversitesi Uluslararası Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretimi Sempozyumu” bildiri kitabı içinde. 105-115.
• YÖK. (2023). Yükseköğretim bilgi sistemi, https://istatistik.yok.gov.tr/ adresinden 07.12.2023 tarihinde erişilmiştir.