Teoman Duralı’nın dil anlayışı ve sözlük çalışmaları üzerine bir deneme

Yıl 2023, Sayı: Ö13, 17 - 24, 23.10.2023

Elife Kılıç

https://doi.org/10.29000/rumelide.1378996

Öz

İnsan varoluşunu ve bilincini dille ortaya koyduğundan ve gerçekliğin ifade edilmesi, ortaya çıkması, anlaşılması dil üzerinden olduğundan, insan için dilin vazgeçilmezliği son derece aşikârdır. Bu yüzden dilin doğru kullanımı, insanla, insanın varoluşuyla, kültür yanıyla, kendi olmasıyla yakından ilişkili olduğundan, bu alanda yapılan çalışmalar son derece mühimdir. Bu çalışmada, dilin bu özelliklerine dikkat çeken, dilin insanla varoluşsal bağını felsefi görüşleriyle ortaya koyan, bunu yaparken kendi felsefi temellendirmelerini ve tanımlarını gerçekleştiren Ş. Teoman Duralı’nın dile yaklaşımı, dille ilgili temel kavram ve belirlemeleri araştırılıp ortaya konduktan sonra, onun hem sözlük çalışmaları üzerinden dile yaklaşımı hem de Türkçede felsefe-bilim alanında kavram karmaşasının önüne geçmek üzere yaptığı katkılar örneklerle ele alınacaktır. Böylece iletişim, bildirişim gibi özel kavramlar arasındaki farklılıklar ortaya konulacağı gibi dilin sadece toplumsal düzeyde değil aynı zamanda felsefe, bilim yaparken, kültürden medeniyete geçişte de önemli bir araç olduğu gösterilecektir.

Anahtar Kelimeler

Dil felsefesi, sözlük, iletişim, bildirişim

Kaynakça

• Çakmak, C. (1997). Wittgenstein’da Dil ve Felsefe ilişkisi. Felsefe Arkivi, 30, 141–151.
• Çapku, A. (2022). Şaban Teoman Duralı Düşüncesinde Temel Meseleler. Temaşa Felsefe Dergisi, 17, 5–16.
• Coşkun, S. (2014). Dil-Düşünce ve Dünya İlişkisi Bakımından Öznellik, Bireysellik ve Kimlik. Kaygı, 23, 87–102.
• Duralı, Ş. T. (1986). Çıkışı, Gelişmesi, Anlamca Sınırları. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1, 76–99.
• Duralı, Ş. T. (1998). Felsefe-Bilime Giriş. İstanbul: Çantay Kitabevi.
• Duralı, Ş. T. (2010a). Aklın Anatomisi. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Duralı, Ş. T. (2010b). Omurgasızlaştırılmış Türklük. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Duralı, Ş. T. (2013). Kutadgubilig Türkçenin Felsefe-Bilim Sözlüğü. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Wittgenstein, L. (2006). Tractatus Logico-Philosophicus (Oruç Aruoba (çev.)). İstanbul: Metis Yayınları.
• Peters, F. E. . (2004). Antik Yunan Felsefesi Terimleri Sözlüğü (Hakkı Hünler (çev. ve haz.)). (4 b.). İstanbul: Paradigma Yayınları.
• Schweitzer, A. (1994). Kültürün Çöküşünde Felsefenin Rolü. (çev. Atilla Erdemli). Felsefe Arkivi, 29, 109-115.