Türkçe öğretmeni adaylarının kariyer planları

Yıl 2023, Sayı: Ö13, 658 - 676, 23.10.2023

Hatice Yurtseven Yılmaz

https://doi.org/10.29000/rumelide.1379205

Öz

Bu çalışma, lisans eğitimleri kapsamında zorunlu “Kariyer Planlama” dersini alan Türkçe öğretmeni adaylarının yapılan bilgilendirmeler sonunda kendilerine belirledikleri kariyer planlarını betimleyici ve yorumlayıcı bir yaklaşımla ortaya koymayı amaçlayan temel nitel araştırmadır. Araştırmaya Bursa ilindeki bir devlet üniversitesinin Türkçe Öğretmenliği Lisans Programı’na birinci sınıf düzeyinde devam eden 24’ü erkek, 36’sı kız 60 öğrenci katılmıştır. Kariyer Planlama dersinin 14 haftalık ders içeriğinin tamamlanmasının ardından öğretmen adaylarından kendi kariyer planlarını yazmaları istenmiştir. Öğretmen adayları yazdıkları kariyer planları belgelerini Microsoft Teams üzerinden araştırmacıya teslim etmiştir. Bu belgeler üzerinde içerik çözümlemesi yapılmış ve belirlenen kodlar alan içi ve alan dışı olarak ulamlara ayrılmıştır. Sonuçlara göre, Türkçe Öğretmenliği Lisans Programı birinci sınıf öğrencilerinin yüzde %63’ü Türkçe öğretmenliğini kariyer planlarında ilk sıraya koymuştur. Erkeklerin ve kızların ilk kariyer planları açısından yüzdelik oranları birbirine çok yakındır. Ancak akademisyenliği kariyer planlarına en çok kızların yazdığı; eğitimini tamamladıktan sonra alan dışında kariyer geliştirmeyi planlayan öğretmen adaylarının ise erkek olduğu görülmüştür. Türkçe öğretmeni ve akademisyen olma dışında kariyer planlarının ilk sırasına editör, yazar, yurt dışında Türkçe öğretmeni, yurt içindeki Türkçe öğretim merkezlerinde öğretim görevlisi, özel eğitim kurumu sahibi mesleklerini yazmışlardır. Ayrıca bazı öğretmen adaylarının kariyer planlarında ikinci ve üçüncü seçenekler bulunurken bazı öğretmen adayları kariyerlerini tek bir meslek üzerine şekillendirmeyi planlamıştır.

Anahtar Kelimeler

Türkçe öğretmeni, Kariyer, Meslek

Kaynakça

• Akoğlan-Kozak, M. ve Dalkıranoğlu, T. (2013). Mezun Öğrencilerin Kariyer Algılamaları: Anadolu Üniversitesi Örneği. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(1), 41-52.
• Aksu, M., Engin-Demir, C., Daloglu, A., Yıldırım, S. ve Kiraz, E. (2010). Who Are Future Teachers in Turkey? Characteristics of Entering Student Teachers. International Journal of Educational Development, 30 (1), 91-101. https://doi.org/10.1016/j.ijedudev.2009.06.005
• Amani, J. (2013). Social İnfluence And Occupational Knowledge as Predictors of Career Choice İntentions Among Undergraduate Students in Tanzania. International Journal of Learning and Development, 3, 183-195.
• Aydın, İ. (2018). Öğretmenlik Kariyer Evreleri ve Öğretmenlerin Mesleki Gelişimi. Journal of Human Sciences, 15(4), 20472065. https://doi.org/10.14687/jhs.v15i4.5450
• Balyer, A., & Özcan, K. (2014). Choosing Teaching Profession as a Career: Students' Reasons. International Education Studies, 7(5), 104-115.
• Barutçugil, İ. (2004). Stratejik İnsan Kaynakları Yönetimi. İstanbul: Kariyer Yayınları.
• Başbay, M., Ünver, G. ve Bümen, N.T.,(2009). Ortaöğretim Alan Öğretmenliği Tezsiz Yüksek Lisans Öğrencilerinin Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumları: Boylamsal Bir Çalışma. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 15(59), 345-366.
• Bergmark, U., Lundström, S., Manderstedt, L., & Palo, A. (2018) Why Become A Teacher? Student Teachers’ Perceptions of The Teaching Profession and Motives for Career Choice, European Journal of Teacher Education, 41(3), 266-281, https://doi.org/10.1080/02619768.2018.1448784
• Camadan, F. ve Sezgin, F. (2012). İlköğretim Okulu Müdürlerinin Okul Rehberlik Hizmetlerine İlişkin Görüşleri Üzerine Nitel Bir Araştırma. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(38), 199-211.
• Creswell, J. (2014). Nitel Araştırma Yöntemleri. (2. Baskı). Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Çetin, M., Tatık, R. Ş., Çayak, S. ve Doğan, B. (2015). Öğretmen Adaylarının Kariyer Kavramına İlişkin Metaforik Algıları. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi. 4, 119-130.
• Darling-Hammond, L. (2000). Teacher Quality and Student Achievement. Education Policy Analysis Archives, 8(1), 1-44. https://doi.org/10.14507/epaa.v8n1.2000
• Darling-Hammond, L., Chung, R., & Frelow, F. (2002). Variation in Teacher Preparation: How Well Do Different Pathways Prepare Teachers to Teach? Journal of Teacher Education, 53, 286e302.
• Deliveli, K. (2021). Sınıf öğretmeni adaylarının öğretmenlik mesleği konusundaki görüşleri ve geleceğe yönelik beklentileri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 51, 393-427. https://doi.org/10.9779.pauefd.774418
• Du Preez, M. (2018). The Factors İnfluencing Mathematics Students to Choose Teaching as a Career. South African Journal of Education, 38(2). http://dx.doi.org/10.15700/saje.v38n2a1465
• Duru, H., Bayraktar, M. ve Gültekin, F. (2020). Öğretmen adaylarının kariyer kararlarının algılanan kariyer engelleri ve kariyer geleceği açısından incelenmesi. Kastamonu Education Journal, 28(2), 613-629. http://dx.doi.org/10.24106/kefdergi.693421
• Duymuş, Y. ve Sulak, S. (2018). Öğretmen Adaylarının Yaşam Boyu Öğrenme Eğilimleri Üzerinde Lisans Eğitimi, Cinsiyet ve Bölümün Etkisi. Sınırsız Eğitim ve Araştırma Dergisi, 3(2), 58-74, https://doi.org/10.29250/sead.427723
• Eren, A. (2012). Prospective Teachers' İnterest in Teaching, Professional Plans About Teaching and Career Choice Satisfaction: A Relevant Framework?. Australian Journal of Education, 56(3), 303-318.
• Fong-Yee, D. & Normore, A. H. (2004, April). The İmpact of Quality Teachers on Student Achievement. Paper presented at the 3rd Annual College of Education Research Conference, Miami, FL.
• Gülay Ogelman, H., Sari, B., Amca Toklu, D., & Fetihi, L. (2023). Okul öncesi öğretmen adaylarının mesleği tercih nedenleri ve gelecekten beklentileri. International Journal of Education and New Approaches, 6(1), 16-32. https://doi.org/10.52974/jena.1206647
• Hacıömeroğlu, G. ve Taşkın, Ç. Ş. (2010). Fen bilgisi öğretmenliği ve ortaöğretim fen ve matematik alanları (OFMA) eğitimi bölümü Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(1),77–90.
• İlhan, M., Öner Sünkür, M. ve Yılmaz, F. (2012). İlköğretim Öğretmen Adaylarının Lisansüstü Eğitime Yönelik Tutumlarının İncelenmesi (Dicle Üniversitesi Örneği). Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1 (23), 22-42.
• İnce Aka, E., & Taşar, M. F. (2020). Prospective Science Teachers’ Views on Career Planning and Their Self-Efficacy Levels For Career Decision-Making. International Online Journal of Education and Teaching (IOJET), 7(3). 960-975.
• Karacan Özdemir, N. ve Bacanlı, F. (2020). Sosyal duygusal öğrenme becerileri ve kariyer gelişimi: Öğretmen ve psikolojik danışman rolleri, Millî Eğitim, 49 (226), 323-344.
• Karadağ, R. (2012), Türkçe Öğretmeni Adaylarının Öğretmenlik Mesleğine İlişkin Tutumları ve Öğretmenlik Mesleğini Tercih Nedenleri. e-Journal of New World Sciences Academy (NWSA), 7(2), 44-66.
• Karakış, Ö. ve Demirtaş, Z. (2022). Öğretmen Adaylarının Yaşam Boyu Öğrenme Eğilimleri ve Öğretmenlik Mesleğini Seçimlerinden Duydukları Memnuniyetin Mesleki Yönelim ve Kariyer Geliştirme Arzularını Yordaması, EUluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 13(5), 77-92. https://doi.org/10.19160/e-ijer.1121973
• Kass, E., & Miller, E. C. (2018). Career Choice Among Academically Excellent Students: Choosing Teaching Career as a Corrective Experience. Teaching and Teacher Education, 73, 90-98.
• Keck Frei, A., Berweger, S., & Buschor, C.B. (2017). Men Considering (and Choosing) Teaching as a Career: What Accounts For Their Decision to Become a Teacher?. European Journal of Teacher Education, 40(4), https://doi.org/10.1080/02619768.2017.1315397
• Kyriacou, C., & Coulthard, M. (2000). Undergraduates' Views of Teaching as a Career Choice. Journal of education for Teaching, 26(2), 117-126.
• Kuzgun, Y. (2022). Meslek Rehberliği ve Danışmanlığına Giriş (8. Baskı). Ankara: Nobel.
• Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırma (Çev. Turan, S.), (Özgün yayın tarihi 2009). Ankara: Nobel Yayınevi.
• Miles, M. B. ve Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. (2nd ed.). Newbury Park, CA: Sage.
• OECD (2018). Effective Teacher Policies: Insights from PISA. OECD Publishing.
• Ölçü Dinçer, Z. (2018). To be or? Career İntentions of Prospective Teachers From Different Universities. Kastamonu Education Journal, 26(3), 835-841. https://doi.org/10.24106/kefdergi.413381
• Özsoy, G., Özsoy, S., Özkara, Y. ve Memiş, A. D. (2010). Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Mesleğini Tercih Etmelerinde Etkili Olan Faktörler. İlköğretim Online, 9(3), 910-921. https://hdl.handle.net/20.500.12628/1342
• Rots, I., Aelterman, A., Devos, G., & Vlerick, P. (2010). Teacher Education and The Choice to Enter The Teaching Profession: A Prospective Study. Teaching and teacher education, 26(8), 1619-1629.
• Richardson, P. W., & Watt, H. M. (2016). Factors İnfluencing Teaching Choice: Why Do Future Teachers Choose The Career?. International Handbook of Teacher Education, 2, 275-304.
• Saç, C. (2016). 2002-2014 Yılları Arasında Öğretmen Yetiştirme ve Atama Politikalarının Değerlendirilmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Sağdıç, M ve Demirkaya, H. (2009). Üniversite Öğrencilerinin Kariyer Gelişim Planlarına İlişkin Yaklaşımları. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 26, 233-246.
• Şahin, İ. (2011). Prospective Teachers' Ideas about Teacher Recruitment and Their Professional Future. Educational Sciences: Theory and Practice, 11(3), 1179-1184.
• Toplumsal Yapı Araştırmaları Programı (TYAP) (2014). Mesleki İtibarı Araştırması. (https://tyap.net/mia, erişim tarihi: 18.07.2023).
• Yeşilyaprak, B. (2010). Eğitimde Rehberlik Hizmetleri. Ankara: Nobel Yayınevi.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2018). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (11. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yurdakal, İ. H. (2019). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğini seçmelerinde rol alan etmenler. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 8(2), 1205-1221.
• Yüce, K., Şahin, E. Y., Koçer, Ö., & Kana, F. (2013). Motivations for choosing teaching as a career: A perspective of pre-service teachers from a Turkish context. Asia Pacific Education Review, 14, 295-306. http://dx.doi.org/10.1007/s12564-013-9258-9
• Watt, H., & Richardson, P. (2008). Motivations, Perceptions, and Aspirations concerning Teaching as a Career for Different Types of Beginning Teachers. Learning and Instruction, 18, 408–428.