Dijital İletişim Bağlamında Finansal Okuryazarlık: Çocuklara ve Ebeveynlere Yönelik Dijital Uygulamalar ve Yeni Nesil Harçlık Modelleri

Yıl 2023, Sayı: Ö13, 922 - 935, 23.10.2023

Şadiye Kotanlı Kızıloğlu

https://doi.org/10.29000/rumelide.1379245

Öz

Günümüzde birçok okuryazarlık çeşidi bulunmaktadır ve finansal okuryazarlık bunlardan biri olarak karşımıza çıkmaktadır. Çocuklara ve 18 yaş altındaki gençlere planlı harcama, tasarruf ve birikim bilinci aşılama, parayı doğru harcama yol ve yöntemlerini öğretme, bütçe oluşturabilme vb. sağlıklı finansal alışkanlıklar kazandırma noktasında öne çıkan finansal okuryazarlık, bilgi iletişim teknolojilerinin gelişimiyle birlikte dijital finansal okuryazarlığa evrilmiştir. Dijitalleşmenin de etkisiyle eski tasarruf ve birikim yöntemlerinin yerini dijital ortamlar, uygulamalar ve modeller almaya başlamış, yeni nesil harçlık sistemleri ve birikim modelleri ortaya çıkmıştır. Bu kapsamda yaşadığımız dijital döneme uyumlan(dırıl)an ve ebeveynlere çocuklarına akıllı/planlı harcama ve birikim yapmanın formüllerini sunabilecek çeşitli uygulamalar hayata geçirilmiştir. Bu çalışma, dijital ebeveynlerin çocuklarına yönelik finans alışkanlığını nasıl kazandıracaklarına yönelik sunulan farklı uygulama, hizmet ve modellerin neler olduğuna odaklanmakta, geliştirilen formülleri inceleyerek kapsamlı bir analiz sunmayı amaçlamaktadır. Diğer yandan bu çalışma, finansal okuryazarlığın dijital finansal okuryazarlığa evrilmesiyle ebeveyn-çocuk ilişkisinin finansal boyutuyla nasıl bir ilişki üzerinden yürütüldüğünü ortaya koymayı amaçlayarak dijitalleşmenin finansal okuryazarlık üzerinden önemini ele almaktadır. Bu kapsamda çalışma betimsel bir inceleme çalışmasıdır ve özgün bir kapsam ve içerik sunmayı hedefleyerek ele alınan konuya ilişkin sistematik bir bütünlük kazandırmaya çalışmaktadır. Çalışmada dijital ebeveynlere sunulan dijital finansal okuryazarlıkla ilgili yeni uygulamalar/hizmetler incelenerek dijital öğrenme ortamlarına ve uygulamalarına ilişkin bir anlam çerçevesi oluşturulmaktadır. Çalışma sonucunda hem bireysel girişimcilerin hem de bankaların finansal okuryazarlık ile ilişkili olarak dijitalleştirilmiş kumbara uygulamalarını son yıllarda kullanıcılara ve müşterilere sunmasıyla birlikte dijital ortama daha fazla uyumlanma çabasının gittikçe arttığı görülmüş, Manibux, Vibox, Çocuk Bankacılığı ve Dijital Kumbara gibi örneklere rastlanılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Finansal okuryazarlık, dijital iletişim, dijital ebeveynlik, yeni nesil harçlık sistemi

Kaynakça

• Castells, M.(2005). Enformasyon Çağı I: Ekonomi, Kültür ve Ağ Toplumunun Yükselişi. Çeviren: Ebru Kılıç, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Cem, F. (2019). “Dijital harçlık dönemi”. https://www.sabah.com.tr/ekonomi/2019/05/19/ dijital-harclik-donemi Erişim Tarihi:16.08.2023
• COFACE (2018). https://coface-eu.org/wp-content/uploads/2021/12/Digitalisation Principles-COFACE-Families-Europe.pdf Erişim Tarihi: 14.07.2023
• Deloitte (2017). Türkiye FinTech Ekosistemi. https://www2.deloitte.com/tr/tr/pages/finance/ articles/fintech-ecosystem-in-turkey.html Erişim Tarihi:14.08.2023
• Ergu Demiral, E. (2021). “Çocukların harçlığını düzenlemek için girişim kurdu: Manibux”. https://gazeteoksijen.com/yazarlar/elif-ergu-demiral/cocuklarin-harcligini-duzenlemek-icin-girisim-kurdu-manibux-54250 Erişim Tarihi: 31.08.2023
• Grami, A.(2015). Introduction to Digital Communications. Elsevier Academic Press.
• Koçyiğit, M., Koçyiğit, A. (2018). Değişen ve Gelişen Dijital İletişim: Yazılabilir Web Teknolojisi (Web 2.0). İçinde (Veysel Çakmak, Selahattin Çavuş) Dijital Kültür ve İletişim. s. 19-45. Konya:Literatürk Academia Yayınları.
• Koskelainen, T., Kalmi, P., Scornavacca, E. , Vartiainen, T. (2023). Financial Literacy In The Digital Age-A Research Agenda. Journal Of Consumeraffairs, 57(1), 507–528.
• Lee, E.A., Messerschmitt, D. G. (1988). Dijital iletişim. Springer Hollanda, Dordrecht. Literacy, 1(02), 151-161.
• Livingstone, S., Ross, A. B. (2020). Parenting for a Digital Future: How Hopes and Fears about Technology Shape Children's Lives. Oxford University Press.Incorporated.
• Manap, A. (2020). Anne Babalarda Dijital Ebeveynlik Farkındalığının İncelenmesi. Doktora Tezi. İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bilim Dalı. Malatya
• Martin, A. (2006). A European framework for digital literacy. Nordic Journal of Digital
• MEB (2020). Uzaktan Eğitimde Çoklu Okuryazarlık. Öğretmen Yetiştirme ve Geliştirme Genel Müdürlüğü, Unicef
• MEB (2023). Finansal Okuryazarlık Becerileri Etkinlik Kitabı. Orta Öğretim Genel Müdürlüğü
• OECD (2020). OECD/INFE 2020 International Survey of Adult Financial Literacy. https://www.oecd.org/financial/education/oecd-infe-2020-international-survey-of-adult-financial-literacy.pdf
• OECD. (2012). Financial education in schools. OECD Publishing.
• Reinking, D.(1994). Electronic Literacy: Perspectives in reading research. ERIC
• Sağıroğlu, Ş., Bülbül, H.İ., Kılıç,A. Küçükali, M. (2020). Dijital Okuryazarlık ve Ötesi. İçinde Sağıroğlu, Ş., Bülbül, H.İ., Kılıç,A. Küçükali, M. (Ed.), Dijital Okuryazarlık: Araçlar, Metodolojiler, Uygulamalar ve Öneriler.( s. 1-46). Nobel Yayıncılık.
• Sharkey, J., Brandt, D. S. (2008). Integrating Technology Literacy and Information Literacy. İçinde (Ed. Pier Cesare Rivoltella) Digital Literacy: Tools and Methodologies for Information Society. Universita Cattolica del S Cuore, Italy. IGI PUBLISHING
• Uğraş, T. (2020). Bilgi Okuryazarlığı. İçinde Sağıroğlu, Ş., Bülbül, H.İ., Kılıç,A. Küçükali, M. (Ed.), Dijital Okuryazarlık: Araçlar, Metodolojiler, Uygulamalar ve Öneriler.(s. 47-68). Nobel Yayıncılık.
• UNİCEF (2017). Dünya Çocuklarının Durumu. https://www.unicefturk.org/public/uploads/ files/SOWC_2017_SUM_TR.pdf Erişim Tarihi:14.07.2023
• TBB , https://foy.tbb.org.tr/finansal-okuryazarlik-nedir Erişim Tarihi: 21.08.2023
• İşmen,G., Ayşe, E., Canel, A. N., Deniz, M. B. (2018). Çocuk Yetiştirmede Temel Beceriler. Ankara: Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı
• https://manibux.com/
• https://shiftdelete.net/cocuklar-icin-gelistirilen-harclik-uygulamasi-manibuxa-yeni-ozellik-dijital-kumbara
• https://www.dunya.com/sirketler/halkbank-cocuk-bankaciligini-hayata-geciriyor-haberi-692117
• https://www.halkbank.com.tr/tr/dijital-bankacilik/mobil-bankacilik/cocuk-bankaciligi/nedir.html
• https://www.isbank.com.tr/bankamizi-taniyin/is-bankasindan-cocuklara-dijital-kumbara
• https://manibux.com/hakkimizda/
• https://www.turkiyesigorta.com.tr/turkiye-sigorta-musteri-platformu/musteri-platformu-is-ortakliklarimiz/finans/manibux/cocugumun-harcligini-dijitallestiriyorum
• https://www.vakifbank.com.tr/documents/basin_ bultenler
• https://www.dunya.com/sirketler/halkbank-cocuk-bankaciligini-hayata-geciriyor-haberi-692117)
• https://www.isbank.com.tr/bankamizi-taniyin/is-bankasindan-cocuklara-dijital-kumbara