Kültürel değerlerin maskeli yaklaşım ile kazanımı: Nasreddin Hoca örneği

Yıl 2023, Sayı: Ö13, 993 - 1001, 23.10.2023

Yasemin Darancık

https://doi.org/10.29000/rumelide.1379307

Öz

Kültür, bir milletin varoluşunu simgelemektedir. Bu varoluşu ayakta tutabilmek için de dilimiz, dinimiz, gelenek ve göreneklerimiz, sanatlarımız, dünya görüşümüz ve tarihimiz gibi kültürel değerleri nesilden nesile aktarmak herkesin görevidir. Kültür, öğrenilip aktarılması gereken bir mirastır. İnsan en başta ailesinden ve çevresinden bu değerleri kazanmakta ve eğitim sayesinde bu kazanımlar ömür boyu sürmektedir. Kültür, bir yandan her birey için, diğer yandan toplum için hayatın farklı alanlarında önemlidir; çünkü kişi kültürden bir şekilde etkilenmekte ve onu yansıtmaktadır. Ancak günümüz şartlarında bu değerlerin aktarımı ve benimsenmesi gerektiği gibi gerçekleşmemektedir. Bunun en önemli nedenlerinden biri, insanların sosyal medya gibi teknolojik unsurlara bağımlı hale gelmesiyle, birbirinden ve toplumdan uzaklaşmasında yatmaktadır. Günümüz gençleri sanal ortamın etkisiyle doğruyu ve yanlışı öğrenememekte ve bir değer gençlere öğüt veya tavsiye niteliğinde iletildiğinde algılamamakta ve sıkılarak söyleneni dinlemeden uzaklaşmaktadır. Bu durumun önüne geçmek ve farkındalık yaratmak adına eğitim-öğretim devreye girmeli ve kültürel değerlerin kazanılması için alternatif teknikler uygulanması gerekmektedir. Bu çalışmanın amacı da, ‘Dilbilimsel Psiko-Dramaturji Yöntemi’in bir aşaması olan ‘Maskeli Yaklaşım’ın eğitimde dayatmacı değil, farkındalık yaratarak kültürel değerlerin aktarımındaki olumlu etkisini ortaya koymaktır. Bu yaklaşım, öğretilmek istenilen konuya üç farklı maskenin devreye girmesiyle adım adım yakınlaştırmaktadır. Bu yaklaşımın etkisini ortaya koymak adına da seçilecek metin türü çok önemlidir. Bir toplumun edebiyatı ve edebî metinler, aynı zamanda o toplumun kültürünü yansıtmaktadır. Bu bağlamda Nasreddin Hoca fıkralarının öğrenciler üzerinde verimli ve çarpıcı etki yaratacağı öngörülmüştür. Bu anlamda bu çalışma ile ‘Maskeli Yaklaşım’ın uygulama aşamaları ‘Nasreddin Hoca Fıkraları örnek alarak anlatılmış ve en önemlisi bu şekilde öğrencilere kültürel değerlerin bilinçli bir şekilde nasıl aktarılacağı gösterilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kültürel Değerler, Nasreddin Hoca, Maskeli Yaklaşım, Farkındalık, Eğitim-Öğretim

Kaynakça

• Arıcı, A. F. (2018). Eğitsel yönleriyle Nasreddin Hoca fıkraları: Bir içerik analizi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 20.3, 602-621.
• Batur, Z., Sır A. N. ve Bek H. (2012). Nasreddin Hoca fıkralarında değer yargıları ve eğitim. Electronic Turkish Studies 7.3, 583-596.
• Duman, M. (2018). Nasreddin Hoca ve 1616 halk fıkrası. İstanbul: Everest Yayınları.
• Kolaç, E. (2009). Somut olmayan kültürel mirası koruma, bilinç ve duyarlılık oluşturmada Türkçe eğitiminin önemi. Milli Folklor 21 (82).
• Ortner, B. (1998). Alternative Methoden im Fremdsprachenunterricht: Lerntheoretischer Hintergrund und Praktische Umsetzung. Ismaning: Hueber Verlag, 1998.
• Özbay, M. (2010). Türkçe öğretimi yazıları. Ankara: Öncü Kitap, 2010.
• Özçelik, M. (2022). Nasreddin Hoca fıkraları. İstanbul: Beyan Yayınları.
• Sakaoğlu, S. (2015). Nasreddin Hoca fıkralarından seçmeler, Ankara: Akçağ Yayınları.
• Şanlı, İ. (2009). Nasreddin Hoca fıkralarında kültürel unsurlar. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 10.1, 261-271.
• Yıldırım-Aksöz, M. (2013). Produktionsorientierter Literaturunterricht: Einübung der Literaturgattung Schwank durch Waldmanns Phasenmodell. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature And History of Turkish or Turkic Volume 8/8, 1503-1521.
• Yıldırım-Aksöz, M. (2016). Produktionsorientierte Lehrverfahren des Romans und des Schwanks: Alternatives Lehren/Lernen von Roman und Schwank. Saarbrücken: Türkiye Âlim Kitapları.