Âşık Veysel Şiirlerinin Kullanıldığı Söz Sanatları Öğretimi Etkinlik Örnekleri

Yıl 2023, Sayı: 37, 34 - 52, 21.12.2023

Nurullah Aydın , Muhammed Fatih Sayır

https://doi.org/10.29000/rumelide.1405700

Öz

Edebi eserlerin etkileyiciliğini arttırmasını ve anlam zenginliği kazanmasını sağlayan söz sanatlarının öğretilmesi Türkçe Öğretimi Programı’nda üzerinde durulan bir konudur. Program incelendiğinde söz sanatlarına ilişkin kazanımların her sınıf düzeyinde yer aldığı görülmektedir. Bu durum söz sanatlarının öğretilmesine yönelik farklı uygulama ve etkinlik örnekleri geliştirilmesinin ilgili kazanımların edindirilmesinde faydalı olabileceğini göstermektedir. Bu çalışmanın amacı Türkçe Öğretimi Programı kazanımları arasında yer alan söz sanatlarının öğretilmesi için Âşık Veysel şiirlerinin kullanıldığı etkinlikler geliştirmektir. Nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesinin kullanıldığı çalışmada öncelikle söz sanatları ve söz sanatlarının öğretimine ilişkin çalışmalar incelenerek kavramsal bir çerçeve oluşturulmuş daha sonra Âşık Veysel şiirlerinin kullanıldığı söz sanatları öğretimi etkinlikleri geliştirilmiştir. Tablolar hâlinde sunulan etkinlikler; Temel Bilgiler, İlke ve Yöntemler ve Dersin İşleniş Aşamaları/Etkinlikler olmak üzere üç bölümden oluşmaktadır. Temel Bilgiler bölümünde etkinliğin müfredata göre uygulanacağı hafta, uygulama süresi, sınıf düzeyi, geliştirilen temel beceriler, ilişkili kazanımlar ve bunların Türkçe Öğretimi Programı’ndaki kodları, araç gereçler ve derste kullanılan kısa filmin künyesi bulunmaktadır. İlke ve Yöntemler bölümünde etkinlikte kullanılan Öğretme-Öğrenme Yaklaşımı, Öğretim Stratejisi, Öğretim Yöntemi, Öğretim Tekniği ve Ön Plana Çıkan İlkeler yer almaktadır. Dersin İşleniş Aşamaları/Etkinlikler bölümünde ise Dikkat Çekme, Keşfetme, Gelişme ve Değerlendirme aşamaları detayları ile birlikte bulunmaktadır. Ayrıca etkinliklerin sonunda çeşitli görseller ek olarak sunulmuştur. Alanyazına dayandırılarak tasarlanan bu etkinliklerin, söz sanatlarının öğretimi üzerine yarı deneysel araştırmalara önemli katkılar sağlayacağı öngörülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Âşık Veysel, şiir, söz sanatları, etkinlik

Kaynakça

• Akbaba, R. S. (2015). Türkçe dersi kapsamında 6. sınıf öğrencilerinin yazma becerilerini geliştirmeye yönelik etkinliklerin geliştirilmesi ve uygulanması [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Fırat Üniversitesi.
• Aksan, D. (2006). Şiir Dili ve Türk Şiir Dili. (6. Baskı). Ankara: Engin Yayınevi.
• Aktaş, H. (2002). Modern Türk Şiirinde Edebi Sanatlar. İstanbul: Söylem Yayınları.
• Alptekin, A. B. (2004). Âşık Veysel: Türküz Türkü Çağırırız. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Arslan, A. (2016). Öğretim stratejileri ve öğrenme stratejileri (Öz düzenlemeli öğrenme). T. Y. Yelken, C. Akay (Ed.), Öğretim ilke yöntemleri içinde (3. Baskı, ss. 185-222). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Aslan, C., Doğan Güldenoğlu, B. N., & Altuntaş, İ. (2018). Türkçe Ders Kitaplarındaki Söz Sanatlarıyla İlgili Sorular Ve Etkinlikler Üzerine Bir İnceleme. Electronic Turkish Studies, 13(28).
• Bayram, Y. (2007). Eski Türk Edebiyatında Anlam Figürleri/Edebî Sanatlar. Üniversiteler İçin Eski Türk Edebiyatına Giriş kitabı içinde, (s.151-245). Ankara: Akçağ Yayınları.
• Betur, M. (2019). Ortaöğretim öğrencilerinin söz sanatlarına ve söz sanatları öğretimine yönelik görüşleri [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Ankara Üniversitesi.
• Çevik, A., & Güneş, F. (2017). Türkçe ders kitaplarındaki etkinliklerin incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 5(2), 272-286.
• Çifci, M., & Kaplan, K. (2020). Karikatürde Yer Alan Kırılma Çizgilerinin Söz Sanatları Öğretimine Etkisi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 8(2), 509-527.
• Dağtaşoğlu, A. E. (2015). Sözlü Kültür Ve Âşık Veysel. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(2), 171-194.
• Dilçin, D. (2009). Örneklerle Türk Şiir Bilgisi. (9. Baskı). Ankara: Tdk Yayınları.
• Dinçer, A. (2004). Âşık Veysel’in şiirlerinde alışılmamış bağdaştırmalar. Türk Bilim Araştırmaları Dizini, 15, 231-242.
• Doğan, Y. (2009). Konuşma becerisinin geliştirilmesine yönelik etkinlik önerileri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(1), 185-204.
• Doğanay, A. (2017). Öğretim ilke ve yöntemleri. (17. Baskı). Ankara: Pagem Akademi.
• Göçer, A. (2009). Türkçe Eğitiminde Öğrencilerin Söz Varlığını Geliştirme Etkinlikleri Ve Sözlük Kullanımı. Turkish Studies, 4(4), 1025-1055.
• Gömleksiz, M. N. (2018). Öğretim İlke ve Yöntemleri. Ankara: ASOS Yayınları.
• Gökalp, M. (2016). Öğretim İlke ve Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Güneş, F. (2017). Türkçe öğretiminde etkinlik yaklaşımı. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 5(1), 48-64.
• Güneş, F. (2012). Testlerden etkinliklere Türkçe öğretimi. Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi, 1(1), 31-42.
• Gazete, R. (2022). Resmi Gazete Erişim adresi: www. resmigazete. gov. Tr
• Kara, R. & Tören, A. (2011). Âşık Veysel’in Şiirlerinde Eğitim. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, (46), 127-143.
• Karataş, T. (2007). Ansiklopedik edebiyat terimleri sözlüğü. (3. Baskı). Ankara: Akçağ Yayınları.
• Kaya, M. (2017). Ȃşık Veyselin şiirlerinin söz dizimi açısından incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Adıyaman Üniversitesi.
• Keskinoğlu, G., & Ökten, C. E. (2021). Ortaokul Türkçe Ders Kitaplarında Söz Sanatlarının Metaforlarla Öğretilmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 10(1), 206-221.
• Köksal, O., & Atalay, B. (2017). Öğretim İlke ve Yöntemleri. Konya: Eğitim Yayıncılık.
• Kurtoğlu, F. S. (2017). Âşık Veysel’in Şiirlerini Değerler Eğitimi Açısından Okumak. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi, (83), 101-123.
• Kurudayıoğlu, M. (2003). Konuşma eğimi ve konuşma becerisini geliştirmeye yönelik etkinlikler. Türklük Bilimi Araştırmaları, (13), 287-309.
• Küçükahmet, L. (2017). Öğretim İlke ve Yöntemleri. (27 b.). Ankara: Nobel.
• Külekçi, N. (2011). Divan Edebiyatından Seçmeler (2. Baskı). Ankara: Akçağ Yayınları.
• MEB (2019). Millî Eğitim Bakanlığı Türkçe dersi (1-8. Sınıflar) öğretim programı. Ankara: MEB Yayınları.
• Mert, E. L. (2014). Türkçenin eğitimi ve öğretiminde dört temel dil becerisinin geliştirilmesi sürecinde kullanılabilecek etkinlik örnekleri. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 2(1), 23-48.
• Onan, B. (2012). Dil eğitiminin temel kavramları (1. Baskı). Ankara: Nobel Akademik.
• Öztürk, E. (2022). Söz Sanatları Öğretiminde Şarkıların Kullanılması ve Öğrenci Görüşleri [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Akdeniz Üniversitesi.
• Senemoğlu, N. (2004). Gelişim Öğrenme ve Öğretim. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Sönmez, V. (2015). Öğretim ilke ve yöntemleri. (8. Baskı). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Sünbül, A. M. (2011). Öğretim ilke ve yöntemleri. Eğitim Yayınevi.
• Şenocak, E. (2017). Âşık Veysel'in Şiirlerinde Toprak Ana. Electronic Turkish Studies, 12(21), 503-518.
• Turhan, M., & Kova, Ö. (2012). Değerler eğitimi açısından Türk halk müziği ve halk ozanları: Neşet Ertaş, Âşık Mahsuni Şerif, Âşık Veysel ve Özay Gönlüm bağlamında bir inceleme. Eğitim ve İnsani Bilimler Dergisi: Teori ve Uygulama, 6, 117-128.
• Uludağ, M. (2018). Edebi sanatların öğretiminde yaratıcı drama etkinliklerinin öğrenci başarısına etkisi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi.
• UNESCO Türkiye Milli Komisyonu. (2022). Erişim adresi: www.unesco.org.tr
• Yaman, M. (2022). Ortaokul 5, 6, 7 Ve 8. Sınıf Türkçe Ders Kitaplarındaki Metinlerin Söz Sanatları Bakımından İncelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Akdeniz Üniversitesi.
• Yenen, Y. (2010). Âşık Veysel'in Şiirlerinde İkilemeler. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, (28), 59-70.
• Yenen Avcı, Y. (2017). Temaların Öğretiminde Şiir Dilinden Yararlanma: Âşık Veysel Örneği. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 6(4), 2711-2740.
• Yıldırım, A., & Simsek, H. (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. (16. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.