Kültürel miras ve dil öğretimi bağlamında “Yeni İstanbul Uluslararası Öğrenciler İçin Türkçe Öğretim Seti”ne dair bir değerlendirme

Yıl 2023, Sayı: 37, 89 - 106, 21.12.2023

Haktan Kaplan Selçuk Peker

https://doi.org/10.29000/rumelide.1405711

Öz

Dil, yalnızca belirli kurallardan ve sistemlerden oluşan mekanik bir yapı ile göstergeler dünyası olarak görülmez. Dil, kurallarla ve sistemlerle örülü bir yapı olmasının yanında mensubu olduğu toplumun kültürel ögelerini de yansıtan bir ayna olarak nitelendirilir. Ayrıca dil, ait olduğu toplumun kültürünün hem yaratıcısı hem de aktarıcısı konumundadır. Tüm bunlar göz önüne alındığında dil ve kültür arasındaki bu yakın ilişkinin boyutu daha da belirgin bir hâle gelir. Kültür iletiminin önem kazandığı günümüz yabancı dil öğretim süreçlerinde, dil öğretim materyallerinden olan ders kitapları yabancı dil öğretiminin yanında içerisinde yer alan ve bilinçli bir şekilde seçilmiş metinleri sayesinde kültür iletimine ve kültürel mirasa oldukça önem vermektedir. Bu çalışmada dil ile kültür arasındaki ilişki yazılı kültür ortamı ürünlerinden olan kitaplar bağlamında ele alınmaya çalışılmıştır. Çalışma “Yeni İstanbul Uluslararası Öğrenciler İçin Türkçe Öğretim Seti” A1/A2/B1/B2/C1 düzeylerindeki kitaplar ile sınırlandırılmıştır. Çalışmada öncelikle nitel araştırma yöntemlerinden belgesel kaynak derleme metodu kullanılmıştır. Bu doğrultuda ilk olarak “Yeni İstanbul Uluslararası Öğrenciler İçin Türkçe Öğretim Seti (A1/A2/B1/B2/C1 Düzeyleri)” kaynak tarama metodu ile taranmış, böylelikle eğitim setinde yer alan ders kitaplarındaki okuma-konuşma-yazma ve dinleme becerilerini oluşturan metinlerdeki somut ve somut olmayan kültürel değerler tespit edilmiştir. Bu tespitler sonucunda çalışmaya konu olan sette somut kültürel değerlerin somut olmayan kültürel değerlere oranla daha fazla yer aldığı görülmüştür. Somut kültürel değerlerin daha çok görsel içerikler barındırdığı, somut olmayan kültürel değerlerin ise görselden çok metinler üzerinden iletiminin yapıldığı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

UNESCO, SOKÜM, dil ve kültür, kültürel miras, Türkçe öğretimi

Kaynakça

• Altınok, K. (2020). Kültürel miras ve dil öğretimi bağlamında “Gazi TÖMER Yabancılar İçin Türkçe Öğretim Seti. Uluslararası Halkbilimi Araştırmaları Dergisi, S.5, s.223-246.
• Bayraktar, S. (2015). Yeni Hitit-1 Yabancılar İçin Türkçe Ders Kitabı’nın kültür aktarımı açısından incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Yabancı Dil Olarak Türkçe Araştırmaları Dergisi, 2015 Kış (2), s. 7-23.
• Bölükbaş, F.; vd. (2020). Yeni İstanbul Uluslararası Öğrenciler Ders Kitabı A1. (Ed. Fatma Bölükbaş, Mehmet Yalçın Yılmaz, Funda Keskin). İstanbul: Kültür Basım.
• Bölükbaş, F.; vd. (2020). Yeni İstanbul Uluslararası Öğrenciler Ders Kitabı A2. (Ed. Fatma Bölükbaş, Mehmet Yalçın Yılmaz, Funda Keskin). İstanbul: Kültür Basım.
• Bölükbaş, F.; vd. (2020). Yeni İstanbul Uluslararası Öğrenciler Ders Kitabı B1. (Ed. Fatma Bölükbaş, Mehmet Yalçın Yılmaz, Funda Keskin). İstanbul: Kültür Basım.
• Bölükbaş, F.; vd. (2020). Yeni İstanbul Uluslararası Öğrenciler Ders Kitabı B2. (Ed. Fatma Bölükbaş, Mehmet Yalçın Yılmaz, Funda Keskin). İstanbul: Kültür Basım.
• Bölükbaş, F.; vd. (2021). Yeni İstanbul Uluslararası Öğrenciler Ders Kitabı C1. (Ed. Fatma Bölükbaş, Mehmet Yalçın Yılmaz, Funda Keskin). İstanbul: Kültür Basım.
• Demir, A., ve Açık F. (2011). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde kültürlerarası yaklaşım ve seçilecek metinlerde bulunması gereken özellikler. TÜBAR-XXX-/2011-Güz, s. 51- 72.
• Güvenç, B. (2012). Kültürün abc’si. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Karasar, N. (2010). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayınları.
• Oğuz, M. Ö. (2009). Somut olmayan kültürel miras nedir?. Ankara: Geleneksel Yayıncılık.
• Okur, A., Keskin F. (2013). Yabancılara Türkçe öğretiminde kültürel ögelerin aktarımı: İstanbul Yabancılar için Türkçe Öğretim Seti Örneği. International Journal of Social Science, Volume 6, p. 1619-1640.
• Öztürk, B. K. (2020). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde somut olmayan kültürel mirasın aktarımı. Çukurova Üniversitesi Türkoloji Araştırmaları Dergisi, 5 (2), 288-312.
• Peck, D. (1998). Teaching culture: beyond language. Yale: New Haven Teachers Institute.
• Telc. (2013). Diller için Avrupa ortak öneriler çerçevesi öğrenim öğretim ve değerlendirme. Frankfurt: Avrupa Konseyi/Modern Diller Bölümü.
• Yıldırım, A., Şimşek H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları.
• URL-1: https://www.unesco.org.tr/Pages/161/177 (22.09.2023)