Faruk Nafiz Çamlıbel’in “Sen Nerdesin” şiirini Dilbilimsel Eleştiri Yöntemiyle yeniden anlamlandırma denemesi

Yıl 2023, Sayı: 37, 366 - 377, 21.12.2023

Gülşah Durmuş

https://doi.org/10.29000/rumelide.1405746

Öz

Art ve eş süremli zaman dizgesinde şiir üzerine farklı dillerde yapılan binlerce tanım, hem onun evrenselliğinin hem de tanımlanamazlığının en önemli göstergelerindendir. Şiir metinlerini çözümleme ve anlamlandırma süreçlerini kapsayan şiir eleştirisi de edebiyat kuramları çerçevesinde -gün ışığının prizmadan geçirilmesi süreçlerine benzer biçimde yorumlandığında- farklı görüntüleriyle okur karşısına yansılanmaktadır. Sanatçı, eser, okur ve toplum merkezli eleştiri kuramları ile Psiko- analitik, Marksist, Gösterge bilimsel ve Dil bilimsel okuma biçimleri; şiir metinlerini anlamlandırma yollarından yalnızca birkaçıdır. Şiir metnini her farklı ve yeniden anlamlandırma biçimi, somut verilerle desteklendiği ve kendi içinde tutarlı olduğu ölçüde alan yazınında geçerli kabul edilebilmektedir. Şiir metinlerini çoklu; disiplinler arası, sanatlar arası ve göstergeler arası her okuma denemesi; gök kuşağını beyaz ışığa dönüştürme sürecinde atılan önemli prizmatik gayretler olarak değerlendirilebilir. Ancak şiir eleştirisi, belki de bütün bu gayretlerin çok daha ötesinde, yazıya ve söze dökülmeksizin, şiir gün ışığını hissetme ve onu yaşa/t/ma biçimidir. Bu çalışmada, Hecenin Beş Şairi’nden biri olan Faruk Nafiz Çamlıbel’in “Sen Nerdesin?” başlıklı şiiri Dil bilimsel Eleştiri Yöntemi esas alınarak analiz edilmiştir. Yapılan çözümleme işlemi sonucunda şiirin âhenk unsurları, şekil özellikleri, gramatikal yapısı, şiirde ağırlıklı olarak kullanılan kelime çeşitleri ile bunların kullanılış biçimleri ve şiirin ses yapısı ile şiirin muhtevası arasında bir tutarlılık, bir uygunluk olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Faruk Nafiz Çamlıbel, Sen Nerdesin? şiiri, Şiir Eleştirisi, Dilbilimsel Eleştiri Yöntemi

Kaynakça

• Aksan, D. (1995). Şiir Dili ve Türk Şiir Dili. Ankara: Engin Yayınevi.
• Aksan, D. (2003). Her Yönüyle Dil/ Ana Çizgileriyle Dilbilim. Ankara: TDK Yayınları.
• Bayrav, S. (1999). Dilbilimsel Edebiyat Eleştirisi. İstanbul: Multilingual Yayınları.
• Bayrav, S. (1976). Dilbilimsel Edebiyat Eleştirisi. İstanbul Üniversitesi Dilbilim Dergisi, I, 45-67.
• Çamlıbel, F. N. (1934). Elimle Seçtiklerim. İstanbul: Yeni Şark Kütüphanesi.
• Çamlıbel, F. N. (1985). Han Duvarları. İstanbul: Atlas Kitabevi.
• Dilçin, C. (2000). Örneklerle Türk Şiir Bilgisi. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Eco, U. (2003). Yorum ve Aşırı Yorum. (İtalyanca Aslından Çeviren: Kemal Atakay), İstanbul: Can Yayınları.
• İpekten, H. (2001). Eski Türk Edebiyatı Nazım Şekilleri ve Aruz. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Kurnaz, C. (2002). Eski Türk Edebiyatı. Ankara: Bizim Büro Basımevi.
• Moran, B. (2005). Edebiyat Kuramları ve Eleştiri. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Onay, A. T. (2004). Eski Türk Edebiyatında Mazmunlar. (Yayına Hazırlayan: Cemal Kurnaz), İstanbul: MEB Yayınları.
• Sayın, Ş. (1999). Metinlerle Söyleşi. (Yayına Hazırlayan: Meral Oraliş Akan), İstanbul: Multilingual Yayınları.
• Türk Dil Kurumu Güncel Türkçe Sözlük, <tdk.sozluk.gov.tr>, Erişim Tarihi: 28.IX.2023, Erişim Saati: 21.08.
• Ünver, İ. (1986). “Mesnevî”, Türk Dili Türk Şiiri Özel Sayısı II (Divan Şiiri), S. 415- 416- 417, Ankara: Bizim Büro Basımevi.
• Yavuz, H. (2005). Edebiyat ve Sanat Üzerine Yazılar. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Yavuz, H. (2010). Okuma Biçimleri. İstanbul: Timaş Yayınları.