İkinci dil olarak Türkçe ve Almanca öğretimi temel düzey dinleme etkinliklerinin karşılaştırılması: Begegnungen ve Gazi Yabancılar için Türkçe

Yıl 2023, Sayı: 37, 131 - 146, 21.12.2023

Ayşegül Sefer Aktaş

https://doi.org/10.29000/rumelide.1406045

Öz

Ders kitapları öğrenme sürecindeki en önemli kaynaklardan biridir ve farklı dillerin öğretildiği birçok dil kursunda ana kaynak olarak kullanılmaktadır. Bu kaynaklar kurslarda bir standart oluşmasına yardımcı olmaktadır. Bu çalışma ikinci dil olarak Türkçe ve Almanca öğretiminde kullanılan iki farklı ders kitabının A1 ve A2 temel düzey dinleme bölümlerini karşılaştırarak değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Bu amaç doğrultusunda doküman incelemesi yöntemiyle kitaplar incelenmiş ve içerik analizi ile dinleme beceri alanına yönelik bölümler analiz edilmiştir. Dinleme becerisi ile ilgili kısımlar ünitelerde dinleme bölümlerinin dağılımı, etkinlik sayısı, etkinlik çeşitliliği, dinleme kaydı sayısı, süresi ve kitaptaki dinleme kayıtlarının her yeni etkinlikte süre olarak artışları bağlamında incelenmiştir. Çalışma sonucunda Almanca öğretimi ders kitabının daha fazla sayı ve çeşitlilikte dinleme etkinliğine yer verdiği belirlenmiştir. Ünitelerde yer alan dinleme etkinliklerinin sayı itibariyle dağılımlarının Türkçe öğretimi için kullanılan ders kitabından daha fazla olduğu, Almanca öğretiminde fonetik etkinliklerine yer verilirken Türkçe öğretimi kitabında bu tür bir etkinliğe hiç yer verilmediği tespit edilmiştir. Dinleme kayıtlarının süresinin ve sayısının Almanca öğretimi ders kitaplarında daha fazla olduğu, yabancılara Türkçe öğretimi ders kitaplarında ise daha kısa ve az sayıda olduğu tespit edilmiştir. Ulaşılan sonuçlardan hareketle Türkçenin ikinci/yabancı dil olarak öğretimi ders kitaplarında dinleme bölümlerinde etkinlik sayı ve çeşitliliğinin artırılması, kayıt sürelerinin daha uzun olması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Ders kitabı, dil öğretimi, Türkçe öğretimi, Almanca öğretimi, dinleme becerisi

Kaynakça

• Beyreli, L. & Ak Başoğul, D. (2013). İkinci dil öğretim kaynaklarında yer alan anlama etkinliklerinin karşılaştırılması (Yeni Hitit ve New Headway Örneklemi). Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Türkçenin Eğitimi Öğretimi Özel Sayısı, 6(11), 45-100. https://doi.org/10.14520/adyusbd.463
• Bowen, G. A. (2009). Document analysis as a qualitative research method. Qualitative Research Journal, 9(2), 27-40. https://doi.org/10.3316/QRJ0902027
• Biçer, N. & Kılıç, B. S. (2017). Suriyeli öğrencilere Türkçe öğretmek için kullanılan ders kitaplarının öğretmen görüşleri doğrultusunda değerlendirilmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 5(4), 649-663.
• Charalambous, C. Y., Delaney, S., Hsu, H., Mesa, V. (2010). A comparative analysis of the addition and subtraction of fractions in textbooks from three countries. Mathematical Thinking and Learning, 12(2), 117-151. https://doi.org/10.1080/10986060903460070
• Çifçi, H. & Tanrıkulu, L. (2022). Yabancı dil olarak Türkçe ve Almanca öğretimi temel düzey ders kitaplarında dinleme etkinliklerinin karşılaştırılması: Yedi İklim ve Menschen örneği. International Journal of Language Academy, 10(4), 71-96. http://dx.doi.org/10.29228/ijla.64634
• Geçim, H. (2022). Yabancı dil olarak Türkçe eğitiminde kullanılan ders kitaplarındaki dinleme etkinliklerinin incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Nevşehir.
• Gray, J. (2013). Critical perspectives on language teaching materials. Palgrave Macmillan.
• Gün, M., Akkaya, A., Kara, Ö. T. (2014). Yabancılara Türkçe öğretimi ders kitaplarının Türkçe öğretim merkezlerinde görev yapan öğretim elemanları açısından değerlendirilmesi. Turkish Studies, 9(6), 1-16.
• Huang, R., Tlili, A., Zhang, X., Sun, T., Wang, J., Sharma, R.C., Affouneh, S., Salha, S., Altınay F, Altınay Z., Olivier, J., Jemni, M., Wang, Y., Zhao, J., Burgos, D. (2022). A comprehensive framework for comparing textbooks: insights from the literature and experts. Sustainability, 14(11):6940. https://doi.org/10.3390/su14116940
• Marlow-Ferguson, R. (Ed.). (2002). World education encyclopedia: A survey of educational systems worldwide. Gale Group.
• Newton, D. P., & Newton, L. D. (2009). A procedure for assessing textbook support for reasoned thinking. The Asia Pacific Education Researcher, 18(1), 109–115.
• Özbal, B. & Genç, A. (2019). Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi ders kitaplarında dinleme becerisi alanında kullanılan alıştırmaların değerlendirilmesi. Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, (42), 197-212. https://doi.org/10.21497/sefad.675165
• Sarıçoban, A. ve Can, N. (2012). An evaluation of the 9th grade local and the international English coursebooks in terms of language skills and components. Social and Behavioral Sciences, 70, 997-1001.
• Söllner, L. (2010). Great britain and the british in austrian efl coursebooks. Magistra der philosophie. Universitat Wien. http://othes.univie.ac.at/12627/1/2010-12-09_0405829.pdf Erişim Tarihi: 31.03.2022.
• Tabak, G. ve Göçer, A. (2017). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde A1-C1 düzey dinleme etkinliklerinin incelenmesi. Cumhuriyet International Journal of Education, 6(3), 400–411.
• Tomlinson, B. (2015). Key concepts in applied linguistics. Estudios de lingüistica inglesa aplicada, 15, 171-180.
• Yavuz, G. (2016). Gazi TÖMER yabancılar için Türkçe öğretim seti dinleme etkinliklerinin incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Tokat.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.