Çağdaş Çocuk Edebiyatı Eserlerinin Estetik Ölçütler Bakımından İncelenmesi: TRT Çocuk Dergisi Örneği

Yıl 2024, Sayı: 38, 87 - 113, 21.02.2024

Nadiye Kaplan , Ali Fuat Arıcı

https://doi.org/10.29000/rumelide.1439586

Öz

Bu çalışmada çağdaş çocuk edebiyatı ürünlerinden biri olan TRT Çocuk Dergisi’ni estetik ölçütler doğrultusunda incelemek ve ölçütlere uygunluğunu ortaya koymak hedeflenmiştir. Bilindiği üzere çocuk edebiyatı eserleri; çocukları pek çok yönden olumlu ya da olumsuz etkileyebileceğinden bu ürünlerin onlar için yeterliliklerini ve uygunluklarını sorgulayacak çeşitli ölçütlere ihtiyacı vardır. Bu doğrultuda “Estetik Ölçütler”, Buket Dedeoğlu Orhun’un 2019 yılında yürüttüğü doktora tezi çalışmasında alan uzmanlarının görüşleri neticesinde ortaya konulmuştur. Nitelikli bir çocuk edebiyatı yapıtının taşıması gereken özelliklerden oluşan bu ölçütler, çocuk edebiyatı eserlerinin hem dış yapı hem de içyapı özelliklerini içerisinde barındıran zengin bir listeden oluşmaktadır. İncelemeye tâbi tutulmuş olan TRT Çocuk Dergisi ise yıllardır yayın hayatına devam eden içerisinde çocukların ilgilerini çekebilecek çeşitli etkinlikler, uygulamalar, oyunlar ve görseller olmak üzere; röportaj, gezi yazısı gibi bilgilendirici metinler ve hikaye edici, şiir gibi farklı metin türleriyle donatılmış olan bir dergidir. Çalışmada derginin 2021 yılında çıkmış olan tüm sayılarına yer verilmiştir. Bu doğrultuda yürütülen çalışmada ise derginin o yılda yayımlanan 12 sayısı (ocak ayından aralık ayına) estetik ölçütlerdeki maddelere uygunluğu bakımından incelenmiştir. Araştırma süreci nitel araştırma yöntemlerinden olan durum çalışmasıyla yürütülmüş ve elde edilen veriler estetik ölçütler kontrol listesine göre sınıflandırılmış bulgular metinlerdeki örneklerle sunulmuştur. Çalışma neticesinde ise TRT Çocuk Dergisi’nin estetik ölçütlere uygun olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Çocuk Edebiyatı, Estetik ölçütler, TRT Çocuk Dergisi

Kaynakça

• Arıcı, A. F. (2016). Estetik Değer Oluşturmada Masalların Rolü: Türk Masalları Örneği. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(2), 1017-1035.
• Arıcı, A. F. (2018). Çocuk Edebiyatı ve Kültürü. Ankara: Pegem Akademi.
• Aytekin, H. (2016). Çocuk ve Gençlik Edebiyatı. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Ayverdi, İ. (2011). Misalli Büyük Türkçe Sözlük (2 b.). İstanbul: Milliyet-Kubbealtı.
• Batmaz, Ö. (2020). Çocuk Edebiyatı Eserlerinin Estetik Ölçütler Bakımından İncelenmesi. İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Coşkun, H., & Çetinkaya, V. (2020). Öğretmen Görüşlerine Göre Türkçe Ders Kitaplarındaki Metinlerin Edebî Zevk ve Hoşa Giderlik Açısından Değerlendirilmesi. Türk Kültürü ve Medeniyeti Araştırmaları Dergisi, 255-272.
• Creswell, J. W. (2016). Nitel Araştırma Yöntemleri. (çev. M. Bütün & S. Beşir Demir) Ankara: Siyasal.
• Doğan, D. M. (2011). Doğan Büyük Türkçe Sözlük. Ankara: Yazar Yayınları.
• İpek, G. K. (2019). Yürekdede ile Padişah Adlı Masalın Çocuk Edebiyatı Açısından Değerlendirilmesi. Çocuk, Edebiyat ve Dil Eğitimi Dergisi - ÇEDED, 47-60.
• İşcan, A., Efendioğlu, S., & Ada , Ş. (2007). Türkçe Ders Kitaplarında Yer Alan Edebi Metinlerin Öğrencilere Estetik Zevk Kazandırmadaki Rolü. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 59-76.
• Kabaklı, A. (2008). Türk Edebiyatı I. İstanbul: Türk Edebiyatı Vakfı Yayınları.
• Kaçalin, M. S. (2009). Sözlük. İslâm Ansiklopedisi (Cilt 37, s. 402-414). içinde İstanbul: TDV.
• Kanter, B. (2014). Etik ve Estetik Bağlamında Çocuk Edebiyatının Sosyolojik Boyutu. Türk Dili Dergisi, 569-575.
• Kıbrıs, İ. (2006). Çocuk Edebiyatı. Ankara: Tekağaç Eylül Yayınları.
• Koç, E. (2015). Felsefe ve Edebiyat. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 105-118.
• Lukens, R. J., Smith, J. J., & Coffel, C. M. (2021). Çocuk Edebiyatına Eleştirel Bir Bakış. İstanbul: Erdem.
• Macit, M., & Soldan, U. (2013). Edebiyat Bilgi ve Teorileri El Kitabı. Ankara: Grafiker Yayınları.
• Merriam, S. B. (2018). Nitel Araştırma Desen ve Uygulama İçin Bir Rehber. Ankara: Nobel Yayınları.
• MEB, T. (2019). Türkçe Dersi Öğretim Programı (İlkokul ve Ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar) . Ankara.
• Orhun, B. D. (2019). Çocuk Edebiyatında Estetik Ölçütlerin Belirlenmesi ve Bir Çocuk Edebiyatı Kitabının Estetik Ölçütler Açısından Değerlendirilmesi. Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Otmar, Ö., & Erdem, A. (2019). Yalvaç Ural’ın Çocuk Edebiyatı Eserlerinde Hayvan Sevgisi Değeri. Değerler Eğitimi Dergisi, 7-34.
• Özot, G. S. (2020). Çocuk Edebiyatında Sanat ve Değerler Eğitiminin Sorgulanması. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Türkoloji Dergisi, 205-216.
• Püsküllüoğlu, A. (2012). Türkçe Sözlük. Ankara: Arkadaş Yayınevi.
• Sarıyüce, H. L. (2012). Türk Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Ansiklopedisi 1. İstanbul: Nar Yayınları.
• Sever, S. (2015). Çocuk Edebiyatı ve Okuma Kültürü. Ankara: Tudem.
• Sever, S. (2017). Çocuk ve Edebiyat. Ankara: Tudem.
• Sınar, A. (2006). Türkiye’ de Çocuk Edebiyatı Çalışmaları. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, 175-225.
• Şimşek, T. (2014). Çocuk Edebiyatı Tarihine Ön Söz. Türk Dili, 15-58.
• Şirin, M. R. (2021). Çocuk Edebiyatına Eleştirel Bir Bakış -Çocuk Edebiyatı Ne Değildir?-. İstanbul: Uçan At Yayınları.
• TDK. (2011). Türkçe Sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Temizyürek, F. (2003). Türkçe Öğretiminde Çocuk Edebiyuatının Önemi. TÜBAR, 161-167.
• Timuçin, A. (2017). Estetik. İstanbul: Bulut Yayınları.
• Topaloğlu, A. (2014). Türkçe Sözlük. İstanbul: Kapı Yayınları.
• Tunalı, İ. (1998). Estetik. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2018). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin.