Çanakkale Savaşını Konu Eden Romanlarda Mustafa Kemal Anlatımı - I

Yıl 2024, Sayı: Ö14, 425 - 451, 21.03.2024

Necmettin Özmen , Safura İnan

https://doi.org/10.29000/rumelide.1454400

Öz

Türk romanı, Çanakkale savaşını anlatma konusunda biraz geç kalmıştır. Bu gecikmeyi telafi etmek istercesine 1989’lardan sonra önemli bir ivme kazanmış ve çok sayıda Çanakkale romanı yayımlanmıştır. Bunların bir kısmı doğrudan Çanakkale savaşını konu ederken bir kısmı dolaylı olarak savaşa değinir. Türkiye’deki önemli tartışma konularından biri Mustafa Kemal’in Çanakkale savaşlarına etkisi, katkısıdır. Bu tartışma edebiyat alanında da vardır ve her bir edebiyatçı Mustafa Kemal’in Çanakkale savaşlarındaki önemi veya rolünü kendi zaviyesinden ele alır. Bu çalışmamızın amacı; 1989’dan sonra yayımlanmış ve Çanakkale savaşlarını işleyen Çanakkale Mahşeri (1999), Zulüm Dağları Aşar Çanakkale İçinde (2000), Tarihe Sığmayan Destan Çanakkale (2003), Gelibolu Yenilmezlerin Yenildiği Yer (2004), Çanakkale’de Çocuklar da Savaştı (2006), Diriliş Çanakkale 1915 (2008), 57. Alay Çanakkale (2008), Çanakkale Askerine Rütbe Gerekmez (2017), Uzun Beyaz Bulut (2001) ve Şafakta Yanan Mumlar (2003) adlı romanlarda; 25 Nisan 1915’te kara savaşları başlayıncaya kadar, Mustafa Kemal’e nasıl ve ne kadar yer verildiği veya ona nasıl bir misyon yüklendiğini ortaya koymaktır. İncelenen romanların hiçbirinde Mustafa Kemal’i eleştiren veya onu olumsuz gösteren bir ifade, bir örnek yoktur. Fakat her bir yazar Mustafa Kemal’i belli bir misyon ve ağırlıkta işlemiştir. Romanların tamamında Mustafa Kemal ileri görüşlü, çalışkan, iyi yetişmiş, vatanın geleceğinden endişelenen, gözünü budaktan sakınmayan, doğru stratejiler geliştiren bir kişi olarak yansıtıldığı rahatlıkla söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Çanakkale savaşı, Çanakkale’de Mustafa Kemal, Romanda Mustafa Kemal

Kaynakça

• Bilgin, İ. (2006). Gelibolu: Yenilmezlerin yenildiği yer (9. Baskı). Babıali Kültür Yayınları.
• Bilgin, İ. (2020). 57. Alay Çanakkale (13. Baskı). Timaş Yayınları.
• Carr, E. H., & Fontana, J. (1992). Tarih yazımında nesnellik ve yalınlık (Özer Ozankaya, Çev.). İmge Kitabevi.
• Doğan, G. (2019). Gelenekten modern-postmodern anlatıya Çanakkale romanları [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Enginün, İ. (1986). Çanakkale zaferinin edebiyata aksi. Marmara Üniversitesi Fen - Edebiyat Fakültesi Türklük Araştırmaları Dergisi, 2, 111-129.
• Gülendam, R. (2006). Türk romanında Çanakkale savaşı. Bilim ve Aklın aydınlığında Eğitim Dergisi, 72, 39-47.
• Kaplan, M. (2009). Tarihe sığmayan destan Çanakkale (2. Baskı). Gençlik Yayınları.
• Koçak, S., & Koçak, S. (2006). Çanakkale’de çocuklar da savaştı (4. Baskı). Çilek Yayınları.
• Mat, C. (2006). Türk romanında Çanakkale muharebeleri ve Çanakkale muharebelerini konu alan romanların eğitime etkisi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Mat, C. (2007). Çanakkale muharebelerini konu edinen romanlar üzerine. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(17), 81-100.
• Özakman, T. (2015). Diriliş Çanakkale 1915. Bilgi Yayınevi.
• Özdemir, M. N. (1999). Çanakkale mahşeri (1. Baskı). Ötüken Neşriyat.
• Özen, R. (2000). Zulüm dağlar aşar: Çanakkale içinde (2. Baskı). Gençlik Yayınları.
• Özol, S. (2017). Çanakkale askerine rütbe gerekmez (1. Baskı). Ceren Yayıncılık.
• Tekeli, İ. (1998). Tarih yazımı üzerine düşünmek. Dost Kitabevi.
• Uğurcan, S. (2017). Çanakkale savaşı edebiyatı. M. M. İlhan, M. Bulut, İ. G. Yumuşak (Ed.). İçinde Çanakkale 1915: Tarih, ekonomi, edebiyat ve sanat içinde. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Yayınları.
• Ural, S. (2015). Şafakta yanan mumlar (6. Baskı). Bilgi Yayınevi.
• Uzuner, B. (2002). Uzun beyaz bulut: Gelibolu (2. Baskı). Remzi Kitabevi.
• Yalçın Çelik, S. D. (2005). Yeni tarihselcilik kuramı ve Türk edebiyatında postmodern tarih romanları. Akçağ Yayınları.
• Yılmaz, B. (2017). Metinlerarası ilişkiler bağlamında Çanakkale Savaşları’nı konu alan romanlar ve Çanakkale Savaşları ile ilgili anlatılar. Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Dergisi, 2(2), 416-424.