İlköğretim okulu yöneticilerinin kriz yönetimi becerilerine yönelik öğretmen görüşleri

Yıl 2024, Sayı: Ö14, 600 - 615, 21.03.2024

Çetin İçen Zeki Sezgin

https://doi.org/10.29000/rumelide.1454549

Öz

Günümüzde eğitim kurumları, karmaşık ve beklenmedik durumlarla karşılaşabilen dinamik yapılar olarak ön plana çıkmaktadır. İlköğretim düzeyinde görev yapan okul yöneticileri, bu kurumların etkili ve sürdürülebilir bir şekilde yönetilmesinde kritik bir rol oynamaktadır. Özellikle kriz anlarında ortaya çıkan sorunlar, bu yöneticilerin kriz yönetim becerilerini sınayarak etkili bir liderlik sergilemelerini gerektirmektedir. Kriz yönetimi, beklenmedik olaylara hızlı ve etkili bir şekilde müdahale ederek, olumsuz etkileri en aza indirme amacını taşır. Bu bağlamda, ilköğretimde görev yapan okul yöneticilerinin sahip olduğu kriz yönetim becerilerinin incelenmesi, eğitim kurumlarının karşılaştığı zorluklarla başa çıkabilme kapasitelerini değerlendirmek ve bu alanda gelişim sağlamak adına önem arz etmektedir. Bu araştırmanın amacı, ilköğretim kurumları yöneticilerinin kriz yönetimi becerilerine yönelik öğretmen görüşlerini tespit etmektir. Nitel araştırma yöntemlerinden olgubilim (fenomenoloji) deseninin kullanıldığı araştırmanın çalışma grubunu, ilköğretim kurumlarında görev yapan çeşitli branşlarda 26 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak uzman görüşleri alınarak hazırlanmış yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Formlar aracılığıyla elde edilen veriler içerik analizine tabi tutularak incelenmiş, bulgular tasnif edilerek tablolaştırılmıştır. Sonuç olarak; okul yöneticilerinin kriz yönetimi becerilerinin yeterli düzeyde olmadığı, yönetici ve öğretmenlerin kriz yönetimi konusunda işbirliği yapmadığı, bahsi geçen eğitim paydaşlarının kriz yönetimine yönelik eğitime geresinim duydukları, okulların krizlere hazırlıklı olmadığı, kriz yönetiminde işbirliğinin olması gerektiği öğretmen görüşleri aracılığıyla tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

İlköğretim okulu, kriz yönetimi, okul yöneticisi, öğretmen görüşleri

Kaynakça

• Adıgüzel, S. (2007). İlköğretim okul müdürlerinin deprem ile ilgili kriz yönetimine ilişkin yeterlikleri (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul.
• Aksu, A. & Deveci, S. (2009). İlköğretim okulu müdürlerinin kriz yönetimi becerileri. E-Journal of New World Sciences Academy, 4(2), 448-464.
• Aksoy, H. H. & Aksoy, N. (2003). Okullarda krize müdahale planlaması. Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences (JFES), 36(1), 37-49.
• Aydoğan, İ. & Kaşkaya, A. (2010). İlköğretim okulu yöneticilerinin iletişim becerilerinin yönetici ve öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. Gazi University Journal of Gazi Educational Faculty (GUJGEF), 30(1), 1-18.
• Bayrak, C. (1996). Örgütlerde çatışma üzerine düşünceler. Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1), 17- 27.
• Berk, H. & Ergen, H. (2022). Okul yöneticilerinin kriz yönetim tutumları: eleştirel düşünme becerileri ve demografik değişkenlerin rolü. Bayterek Uluslararası Akademik Araştırmalar Dergisi, 5(2), 265-283.
• Can, H. (1997). Organizasyon ve yönetim. Siyasal Kitabevi.
• Canöz, K. & Öndoğan, A. (2015). Kriz yönetiminde dönüşümcü liderin rolü. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 3(1), 36-61.
• Çelikten, M. (2001). Okul yöneticilerinin problem çözme becerileri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 27(27), 297-309.
• Demirtaş, H.(2000). Kriz yönetimi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 23(23), 353-373.
• Diş, O, & Akbaşlı, S. (2019). Öğretmen görüşleri doğrultusunda lider okul yöneticilerinin yeterlikleri. Uluslararası Liderlik Çalışmaları Dergisi: Kuram ve Uygulama, 2(2), 86-102.
• Daughtry, P. (2015). Principals’ preparedness for, and experiences of, crisis events at school. (Yayımlanmamış doktora tezi). University of South Carolina, South Carolina.
• Erdoğan, İ. (2012). Okul yöneticilerinin genel özellikleri ve yöneticilik tutumlarıyla ilgili bir araştırma. Hayef Journal Of Education, 3(1), 103-118.
• Eren, Ş. (2023). Leadership characteristics teachers want to see in ideal school principals: A qualitative analysis. Electronic Journal of Education Sciences, 12(24), 84-108.
• Erkan S. (1996). Kriz müdahale planı. Eğitim Yönetimi Dergisi, 2(4), 547-554.
• Genç, F. N. (2009). Kriz yönetimi ve kamu yönetiminde uygulanabilirliği. Verimlilik Dergisi, 4, 7-22.
• Haban, M. M. & Bozkurt, B. (2017). Ortaöğretim okul yöneticilerinin kriz yönetimi becerilerinin kurumun sosyal sermaye birikimine etkisi. Milli Eğitim Dergisi, 46(213), 139-153.
• İnandı, Y. (2008). Resmi ilk ve ortaöğretim okulları müdürlerinin okullarındaki kriz durumlarına ilişkin yaklaşımlarının değerlendirilmesi. D.Ü. Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 10, 36-55.
• Karakuş, A. & İnandı, Y. (2018). Ortaokul Yöneticilerinin Okullarında Yaşanan Kriz Durumlarını Yönetme Becerilerinin İncelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(2), 500-518.
• Katz, N. H. & Lawyer, W. J. (1993). Conflict resolution building bridges. Corwin Press, Inc.
• Maya, İ. (2014). Kamu ilkokullarında yöneticilerin sergiledikleri kriz yönetimi beceri düzeylerine ilişkin öğretmen görüşleri. Yönetim Bilimleri Dergisi, 12(23), 209-235.
• McCarty, S. P. (2012). K-12 School leaders and school crisis: An exploration of principals’ school crisis competencies and preparedness (Yayınlanmamış Doktora Tezi). University of Pittsburgh, Pittsburgh.
• Miles, M, B. & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. (2. ed). Thousand Oaks, CA: Sage
• Mullins, J. L. (2002). Management and organisational behaviour. Harlow: FT Prentice Hall.
• Odabaş, L. & Cengiz, S. (2021). Eğitim kurumları idarecilerinin kriz anında afet ve acil durumlara yönelik yeterliliklerinin değerlendirilmesi: Gümüşhane ili örneği. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 10(3), 521-531.
• Özalp, u. & levent, f. (2021). Okul müdürlerinin kriz yönetme becerilerinin farklı değişkenler açısından incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 50(230), 461-482.
• Patton, M.Q. (2002). Qualitative research and evaluation methods (3rd Ed.). London: Sage Publications, Inc.
• Çiçek Sağlam, A. & Özsezer, S. (2015). Liselerde okul yönetimlerinin kriz yönetme becerilerine ilişkin öğretmen görüşleri. Elektronik Eğitim Bilimleri Dergisi, 4(7), 13-28.
• Savçı, S. (2008). Ortaöğretim okullarında çalışan öğretmenlerin kriz yönetimine ilişkin algıları (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Pamukkale Üniversitesi, Denizli.
• Sayın, N. (2008). Ortaöğretim kurumlarında kriz yönetim, stratejisinin incelenmesi (İstanbul ili örneği) (Yayımlanmamış doktora tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Scott, S. & Webber, C. F.(2008). ‘Evidence-based leadership development: The 4l framework’. Journal of Educational Administration. 46(6), 762-776.
• Şekerci, M. & Aypay, A. (2009). İlköğretim okulu yöneticilerinin yönetim becerileri ile grup etkililiği arasındaki ilişki. Kuram Ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 57(57), 133-160.
• Şimşek, M.Ş. (1999). Yönetim ve organizasyon, Nobel Yayınevi.
• Usta, M. E. & Boğa, F. (2021). Okul yöneticilerinin okul yönetiminde yaşanan sorunlara ilişkin görüşleri. Harran Maarif Dergisi, 6(1), 18-49.
• Yalçın, S. (2016). Okul yöneticilerinin motivasyonlarını etkileyen unsurlar. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(18), 905-922.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2015). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayınları.
• Yılmaz, İ. & Yıldırım, B. (2020). Okul yöneticilerinin kriz yönetimi tutumları ile duygusal zekâları arasındaki ilişki. İZÜ Eğitim Dergisi 2(3) 42-62.
• Yüksekli, N. U. & Okçu, V. (2022). Okul yöneticilerinin yeterlik düzeylerine ilişkin öğretmen görüşlerinin değerlendirilmesi. Elektronik Eğitim Bilimleri Dergisi, 11(22), 292-325.