Suicide in Ahmet Midhat Efendi's novels

Yıl 2024, Sayı: 40, 161 - 173, 25.06.2024

Özlem Nur Demir

https://doi.org/10.29000/rumelide.1504172

Öz

The Tanzimat period is a time of many innovations and changes in the political, social and cultural spheres. Society is in a conflict about adapting to these innovations and changes that came with the Tanzimat. These conflicts, which have become a confusion of East-West culture, have frequently appeared in literary works. We come across the first examples of literary works that are the mirror of the period in the Tanzimat period. The first products of literary genres such as novel, story, theater and newspaper were given in this period. Although there are errors in the processing of these first examples as structural elements, they are extremely important in determining the conditions, literary, social and cultural environment of the period; especially in being the first examples of Turkish literature. Many new elements were added to our literature with Tanzimat. One of these is the phenomenon of suicide. Almost all of the artists of the period included suicide in their works. Ahmet Midhat is one of the artists who frequently used suicide in his works. While he sometimes used suicide in his works to make social criticism and social messages effective, sometimes he used it as a result of love, separation, sorrow and grief. In this study, the characters who committed suicide in Ahmet Midhat Efendi's novels are analyzed. While stating the reasons for suicide and how they carry out this method, it is aimed to give brief information about the novels and to dominate the events.

Anahtar Kelimeler

Ahmet Midhat Efendi, Novel, Suicide

Ahmet Midhat Efendi’nin Romanlarında İntihar

Öz

Tanzimat dönemi; siyasi, sosyal ve kültürel anlamda birçok yenilik ve değişimin baş gösterdiği bir dönemdir. Toplum, Tanzimatla gelen bu yenilik ve değişimlere uyum sağlama konusunda bir çatışma içerisindedir. Doğu-Batı kültürü karmaşası halini alan bu çatışmalar edebi eserlerde sıkça yer edinmiştir. Roman, hikâye, tiyatro ve gazete gibi edebi türlerin ilk ürünleriyle beraber dönemin aynası niteliğinde olan birçok eser üretilmiştir. Bu ilk örneklerin işlenişinde biçim ve içerik konusunda görülen sürekli devingenlik hali dönemin şartlarını, edebi, sosyal ve kültürel ortamını tespit etme konusunda bilhassa modern Türk edebiyatının gelişim safhalarını tespit etmekte son derece önemlidir. Tanzimat’ın getirdiği yeniliklerle beraber dönemin sanatçıları eserlerine bu toplumsal ortamı yansıtmış, bununla beraber edebi eserlerde daha önce işlenmemiş veya üzerinde durulmamış unsurlara yer vermeye başlamıştır. Bunlardan biri de intihar olgusudur. Dönemin sanatçılarının hemen hepsi eserlerinde intihara yer vermiştir. Ahmet Midhat Efendi de intihar olgusunu eserlerinde sık kullanan sanatçılardandır. Eserlerinde intihar kimi zaman toplumsal eleştiri ve toplumsal mesajlarını etkili kılmak için kullanırken, çoğu zaman da aşk, ayrılık, dert ve keder sonucunda kullanmıştır. Bu çalışmada önce Ahmet Midhat Efendi’nin edebi hayatı hakkında bilgi verilip sonrasında edebiyat ve intihar arasındaki ilişkiye kısaca değinilmiştir. Ardından çalışmanın konusunu belirleyen Ahmet Midhat Efendi’nin romanlarındaki intihar eden kişiler incelenmiştir. İntihar nedenleri ve şekilleri belirtilirken, romanlar hakkında kısaca bilgiler verilip olaylara hakimiyet kurulması amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Ahmet Midhat Efendi, Roman, İntihar

Kaynakça

• Ahmet Midhat Efendi (2000). Hasan Mellâh yahut Sır İçinde Esrar, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları Ahmet Midhat Efendi (2000) Hüseyin Fellah, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları
• Ahmet Midhat Efendi (2014). Esaret, Ankara: Akçağ Yayınları
• Ahmet Midhat Efendi (2018). Çengi, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları
• Ahmet Midhat Efendi (2018). Süleyman Muslî, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları Ahmet Midhat Efendi (2015). Musullu Süleyman, İstanbul: Tekin YayınlarıAhmet Midhat Efendi (2000). Yeryüzünde Bir Melek, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları Ahmet Midhat Efendi (2019). Karnaval, İstanbul: Dergâh Yayınları
• Ahmet Midhat Efendi (2020). Dürdane Hanım, İstanbul: Dorlion Yayınları
• Ahmet Midhat Efendi (2019). Çingene, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları
• Ahmet Midhat Efendi (2019). Jön Türk, İstanbul: Bilge Kültür Sanat Yayınları
• Ahmet Midhat Efendi (1996). Beşir Fuad, (Çevrimyazı: N. Ahmet Özalp), İstanbul: Oğlak Yayıncılık
• Akyüz, K. (1994). Modern Türk Edebiyatının Ana Çizgileri, İstanbul: İnkılap Kitabevi
• Altıkulaç Demirdağ, R. (2020). Edebiyatta Ölüm Ve Şair Nigâr Hanım’ın Şiirlerinde İntihar Yazını, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 28-41
• Arkun, N. (1978). İntiharın Psikodinamikleri, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, İstanbul
• Aslan, S. (1998). Genel Hatlarıyla Türk Romanında İntihar (Yüksek Lisans Tezi), Şanlıurfa: Harran Üniversitesi
• Aslan, Y. (2012). Türk Romanında Ölüm (1859-1910) (Doktora Tezi), Denizli: Pamukkale Üniversitesi
• Çaylı, Z. (2019). Bir Osmanlı Aydını Ahmet Mithat Efendi ve Bazı Felsefi Görüşleri, Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Cilt:19, Sayı:2
• Enginün, İ. (2018). Yeni Türk Edebiyatı Tanzimat’tan Cumhuriyet’e, İstanbul: Dergâh Yayınları
• Gedikbaş, M. (2023). Son Dönem Osmanlı Düşünürlerinde Din Ve Tanrı Tasavvuru: İbrahim Şinasi, Abdullah Cevdet, Baha Tevfik Ve Ahmet Mithat Efendi’nin Görüşlerinin Değerlendirilmesi (Yüksek Lisans Tezi), Tokat: Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi
• Güçlü, F. (2018). Türk Ve Dünya Edebiyatında İntihar, Ankara: Ürün Yayınları
• Karaca, A. (1991). Ahmet Midhat Efendi'nin Jön Türk Adlı Romanı, Türkoloji Dergisi, 121-141
• Kayabaşı, Ö. (2011). Ahmet Midhat Efendinin “Karnaval” Romanını Tahlil Denemesi, Journal Of Turkish Studies, 659-670
• Korkmaz, F. (2011). Türk Romanının İlk Bovarist Tipleri, 2011, 320-336
• Korkmaz, F. (2010). Ahmet Mithat Efendi’nin Romanları Ve Romancılığı (Doktora Tezi), Diyarbakır: Dicle Üniversitesi
• Okay, O. (2017). Batı Medeniyeti Karşısında Ahmed Midhat Efendi, İstanbul: Dergâh Yayınları,
• Özdemir, M. Karakaş Yıldırım Ö. (2015). Ahmet Mithat Efendi’nin Çengi Romanında Aile İçi Eğitim Ve Öne Çıkan Değerler, Uluslararası Hakemli Beşeri ve Akademik Bilimler Dergisi, 254-276
• Sümeyra, C. (2018). Kendi Kalemini Kıranlar, İstanbul: Şule Yayınları
• Şahin, B. (2015). Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türk Romanında Ölüm (1872-1923) (Yüksek Lisans Tezi), İstanbul: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
• Şeref, İ. (2014). Tanzimat Dönemi’nde Bir Aydın Olarak Ahmet Mithat Efendi ve Düşünce, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi
• Tanpınar, A. H. (2018). On Dokuzuncu Asır Türk Edebiyatı Tarihi, İstanbul: Dergâh Yayınları
• Taşçı, Z. (2022). Ahmet Mithat Efendi’nin Romanlarında “Anlatıcı”nın Konumu Ve İşlevi (Doktora Tezi), İstanbul: İstanbul Üniversitesi
• Tekşan, M. (1988). Tanzimat Romanlarında İntihar Olaylarının Psikolojik Ve Sosyal-Psikolojik Sebepleri (Yüksek Lisans Tezi), Ankara: Gazi Üniversitesi
• TDK (Türk Dil Kurumu) (2023). Türkçe Sözlük, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları
• Ulutaş, N. (2006). Türk Romanında İntihar (Doktora Tezi), Bursa: Uludağ Üniversitesi
• Yazgıç, K. (2020). Babam Ahmed Midhat Efendi, İstanbul: Kırmızı Kedi Yayınevi
• Yeşilyurt, Ş. (2011). Ahmet Mithat Efendi’nin Romanlarında Yapı Ve Tema (Doktora Tezi) Kayseri: Erciyes Üniversitesi
• Yeşilyurt, Ş. (2015). Ahmet Mithat Efendi’nin Hasan Mellah Yahut Sır İçinde Esrar ve Zeyl-i Hasan Mellah Yahut Sır İçinde Esrar Romanlarında Yolculuk Arketipi, Journal Of Turkish Studies, 1185-1204
• Yılmaz, A. E. (2019). Edebiyat Ve İntihar, İstanbul: İzdiham Yayınları
• Yılmaz, D. (1987). Türk Romanının Doğuşu Ve Ahmet Mithat Efendi (Doktora Tezi), İstanbul: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi