سلطت هذه الدراسة الضوء على آراء علماء القارة الهندية في تجديد علم الكلام: محمد إقبال ووحيد الدين خان أنموذجًا، لذا بدأنا بتعريف علم الكلام. ثم تعرفنا معنى علم الكلام الجديد وفهمه عند المسلمين. ثم انتقلت الدراسة إلى بيان كيفية نشأة علم الكلام الجديد في العالم الإسلامي عند الهنود والفرس والأتراك والبلاد العربية. ووضحت الدراسة أثر التطورات العلمية الجديدة والفلسفة المادية الحديثة على علم الكلام التي أدت إلى تجديده، وبيّنت ضرورة تجديد علم الكلام والحاجة إليه. ثم تناولت الدراسة آراء علماء القارة الهندية في تجديد علم الكلام، وبيان طريقة عرضهم فيه مثل محمد إقبال ووحيد الدين خان. وبينت أن محمد إقبال أكد ضرورة التجديد في علم الكلام في عصره، وعنده دوافع لتجديده، وله أسلوب خاص فيه. وبينت الدراسة آراء وحيد الدين خان في تجديد علم الكلام بأنه تناول الموضوعات التقلدية مثل الألوهية، ووجود الآخرة بالأساليب الجديدة والحديثة، وتناول الموضوعات الحديثة عنده مثل التشريع، والمرأة والرجل، وتعدد الزوجات، ومسألة المساواة، والتمدن في الإسلام، وضم هذه الموضوعات في علم الكلام الجديد ردًا على الشبهات الجديدة.
وأخيرًا توصلت هذه الدراسة إلى مجموعة من النتائج أهمها؛ أن فكرة تجديد علم الكلام ظهرت من قبل العديد من العلماء لإزالة الشبهات حول الإسلام والمسلمين، إضافة إلى ذلك فإن علماء القارة الهندية حاولوا التجديد في علم الكلام لتقوية عقيدة المسلمين لدينهم والرد على الشبهات التي أثارها الملحدون والمخالفون للإسلام بأسلوب علمي اعتماداً على الأدلة العلمية
Bu çalışma, Muhammed İkbal ve Vahiduddin Han örneğinde Hint kıtasındaki alimlerin Kelam ilminin yenilenmesindeki görüşlerini ortaya çıkartmaktadır, dolayısı ile çalışmamıza Kelam ilminin tarifi ile başladık. Daha sonra yeni ilmi kalamın tarifini yaparak, yeni kelamın Müslümanların anlayışındaki manasını ifade ettik. Bu çalışma daha sonra Müslüman dünyasında; Hintliler, Farisilar, Türkler ve Arap toplumlarında Yeni ilmi Kelam'ın nasıl ortaya çıktığını göstermekte. Aynı zamanda, yeni bilimsel gelişmelerin ve modern materyalist felsefesinin, kelam ilminin yenilenmesine yol açtığını ve kelam ilminin yenilenmesine duyulan ihtiyacı ifade etmektedir. Daha sonra Hint kıtasındaki alimlerden Muhammed İkbal ve Vahiduddin Han gibi alimlerin Kelam ilminin yenilemedeki görüşlerini ifade eder. Muhammed İkbal'in kendi zamanında Kelam ilminin yenilenme ihtiyacının olduğunu vurgulayarak, yenilik gerekçelerini ve kendisine ait üsluba sahip olduğunu göstermektedir. Daha sonra Vahiduddin Han'ın yeni ilmi kelamdaki görüşlerini, yeni şüphelere cevap olacak şekilde; ilahiyat, ahiretin varlığı gibi geleneksel konular ile Kelam ilmine sonradan eklediği; yasama, kadın erkek, çok evlilik, eşitlik ve İslam'da medeniyet gibi modern konularıda ele almaktadır.
Son olarak, bu çalışmada; kelam ilmi'nin yenilemesi fikri, İslam ve Müslümanlar hakkındaki şüpheleri ortadan kaldırmak için birçok âlim tarafından dile getirildiğine, ayrıca Hint kıtası alimlerinin, Müslümanların dini inançlarını güçlendirmek ve ateistler ile İslama karşı olanlar tarafından ortaya atılan şüphelere bilimsel delillere dayanacak şekilde cevap vermek niyetiyle kelam ilmini yenilemeye çalıştıkları gibi bazı önemli neticelere ulaşmıştır.
Birincil Dil | Arapça |
---|---|
Konular | Din, Toplum ve Kültür Araştırmaları |
Bölüm | Araştırma Makaleleri |
Yazarlar | |
Erken Görünüm Tarihi | 29 Aralık 2022 |
Yayımlanma Tarihi | 29 Aralık 2022 |
Gönderilme Tarihi | 3 Ağustos 2022 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2022 Cilt: 2 Sayı: 2 |