Hastaların Aile Hekimliği Hizmetlerini Kullanım Alışkanlıkları

Yıl 2024, , 351 - 355, 19.09.2024

Zerrin Gamsızkan , Şengül Cangür

https://doi.org/10.33631/sabd.1488866

Öz

Amaç: Birinci basamak temel hizmetlerinin ekseni olan aile hekimleri bireylere sürekli ve kapsamlı olarak sağlık hizmeti sunmaktadır. Aile hekiminin birincil görevi toplumun sağlık düzeylerini yükseltmek ve önlenebilecek hastalıklara karşı hastaların periyodik sağlık taramalarını yapmaktır. Bunun yanı sıra aile hekimleri hastalarına sağlıklı beslenme ve yaşam tarzı danışmanlığı, aile planlaması danışmanlığı, bağışıklama hizmeti verilmektedir. Bu çalışmada hastaların aile hekimliği hizmeti konusundaki alışkanlıkları ve memnuniyet düzeyini değerlendirmek amaçlanmıştır.
Gereç ve Yöntemler: Çalışma tanımlayıcı kesitsel bir düzende yapılmıştır. Çalışmada Düzce Üniversitesi Uygulama ve Araştırma hastanesinde aile hekimliği polikliniğine başvuran hastalara anket uygulaması yapılmıştır.
Bulgular: Çalışmaya alınan toplam 476 bireyin yaş ortalaması 38,1±14,4 ve bireylerin %50,6’sı kadın, %56,3’ü evli ve %41,2’si ortaokul mezunuydu. Çalışmadaki hastaların %41,8’inin aldığı sağlık hizmetlerinden memnun olduğunu, %41.8’inin aile hekiminin en sık hastalıklardan nasıl korunabiliriz konusu ile ilgili danışmanlık vermesini istediğini, %44,3’ünün evde bulundurmak amaçlı aile hekiminden ilaç yazmasını istediğini ve ilaç yazdıranların %67’sinin de ağrı kesici yazdırmak istediği tespit edildi. Eğitim durumuna göre bireylerin genel sağlık durumlarında anlamlı düzeyde bir fark saptanırken (p<0,001), alınan sağlık hizmetlerinden memnuniyet düzeyi ve kanser taramalarını yaptırma durumlarında anlamlı düzeyde bir fark saptanmadı.
Sonuç: Çalışmamız aile hekimliği hizmetlerinin genel olarak memnuniyet düzeyinin iyi olduğunu göstermekle beraber etkin kullanılmadığını göstermiştir. Birinci basamak sağlık hizmetlerinin etkin bir şekilde uygulanabilmesi birçok faktöre bağlıdır. Hastaların aile hekimliği polikliniklerini kullanım alışkanlıkları, danışmanlık ve ilaç ihtiyaçlarının uygun bir şekilde karşılanabilmesi için geniş çaplı araştırmalara ihtiyaç vardır.

Anahtar Kelimeler

Aile hekimliği, kanser taramaları, danışmanlık hizmetleri

Etik Beyan

Çalışma Düzce Üniversitesi Girişimsel olmayan bilimsel araştırmalar etik kurulundan izin alınarak uygulanmıştır (Prot No: 2019/75).

Patients' Habits of Using Family Medicine Services

Öz

Aim: Family physicians, who are the axis of primary care services, provide continuous and comprehensive health services to individuals. The primary duty of the family physician is to raise the health levels of the society and to conduct periodic health screenings of patients against preventable diseases. In addition, family physicians provide healthy nutrition and lifestyle consultancy, family planning consultancy and immunization services to their patients. This study aimed to evaluate patients' habits and satisfaction level with family medicine service.
Material and Methods: The study was conducted in a descriptive cross-sectional manner. In the study, a survey was administered to patients who applied to the family medicine outpatient clinic at Düzce University Practice and Research Hospital.
Results: The average age of the total 476 individuals included in the study was 38.1±14.4 and 50.6% of the individuals were female, 56.3% were married and 41.2% were secondary school graduates. 41.8% of the patients in the study were satisfied with the health services they received, 41.8% wanted their family physician to provide consultancy on how to protect ourselves from the most common diseases, 44.3% wanted their family physician to prescribe medication to keep at home, and 67% of those who prescribed medication. It was determined that he wanted to prescribe painkillers. While a significant difference was detected in the general health status of individuals according to their educational level (p<0.001), no significant difference was detected in the level of satisfaction with the health services received and the status of having cancer screenings.
Conclusion: Our study showed that although the general satisfaction level of family medicine services was good, they were not used effectively. Effective implementation of primary health care services depends on many factors. Large-scale research is needed to determine patients' usage habits of family medicine outpatient clinics and to meet their consultancy and medication needs appropriately.

Anahtar Kelimeler

Family medicine, cancer screenings, consultancy services

Kaynakça

• Top M. (2016) Türk Sağlık Sistemi, https://www.academia.edu/2923094/T%C3%BCrk_Sa%C4%9Fl%C4%B1k _Sistemi_ve_Politikalar%C4%B1 (3 Kasım 2022).
• McWhinney IR, Freeman T. 2009. Textbook of Family Medicine. Oxford University Press, United Kingdom.
• Taştan K, Işık M, Set T. Aile hekimlerinin aile danışmanlığı hakkındaki görüş ve önerileri. Konuralp Tıp Derg. 2016; 8(2): 137-40.
• Özer A, Çakıl E. Sağlık hizmetlerinde hasta memnuniyetini etkileyen faktörler. Tıp Araştırmaları Derg. 2007; 5(3): 140-3
• Türkiye Aile Hekimleri Uzmanlık Derneği. https://www.tahud.org.tr/news/view/ila%C3%A7-yazd%C4%B1rma
• Aktürk Z, Dağdeviren N. Aile Hekimliğinin Kilometre Taşları: Millis ve Willard Raporları, Aile Hekimliği Uzmanlık Derneği Yayınları No:15, Anadolu Ofset, İstanbul-2004.
• Baltacı D, Kara İH, Bahçebaşı T, Sayın S, Yılmaz A, Çeler A. Düzce ilinde birinci basamakta sağlık hizmeti alan hastaların aile hekimi ve muayenehanesi hakkındaki görüşlerinin belirlenmesi: pilot çalışma. Konuralp Tıp Derg. 2011; 3(2): 9-15
• Yıldız S, Yıldız SE. Hizmet kalitesinin müşteri memnuniyetine etkisi: Kars’taki devlet ve üniversite hastanelerinde bir araştırma. Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Derg. 2011; 6(2): 125-40.
• Ercan İ, Ediz B, Kan İ. Hastaların sosyo-ekonomik durumlarına göre sağlık hizmetlerinden memnuniyetlerinin incelenmesi. J Turgut Ozal Med Cent. 2004; 11(3): 161-7.
• Oleszczyk M, Krzton-Krolewiecka A, Schafer WLA, Boerma WGW, Windak A. Experiences of adult patients using primary care services in Poland - a cross-sectional study in QUALICOPC study framework. BMC Fam Pract. 2017; 18(1): 93.
• Harun K, Kübra Ö. Aile hekimliğinde hasta memnuniyetine yönelik bir araştırma. Sağlık Akademisyenleri Dergisi. 2018; 5(1): 60-70.
• Kızıl C, Akman V, Öztürk S. aile sağlığı merkezinden hizmet alan hastaların hasta memnuniyet düzeylerinin belirlenmesi: Yalova ili örneği. Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Derg. 2015; 8(2): 6-31.
• Rao JK, Weinberger M, Kroenke K. Visit-specific expectations and patient-centered outcomes: a literature review. Arch Fam Med. 2000; 9(10): 1148-55.
• Kravitz RL. Measuring patients' expectations and requests. Ann Intern Med. 2001; 134(9 Pt 2): 881-8.
• Çobanoğlu A, Alkanat HÖ. Hastanede yatan hastaların akılcı ilaç kullanımına yönelik bilgi ve davranışlarının incelenmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Derg. 2019; 22(1): 33-4.
• Bilgili N, Karatay G. Sait Yazıcı Sağlık Ocağı bölgesinde yaşayan bireylerin ilaç tüketimi ile ilgili bazı uygulamalarının belirlenmesi. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Derg. 2005; 12(1): 39-48.
• Oksuz E, Sozen F, Kavas E, Arik EP, Akgun Y, Bingol P, et al. Usage of analgesics among young girls and dysmenorrhea. Konuralp Medical Journal. 2017; 9(3): 213-21.