Şizofreni Tanısı ile Takip Edilen Hastalara Bakım Verenlerin Hastalığa Verdikleri Anlam ve Kullandıkları Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Yöntemlerinin Belirlenmesi

Yıl 2022, Cilt: 12 Sayı: 2, 318 - 329, 17.05.2022

Necla Kundakcı Aysel Karaca

https://doi.org/10.33631/sabd.1115276

Öz

Amaç: Bu çalışma, şizofreni tanısı ile takip edilen hastaların bakım verenlerinin şizofreni hastalığına verdiği anlam ve uyguladıkları geleneksel ve tamamlayıcı tıp uygulamalarının belirlenmesi amacıyla planlanmıştır.
Gereç ve Yöntemler: Bu çalışma kalitatif yöntemlerden derinlemesine görüşme yönteminin kullanıldığı nitel bir çalışmadır. Araştırmanın evrenini Mayıs 2018- Ağustos 2018 tarihleri arasında Bartın Devlet Hastanesi Toplum Ruh Sağlığı Merkezi'ne aktif katılım sağlayan şizofreni tanılı bireylerin bakım vericileri oluşturmuştur. Toplam 21 bakım verici ile derinlemesine görüşme yapılmıştır. Veriler tematik analiz yöntemi ile değerlendirilmiştir.
Bulgular: Bakım verenlerin yaş ortalaması 38’di. Araştırmaya dahil edilen şizofreni tanılı bireylere bakım verenlerin %74’ü kadındır. Bakım verici rolünü en çok anneler üstlenmektedir. Hastaların tamamı ilaçlarını düzenli kullanmaktadır ve çoğunluğu öz bakımını sürdürmekte zorluk çekmektedir. Verilerin değerlendirilmesi sonucunda toplam dört ana tema ortaya çıkmıştır. Bunlar; "hastalığa verilen anlam", "kullanılan GTT yöntemleri", "kullanılan GTT yönteminin sağladığı yarar", "kullanılan GTT uygulamasını sağlık ekibi ile paylaşma"dır. Hastalığa verilen anlam ana temasının alt temaları; "biyolojik bir neden mi?", "doğaüstü güçler", "bu bir sınav mı? çile mi?" olarak belirlenmiştir. Kullanılan GTT yöntemleri ana temasının alt temaları ise; "din görevlisine yönelme ile ilgili uygulamalar", "yenilen/içilen/vücuda sürülen uygulamalar", "vitamin desteği", "diğer terapiler"dir.
Sonuç: Çalışma kapsamındaki bakım vericiler hastalıkla başa çıkmakta, tanımlamakta ve anlamlandırmakta zorluk çekmektedir. Bakım vericilerin büyük çoğunluğu en az bir GTT yöntemi kullanmaktadır. Ancak kullandıkları bu yöntemler tıbbi tedavinin yanında ek olarak kullanılmaktadır. Psikiyatri birimlerinde çalışan hemşirelere, bu konu hakkında bilinçlendirilmesinde ve hastaların kullandıkları GTT yöntemleri belirlemede önemli sorumluluklar düşmektedir.

Anahtar Kelimeler

Şizofreni, bakım veren, geleneksel tıp, tamamlayıcı tıp, psikiyatri hemşireliği

The Meaning of Schizophrenia for Caregivers and Determine The Traditional and Complementary Medicine Methods Used by Caregivers of Schizophrenia Patients

Öz

Aim: The aim of this study was to designe the meaning of schizophrenia for caregivers and determine the traditional and complementary medicine methods used by caregivers of schizophrenia patients.
Material and Methods: This study is a qualitative study using qualitative methods in-depth interview method. August May 2018- August 2018, Bartın State Hospital Community Mental Health Center active participation in the universe of the study was formed by care providers of schizophrenia patients. In-depth interviews were conducted with a total of 21 caregivers. The data was evaluated by thematic analysis method.
Results: The mean age of caregivers was 38 years. Of those who care for schizophrenia patients included in the study, 74% were women. All of the patients use their medications regularly and most of them have difficulty in maintaining their self-care. As a result of evaluating the data, a total of four main themes emerged. These are "the meaning given to the disease"," the taste methods used"," the benefit provided by the taste method used","sharing the taste application used with the medical team". Sub-themes of the main theme of meaning given to disease; "is it a biological cause?", "supernatural forces", " is this a test? an ordeal?"designated as. The sub-themes of the main theme of the taste methods used are "teacher-related applications", "eaten/drank/applied to the body", "vitamin support", "other therapies".
Conclusions: The caregivers have difficulty in coping with disease, describing and understanding the disease. The vast majority of care givers use at least one CAM method. But these methods they use are used in addition to medical treatment. Psychiatric nurses have important responsibilities in raising awareness about this subject and determining the CAM methods used by patients.

Anahtar Kelimeler

Schizophrenia, caregivers, traditional medicine, complementary therapies, psychiatric nursing

Kaynakça

• Doğan S, Doğan O, Tel H, Coker F, Polatoz O, Doğan FB. Psychosocial approaches in outpa-tients with schizophrenia. Psychiatric Rehabilitaiton Journal. 2004; 27: 279-82.
• Kocal Y, Karakuş G. Schizophrenia: Etiology, clinical features and treatment. Archieves Medical Review Journal. 2017; 26: 251-67.
• Binbay T, Ulas H, Elbi H, Alptekin K. Türkiye’de psikoz epidemiyolojisi: Yaygınlık tahminleri ve başvuru oranları üzerine sistematik bir gözden geçirme. Türk Psikiyatri Dergisi. 2011; 22: 40-52.
• Sherman M. Rehab rounds: The support and family education(SAFE) program: Mental health facts for families. Psychiatric Services. 2003; 54: 35-7.
• Üstünsoy ÇS, Aker T, Çobanoğlu N. Şizofreni ve diğer psikotik bozukluğu olan hastalarda tedaviye uyum sorunları. Düşünen Adam Dergisi. 2003; 16: 211-8.
• who.int[Internet]. Investing in Mental Health, World Health Organization. Cenevre, Switzerland: [Updated: 2003]; Cited: 2018 July 20]. Avaliable from: http://www.who.int/mental_health/en/investing_in_mnh_final.pdf.
• Chan SW. Global perspective of burden of family caregivers for persons with schizophrenia. Archives of Psychiatric Nursing. 2011; 25: 339-49.
• Ünal S, Özcan Y, Emul HM. Hastalık açıklama modeli ve çare arama davranışları. Anadolu Psikiyatri Dergisi. 2001; 2: 222-9.
• Babic D, Babic R. Complementary and alternative medicine in the treatment of schizophrenia. Psychiatria Danubina. 2009; 21(3): 376-81. 10. Murray-Swank A, Glynn S, Cohen AN, Sherman M, Medoff DP, Fang LJ, et al. Family contact, experience of family relationships, and views about family involvement in treatment among VA consumers with serious mental illness. J Rehabil Res Dev. 2007; 44(6): 801-12.
• Sarıkoç G, Demiralp M, Özşahin A, Açıkel CH. Ruhsal hastalıklarda yardım arama: hasta yakınlarının tutumlarına yönelik bir çalışma. Balıkesir Sağlık Bilimleri Dergisi.2015; 4(1): 32-8.
• Güleç G, Yenilmez Ç, Ay F. Bir Anadolu şehrinde psikiyatri kliniğine başvuran hastaların hastalık açıklama ve çare arama davranışları. Klinik Psikiyatri Dergisi. 2011; 14: 131-42.
• Ünal S, Kaya B, Yalvaç HD. Psikotik hastalarda hastalık açıklama modeli ve çare arama davranışı. Türk Psikiyatri Dergisi. 2007; 18: 38-47.
• Tokaç M. Geleneksel tıbba akademik yaklaşım GETTAM. SD Sağlık Düşüncesi ve Tıp Kültürü Dergisi. 2013; 28: 82-5.
• Güven ŞD. Diabetus Mellituslu bireylerin geleneksel ve tamamlayıcı tedavi uygulamaları kullanma durumları. Nevşehir Bilim ve Teknoloji Dergisi. 2020; 9(1): 1-8.
• Şahin S. Geleneksel, tamamlayıcı, alternatif tıp uygulamalarına genel bir bakış. Türk Aile Hekimliği Dergisi. 2017; 21(4): 159-62.
• Erin N. Complementary and alternative medicine. Holistic Nursing Practice. 2006; 242-6.
• Muslu KG, Öztürk C. Tamamlayıcı ve alternatif tedaviler ve çocuklarda kullanımı. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi. 2008; 51: 62-7.
• Karagöz G. Sırt, Boyun, Bel Ağrıları Olan Ve Ameliyat Programına Alınan Nöroşirurji Hastalarının Ağrı Gidermede Kullandıkları Tamamlayıcı Ve Alternatif Tedaviler. [Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul: İstanbul Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü; 2006.
• Okoronkwo I, Onyia-Pat J, Okpal P, Agbo M, Ndu A. Patterns of complementary and alternative medicine use, perceived benefits, and adverse effects among adult users in Enugu Urban, Southeast Nigeria. Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine, 2014, 239372-6. http://dx.doi.org/10.1155/2014/239372
• Debraj AB, Buabeng KO, Donnir G, Kretchy IA. A caregiver perspective of complementary and alternative medicine use among patients with schizophrenia and bipolar disorders. Internatıonal Journal of Mental Health. 2018; 47 (4): 298-310.
• Sarris J, Kavanagh D, Byrne G. Adjuvant use of nutritional and herbal medicines with antidepressants, mood stabilizers and benzodiazepines. Journal of Psychiatric Research. 2010; 44 (1): 32–41.
• Can G. Tamamlayıcı ve alternatif tıp yaklaşımlarına genel bakış. Sağlıkla Hemşirelik Dergisi. 2013; 1: 49-51.
• Manjunath RB, Varambally S. Efficacy of yoga as an add-on treatment for in-patients with functional psychotic disorder. Indian Journal of Psychiatry.2013; 55(3): 24-6.
• Yalvaç HD, Kotan Z, Ünal S. Şizofreni hastalarında çare arama davranışı ve ilişkili faktörler: Türkiye’nin doğusunda ve batısındaki iki popülasyon arasında karşılaştırmalı bir çalışma. Düşünen Adam The Journal of Psychiatry and Neurological Sciences. 2015; 28: 154-61.
• Srinivasan TN, Thara R. Beliefs about causation of schizophrenia: do Indian families believe in supernatural causes? Soc Psychiatry Psychiatr Epidemiol 2001; 36: 134-40.
• Sezgin D. Tıbbileştirilen Yaşam Bireyselleştirilen Sağlık: Çelişkiler, Alternatifler ve Sağlık İletişimi. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2011.
• Lafçı D, Kara Kaşıkçı M. Yataklı sağlık kuruluşunda görev yapan sağlık personelinin tamamlayıcı ve alternatif tedavi yöntemlerini bilme ve kullanma durumları. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2014; 3(4): 1-18.
• Yıldırım A, Şimşek H. Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemi. 6. Baskı. Ankara: Seçkin Yayıncılık; 2008.
• Yıldırım A, Şimşek H. Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. 10. Baskı. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2016.
• Boddy CR. Sample size for qualitative research. Qualitative market research. An İnternational Journal. 2016; 19(4): 1-6.
• Bal U, Cengisiz C, Yılmaz E, Karaytuğ MO, Taman L. Prevalence and characteristics of traditional and complementary medicine utilization in an outpatient psychiatric population. Cukurova Medical Journal. 2017; 42 (3): 533-9.
• McMillan HJ, Schumacher S. Research in education evidence-based inquiry. 7th Edition. London. Pearson, 2014.
• Elo S, Kyngas H. The qualitative content analysis process. Journal of Advanced Nursing. 2008; 62(1): 107-15.
• Visceglia E, Lewis S. Yoga therapy as an adjunctive treatment for schizophrenia: A randomized, controlled pilot study. J Altern Complement Med. 2011; 17(7): 601-7.
• Güleç H, Yavuz A, Topbaş M. Psikiyatri hastalarında tıp dışı çare arama davranışı: Türkiye'de ve Almanya'da yaşayan Türkler arasında karşılaştırmalı bir ön çalışma. Klinik Psikiyatri Dergisi. 2006; 9: 36-44.
• Kaya Y, Ünsal S. Psikotik bir hastalık durumunu açıklama ve çare arama davranışında cinsiyetin rolü. Anadolu Psikiyatri Dergisi. 2006; 7: 197-203.
• Bulduklu Y. Hedef kitle bağlamında tamamlayıcı ve alternatif tıp uygulamaları.Türkiye Araştırmaları Dergisi. 2015; 607-57.
• Debrah AB, Buabeng KO, Donnir G, Kretchy IA. A caregiver perspective of complementary and alternative medicine use among patients with schizophrenia and bipolar disorders. International Journal of Mental Health. 2018; 47 (4): 298-310.
• Satija A, Bhatnagar S. Complementary therapies for symptom management in cancer patients. Indian Journal of Palliative Care. 2017; 23(4): 468-79.