Does Cognitive Behavioral Art Therapy Practices Change the Perception of Femininity in Women Diagnosed with Gynecological Cancer? A Case Study

Yıl 2024, Cilt: 14 Sayı: 1, 143 - 153, 16.01.2024

Kevser Pamuk , Aysel Karaca , Sultanberk Halmatov , Nuriye Yıldırım Şişman

https://doi.org/10.33631/sabd.1347897

Öz

Stating that she did not feel like a woman after the gynecological cancer treatment she had in the study, Olgu A. and "Can I be a mother in the future? What if I can't?" Case B., who states that his mind is constantly busy with thoughts such as these and that uncertainty upsets him a lot, is discussed. In order to reveal the use and effect of cognitive behavioral art therapy practices in working with "perception of femininity", a structured "Femininity Identity Improvement Program" consisting of cognitive behavioral art therapy practices was applied to the cases. After the sessions, it was observed that the subjects were able to express their feelings about femininity, stay with their feelings, notice their strong and empowering aspects, catch their automatic thoughts, develop alternative thoughts and have positive changes in their perceptions of femininity.

Anahtar Kelimeler

Endometrium cancer, ovarian cancer, female, cognitive behavioral therapy, art therapy

Jinekolojik Kanser Tanısı Alan Kadınlarda Bilişsel Davranışçı Sanat Terapi Uygulaması Kadınlık Algısını Değiştirir mi? Olgu Sunumu

Öz

Çalışmada geçirdiği jinekolojik kanser tedavisi sonrası kendini artık kadın gibi hissetmediğini söyleyen Olgu A. ve hastalığı nedeniyle “İleri de anne olabilecek miyim? Ya olamazsam?” gibi düşüncelerle zihninin sürekli meşgul olduğunu ve belirsizliğin kendisini çok üzdüğünü ve yorduğunu belirten Olgu B. ele alınmıştır. Olgulara “kadınlık algısı” ile çalışmada bilişsel davranışçı sanat terapi uygulamalarının kullanımı ve etkisini ortaya koymak amacıyla bilişsel davranışçı sanat terapi uygulamalarından oluşan yapılandırılmış “Kadınlık Kimliğini İyileştirme Programı” uygulanmıştır. Oturumlar sonrasında her iki olgunun da kadınlık ile ilgili duygularını ifade edebildiği, duyguları ile kalabildiği, güçlü ve güçlenmeye açık olan yönlerini fark edebildiği, otomatik düşüncelerini yakalayabildiği ve alternatif düşünceler geliştirerek kadınlığa yönelik algılarında olumlu değişiklikler olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Endometrium kanseri, over kanseri, kadın, bilişsel davranışçı terapi, sanat terapi

Kaynakça

• T.C. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü Kanser Dairesi Başkanlığı. Kanser İstatistikleri [İnternet]. Ankara: T.C. Sağlık Bakanlığı; 2022. Erişim Tarihi: 21.11.2023: Erişim adresi: https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/kanser-istatistikleri
• Siegel RL, Miller KD, Wagle NS, Jemal A. Cancer statistics, 2023. CA Cancer J Clin. 2023; 73(1): 17-48.
• Muaygil R. Her Uterus, Her Medical Decision? Dismantling spousal consent for medically ındicated hysterectomies in Saudi Arabia. Camb Q Healthc Ethics. 2018; 27(3): 397-407.
• Münstedt K, Manthey N, Sachsse S, Vahrson H. Changes in self-concept and body image during alopecia induced cancer chemotherapy. Support Care Cancer. 1997; 5(2): 139-43.
• Eker A, Aslan E. Jinekolojik kanser hastalarında psiko-sosyal yaklaşım. Hemşirelikte Eğitim ve Araşt Derg. 2017; 14(4): 298-303.
• Kıvanç Altunay İ. Saç dökülmelerinin psikososyal etkileri. Zindancı İ, editör. Saç dökülmeleri. 1. Baskı. Ankara: Türkiye Klinikleri; 2021; 78-82.
• Aquil A, EL Kherchi O, EL Azmaoui N, Mouallif M, Guerroumi M, Chokri A, et al. Body image dissatisfaction and lower self-esteem as major predictors of poor sleep quality in gynecological cancer patients after surgery: cross-sectional study. BMC Womens Health. 2021; 21(1): 229.
• Anuk D. The effect of body ımage concerns, anxiety, and depression on sexual problems in gynecological cancer patients. Turk J Oncol. 2022; 37(2): 208-13.
• Wilson CM, McGuire DB, Rodgers BL, Elswick RK, Menendez S, Temkin SM. Body ımage, sexuality, and sexual functioning in cervical and endometrial cancer: ınterrelationships and women’s experiences. Sex Disabil. 2020; 38(3): 389-403.
• Solbrække KN, Bondevik H. Absent organs—present selves: exploring embodiment and gender identity in young norwegian women’s accounts of hysterectomy. Int J Qual Stud Health Well-Being. 2015; 10:10.3402/qhw.v10.26720.
• Silva C de MC e, Vargens OM da C. Woman experiencing gynecologic surgery: coping with the changes imposed by surgery 1. Rev Lat Am Enfermagem. 2016; 24: e2780.
• Abbott-Anderson K, Young PK, Eggenberger SK. Adjusting to sex and intimacy: Gynecological cancer survivors share about their partner relationships. J Women Aging. 2020; 32(3): 329-48.
• Erdoğan E, Demir S, Çalışkan BB, Bayrak NG. Effect of psychological care given to the women who underwent hysterectomy before and after the surgery on depressive symptoms, anxiety and the body image levels. J Obstet Gynaecol. 2020; 40(7): 981-7.
• Boding SA, Russell H, Knoetze R, Wilson V, Stafford L. ‘Sometimes I can’t look in the mirror’: Recognising the importance of the sociocultural context in patient experiences of sexuality, relationships and body image after ovarian cancer. Eur J Cancer Care (Engl). 2022; 31(6): e13645.
• Uceda-Escobar A, Guerra-Martín MD, Botello-Hermosa A. The perceptions of women with gynecological cancer after radiotherapy treatment: a gender-based qualitative study. Healthcare. 2023; 11(11): 1580.
• Antoni MH, Lehman JM, Kilbourn KM, Boyers AE, Culver JL, Alferi SM, vd. Cognitive-behavioral stress management intervention decreases the prevalence of depression and enhances benefit finding among women under treatment for early-stage breast cancer. Health Psychol Off J Div Health Psychol Am Psychol Assoc. 2001; 20(1): 20-32.
• Quesnel C, Savard J, Simard S, Ivers H, Morin CM. Efficacy of cognitive-behavioral therapy for insomnia in women treated for nonmetastic breast cancer. J Consult Clin Psychol. 2003; 71(1): 189-200.
• Savard J, Simard S, Ivers H, Morin CM. Randomized study on the efficacy of cognitive-behavioral therapy for insomnia secondary to breast cancer, part I: Sleep and psychological effects. J Clin Oncol Off J Am Soc Clin Oncol. 2005; 23(25): 6083-96.
• Piet J, Würtzen H, Zachariae R. The effect of mindfulness-based therapy on symptoms of anxiety and depression in adult cancer patients and survivors: a systematic review and meta-analysis. J Consult Clin Psychol. 2012; 80(6): 1007-20.
• Feros DL, Lane L, Ciarrochi J, Blackledge JT. Acceptance and commitment therapy (ACT) for improving the lives of cancer patients: a preliminary study. Psychooncology. 2013; 22(2): 459-64.
• Yastibaş C, Di̇ri̇k G. Kanser ve farkındalık temelli müdahale programları: Sistematik derleme. Psikiyatr Güncel Yaklaşımlar. 2018; 10(3): 385-403.
• Griffiths R, Simmons J. Yeni başlayanlar için bilişsel davranışçı terapi. Çeviri Editörü: Türkçapar MH, Çeviri: Şaher Ç. 3. Basımdan Çeviri. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık; 2021.
• Yıldız MA, Türkçapar MH, Editörler: Karataş Z, Türkçapar MH. Bilişsel davranışçı terapilere giriş-bilişsel terapi. P: Bilişsel davranışçı psikoterapide yeni gelişmeler. 1. Basım. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık; 2021. s. 1-38.
• Halmatov S. Sanat terapisi resim teknikleri metaforlar ve semboller. 3. Baskı. Ankara: Pegem Akademi; 2021.
• Meyer D. Editörler: Degges-White S, Davis NL, Demirci H, Çeviri: Maral NC. Bilişsel davranışçı terapi. P: Dışavurumcu sanatın psikolojik danışma uygulamalarına entegrasyonu teoriye dayalı müdahaleler. Ankara: Nobel Yaşam; 2019. s. 45-64.
• Önal AA, Yalçın İ. Yas sürecinin grupla psikolojik danışmada ele alınması üzerine bir inceleme. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Derg. 2019; 9(55): 1013-1051.
• Eren N. Psikiyatride bakım için sanatın ve sanat terapisinin yeri. Türkiye Klin Psikiyatri Hemşireliği - Özel Konular. 2015; 1(1): 95-104.
• Chan NCT, Michaels D. Brief, structured, group art therapy for women with breast and/or gynaecological cancer. Int J Art Ther. 2022; 27(3): 130-42.
• Di Mattei VE, Carnelli L, Taranto P, Bernardi M, Brombin C, Cugnata F, et al. “Health in the mirror”: An unconventional approach to unmet psychological needs in oncology. Front Psychol. 2017; 8. 1633. https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fpsyg.2017.01633
• Germer CK, Çeviren: Aktanır HÜ. Öz Şefkatli farkındalık tahrip edici duygularla başa çıkabilmek. İstanbul: Diyojen Yayıncılık; 2020. 336 s.
• Güner O, Genç ND. Dışavurumcu sanat terapisi sanat terapisi uygulayıcıları için farklı sorun gruplarına yönelik uygulama örnekleri. 1. bs. İstanbul: Yenikapı Yayınları; 2021.
• Halmatov S. Bilişsel davranışçı oyun terapisi teknikler ve uygulamalar. 1.Baskı. Ankara: Pegem Akademi; 2019.
• Yurdugül DH. Ölçek geliştirme çalışmalarında kapsam geçerliği için kapsam geçerlik indekslerinin kullanılması. Kıran H, editör. XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi; 2005; Denizli. Pamukkale Üniversitesi; 2005. 771-4.
• Demi̇r V, Demi̇r A. Sanatla terapi programı ve etkileşim grubu uygulamasının ruhsal belirti düzeyleri üzerindeki etkisi. Türkiye Bütüncül Psikoterapi Derg. 2018; 1(2): 97-120.
• Seval Erden. Bilişsel davranışçı kuram temelli grupla psikolojik danışma uygulamaları. 1. Basım. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık; 2017. 237 s.
• Liu J, Peh CX, Mahendran R. Body image and emotional distress in newly diagnosed cancer patients: The mediating role of dysfunctional attitudes and rumination. Body Image. 2017; 20: 58-64.
• Foster LW, McLellan L. Cognition and the cancer experience. Cancer Pract. 2000; 8(1): 25-31.
• Mehdipour F, Rafiepoor A, Alizadeh KH. The effectiveness of mindfulness-based cognitive group therapy in reducing negative automatic thoughts and dysfunctional attitudes in cancer patients. Zahedan J Res Med Sci. 2017; 19(6): e10609.
• Fernandez-Ballesteros R, Ruiz MA, Garde S. Emotional expression in healthy women and those with breast cancer. Br J Health Psychol. 1998; 3(1) :41-50.
• Chapman BP, Fiscella K, Kawachi I, Duberstein P, Muennig P. Emotion suppression and mortality risk over a 12-year follow-up. J Psychosom Res. 2013; 75(4): 381-5.
• Alamin S, Allahyari T, Ghorbani B, Sadeghitabar A, Karami MT. Failure in ıdentity building as the main challenge of ınfertility: A qualitative study. J Reprod Infertil. 2020; 21(1): 49-58.
• Tabong PTN, Adongo PB. Infertility and childlessness: a qualitative study of the experiences of infertile couples in Northern Ghana. BMC Pregnancy Childbirth. 2013; 13: 72.
• Özel FS, Söylevi̇ S, Yilmaz Ş, Akman G. Toplumsal cinsiyetin gebelik, doğum ve doğum sonu dönemde kadın sağlığına etkisi. Samsun Sağlık Bilim Derg. 2021; 6(1): 51-60.
• Svensk AC, Öster I, Thyme KE, Magnusson E, Sjödin M, Eisemann M, et al. Art therapy improves experienced quality of life among women undergoing treatment for breast cancer: a randomized controlled study. Eur J Cancer Care (Engl). 2009; 18(1): 69-77.
• Monti DA, Peterson C, Kunkel EJS, Hauck WW, Pequignot E, Rhodes L, et al. A randomized, controlled trial of mindfulness-based art therapy (MBAT) for women with cancer. Psychooncology. 2006; 15(5): 363-73.