Yom Kippur Savaşı’nın İstihbarat Başarısızlığı Olarak İncelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 1 Sayı: 2, 243 - 258, 11.09.2024

Yasin Helvacı

Öz

Yom Kippur Savaşı, Arap İsrail çatışmasının önemli bir aşamasını oluşturmuştur. Geçmiş savaşlarda İsrail orduları, müşterek Arap kuvvetlerini yenilgiye uğratmıştır. Mısır açısından bu durum, ekonomik ve siyasi sorunlar doğurmuştur. Bu sorunların çözülmesi için sınırlı politik hedefler belirlenmiştir. Mısır devlet başkanı Enver Sedat, Mısır’ın bu sınırlı politik hedeflerini gerçekleştirmek için İsrail ile savaş yapma kararı almıştır. Bu savaş, Mısır için çatışmanın çözümü için bir adım olarak belirlenmiştir. İsrail için bu savaş sürpriz olmuş ve askeri istihbarat örgütü AMAN kötü bir performans sergilemiştir. Bunda Mısır’ın uyguladığı aldatma faaliyetleri, teşkilatın organizasyonel yapısı ve AMAN başkanı Eli Zeira’nın karakteristik özellikleri etkili olmuştur. Bu çalışmada, Yom Kippur Savaşı bir istihbarat başarısızlığı açısından ele alınmış ve onun nedenleri ortaya konmuştur. Ayrıca, tarihteki önemi de incenlenmiştir. Savaşın ilerleyen safhasında İsrail orduları inisiyatifi ele geçirerek Arap ordularını mağlup etmiştir. Ancak, bu savaş Mısır açısından sınırlı hedeflere ulaşılmasından dolayı stratejik bir başarı sağlamıştır. Nitekim, Mısır, hem Amerika Birleşik Devletleri’ni krize dahil etmiş hem de İsrail’i diplomasi masasına oturtarak çözüm müzakerelerinin başlamasına neden olmuştur. Bu müzakereler sonunda Camp David Anlaşması yapılarak iki ülke arasındaki savaş hali sona erdirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

AMAN, Eli Zeira, İstihbarat başarısızlığı, Arap-İsrail çatışması, Aldatma

Etik Beyan

Bu çalışma bilimsel araştırma ve etik kurallarına uygun olarak hazırlanmıştır. Bu çalışmada etik kurul izni veya yasal/özel izin gerektirecek bir içerik bulunmamaktadır. Çalışma ile ilgili herhangi bir çıkar çatışmasının bulunmadığı Savunma ve Güvenlik Araştırmaları Dergisine yazar imzaları ile beyan edilmiştir.

Kaynakça

• Arı, T. (2012). Geçmişten günümüze Orta Doğu: Siyaset, savaş ve diplomasi (5. Baskı Ekim 2012.). İstanbul: Mkm yayıncılık.
• Awad A., T. (1986). The Ramadan War 1973 (Research Report No: AU-AWC-86-208) (s. 53). Alabama: US Air Force. https://apps.dtic.mil/sti/tr/pdf/ADA177773.pdf
• Bar-Joseph, U. (2010). Military Intelligence as the National Intelligence Estimator: The Case of Israel. Armed Forces & Society, 36(3), 505-525.
• Bar-Joseph, U. ve Levy, J. S. (2009). Conscious Action and Intelligence Failure. Political Science Quarterly, 124(3), 461-488.
• Bar-Joseph, U. ve McDermott, R. (2017). Intelligence success and failure: The human factor. New York, NY: Oxford University Press.
• Bean, J. W. ve Girard, C. S. (2001). Anwar Al-Sadat’s Grand Strategy in the Yom Kippur War: Fort Belvoir, VA: Defense Technical Information Center. doi:10.21236/ADA442407
• Black, I. ve Morris, B. (1992). Israel’s secret wars: A history of Israel’s intelligence services. New York: Grove Weidenfeld Press.
• Bregman, A. (2013). Ashraf Marwan and Israel’s Intelligence Failure. A. Siniver (Ed.), The Yom Kippur War:Politics, Legacy, Diplomacy içinde (ss.195-208). Oxford University Press.
• Chorev, M. (1996). Surprise Attack The Case of the Yom Kippur War (Executive Research Project No: 19961001013) (s. 28). Fort McNair, Washington: National Defense University. https://apps.dtic.mil/sti/pdfs/ADA314675.pdf
• Cleveland, W. L. ve Bunton, M. P. (2009). A history of the modern Middle East (4th ed.). Boulder, CO: Westview Press.
• Dahl, E. J. (2013). Intelligence and surprise attack: Failure and success from Pearl Harbor to 9/11 and beyond (1. publ.). Washington, DC: Georgetown Univ. Press.
• Gawyrch W., G. (1996). The 1973 Arab-Israeli War: The Albatross of Decisive Victory. Fort Leavenworth, Kansas: Combat Studies Institute.
• Handel, M. I. (1977). The Yom Kippur War and the Inevitability of Surprise. International Studies Quarterly, 21(3), 461. doi:10.2307/2600234
• Hourani, A. H. (2012). Arap halkları tarihi: A history of the Arab peoples (Y. Alogan, Çev.). (9. bs.). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Kahana, E. (2005). Analyzing Israel’s Intelligence Failures. International Journal of Intelligence and CounterIntelligence, 18(2), 262-279. doi:10.1080/08850600590882146
• Kent, S. (2003). Stratejik İstihbarat. (Y. Özbek ve N. Şüküroğlu-Arıca, Çev.). Ankara: Avrasya Stratejik Araştırmalar Merkezi Yayını.
• Killioğlu, M. E. (2022). 1973 Ramazan / Yom Kippur Savaşı ve Orta Doğu. Türk Savaş Çalışmaları Dergisi, 3(2), 129-151. doi:10.52792/tws.1114113
• Liebman, C. S. (1993). The Myth of Defeat: The Memory of the Yom Kippur War in Israeli Society. Middle Eastern Studies, 29(3), 399-418.
• Mansfield, P. (2012). Ortadoğu tarihi (Ü. H. Yolsal Çev.). (1.baskı.). İstanbul: Say Yayınları.
• McGregor, A. J. (2006). A military history of modern Egypt: From the Ottoman Conquest to the Ramadan War. Westport, Conn: Praeger Security International.
• Meek, S. R. (2016). Illusion Of Defeat: Egyptian Strategic Thinking And The 1973 Yom Kippur War. Meital, Y. (2013). The October War & Egypt’s Multiple Crossings. A. Siniver (Ed.), The Yom Kippur War: Politics, Legacy, Diplomacy içinde (ss.49-66). Oxford University Press.
• Primakov, E. M. ve Tezcan, O. (2009). Rusların gözüyle Ortadoğu. İstanbul: Timaş. Shlaim, A. (1976). Failures in National Intelligence Estimates: The Case of the Yom Kippur War. World Politics, 28(3), 348-380. doi:10.2307/2009975
• Spinder, S. (2016). The Intelligence Failure of the Yom Kippur War of 1973. Armstrong Undergraduate Journal of History, 6(1). doi:10.20429/aujh.2016.060104
• Wirtz, J. J. (2017). Understanding intelligence failure: Warning, response and deterrence. London: Routledge.
• Wirtz, J. J. (2024). Are Intelligence Failures Still Inevitable? International Journal of Intelligence and CounterIntelligence, 37(1), 307-330. doi:10.1080/08850607.2023.2214328