İç girişimciliğin hasta güvenliği kültürü üzerine etkisi: Bir özel hastane uygulaması

Yıl 2018, Cilt: 5 Sayı: 3, 161 - 177, 30.09.2018

Güven Bektemür

Öz

Giriş : Sağlık hizmetlerinde kalitenin amaçlarından bir tanesi de güvenliktir. Meydana gelen tıbbi hatalar sonucunda hasta güvenliği büyük önem kazanmaya başlamıştır. Hasta güvenliğinin sağlamanın temelinde hasta güvenliği kültürünün hastanelerde yükseltilmesi gerekmektedir. Bu kültürü artırabilmek için hastanelerdeki iç girişimci özelliğine sahip insan kaynağı önemlidir.

Gereç ve Yöntemler: araştırma özel hastane çalışanlarına uygulanmıştır. Araştırmada daha önceden geçerlilik ve güvenirlilikleri yapılmış olan ölçekler kullanılmıştır. Bu ölçeklerden oluşturulan anket çalışanlara yüz yüze görüşme tekniği ile uygulanmıştır. Araştırmada anket sonuçları SPSS programı kullanılarak analiz yapılmıştır. 

Bulgular: Araştırmaya katılanların % 74,5’i kadın, % 52’si evli, % 26,2’si 21-25 yaş arasında bulunmaktadır. Öğrenim durumlarına bakıldığında; % 28,9’u ön lisans, % 26,8’inin lisans mezunu olduğu görülmektedir. Haftalık çalışma saatlerine bakıldığında; % 50’si 41-50 saat arasında çalıştığını beyan etmiştir. Mesleklerine bakıldığında; araştırmaya katılanların % 48,5’inin hemşire olduğu görülmektedir. Ölçeğin Cronbach Alpha değeri ise 0,887 bulunmuştur. Hasta güvenliği kültürü değişkeni ile iç girişimcilik değişkeni arasında (r=0,357, p<0,001) istatiksel olarak anlamlı pozitif, doğrusal ve orta bir ilişki elde edilmiştir.

Standardize edilmiş beta katsayısı ve t değerleri incelendiğinde bağımsız değişken olan iç girişimcilik bağımlı değişken olan hasta güvenliği kültürünü anlamlı bir şekilde etkilediği söylenebilir (t=7,698, p<,001).

Sonuç : Araştırma sonucunda iç girişimcilik ve hasta güvenliği kültürü arasında ilişki bulunduğu ortaya çıkmıştır. İç girişimciliğin hasta güvenliği kültürünü etkilediği bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

İç Girişimcilik, Tıbbi Hata

Effects of intrapreneurship on patient safety culture: A private hospital implementation

Öz

Introduction and Objectives: One of the aims of health care quality is patient safety. As a result of medical errors, patient safety has become very important. The basis for providing safe care for patients is the promote patients safety culture in the hospitals. In order to enhance this culture, it is important to have human resources who have intrapreneurial qualities. 

Materials and Methods: This research has been applied to private hospital employees. In the study, measures that have proven validity and reliability were used. The survey constructed from these measures was conducted among the employees with face to face interview technique. Survey results were analyzed using SPSS program.

Results: 74.5% of the participants were female, 52.2% were married and 26.2% were between 21-25 years of age. When we look at their education level; 28.9% of them have associate degree and 26.8% of them have bachelor’s degree. According to weekly working hours; 50% of them have worked for 41 to 50 hours. When we look at their profession; 48.5% of the participants were nurses.

The Cronbach Alpha value of the measure was 0.887. A statistically significant positive, linear and moderate relationship was found between the patient safety culture variable and the intrapreneurship variable (r=0, 357, p<0,001). When the standardized beta coefficient and t values are examined, it can be said that the intrapreneurship which is an independent variable, significantly influences the patient safety culture which is a dependent variable (t = 7,698, p <, 001).

Conclusion : As a result of this research, it was found that there is a relation between intrapreneurship and culture of patient safety. Intrapreneurship has been found to affect patient safety culture.

Anahtar Kelimeler

Intrapreneurship, Medical Error

Kaynakça

• 1.ISO 9005 kalite sözlüğü,(1991), TSE
• 2.Çakmakçı, M ve E. Akalın (Ed.). (2011). Hasta güvenliği: Dünya ve Türkiye. Ankara: Türk Tabipler Birliği.
• 3.Alptekin, Z., Arslanoğlu, A., Erdoğan, A. (2016). Bir eğitim hastanesinde görev yapan hemşirelerin hasta güvenliği uygulamalarını SKS öncesi ve sonrası değerlendirmelerinin karşılaştırılması. Health Care Acad J, 3(1): 17-25.
• 4.Ağca, V., Kurt, M. (Temmuz-Aralık 2007). İç Girişimcilik ve Temel Belirleyicileri: Kavramsal Bir Çerçeve. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 29: 83-112.
• 5.Arat, G. (2013). İşletmelerde Örgütsel Değişim ve İç Girişimcilik İlişkisi: Enerji Sektöründe Bir Araştırma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Denizli: PÜ. Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• 6.Bulgurcu Gürel, E. B. (2012) İç Girişimcilik: Bir Literatür Taraması. Gümüşhane Üniversitesi, Sosyal Bilimler Elektronik Dergisi, 6.
• 7.Bokhari, Z. A. (2006). Supporting Entrepreneurship and Intrapreneurship at Universities for Small Business Development from Marketing Perspective Is The Key to Support Community, Faculty and Students. Contracts With Large Multinational Corporations: A Hurdle, MMA Fall Educators’ Conference.
• 8.Çetinkaya Bozkurt, Ö. (2011). Dünyada ve Türkiye’de Girişimcilik Eğitimi: Başarılı Girişimciler ve Öğretim Üyelerinden Öneriler. Ankara: Detay yayıncılık.
• 9.Loş, N., Bildirici, Ü. (2013). Üniversite Öğrencilerinin Girişimcilik Özellikleri Üzerine: Girişimci Üniversite. Uluslararası Girişimcilik ve Kariyer Sempozyumu, 1-3 Kasım, Muğla, 213-225.
• 10.Apak, S., Taşçıyan, K.H., Aksoy, M. (2010). Girişimcilik ve Sermaye Tedarik Yöntemleri. İstanbul: Papatya Yayıncılık
• 11.İbrahimoğlu, N., Yaşar Uğurlu, Ö. (2013). KOBİ’lerde İç Girişimcilik ve Örgüt Kültürü İlişkisi: Sektörel Bir Araştırma. H.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 31(1): 103-126. 12.Kocjančič, J., Bojnec, Š. (2013). Intrapreneurship, Competition and Company Efficiency. Managing Global Transitions,11(2):161–179.
• 13.Carland, J. C., College, C., Carland, J. W. (2007). Intrapreneurship: A Requisite For Success. The Entrepreneurial Executive, 12.
• 14.Kesim, M. (2010). Girişimcilik. Ankara: Sistem Ofset Basım Yayın Sanayi ve Tic. Ltd. Ş.
• 15.Antoncic, B., Hisrich, R. D. (2003). Clarifying The Intrapreneurship Concept. Journal of Small Business and Enterprise, 10(1): 15.
• 16.Akoğlan Kozak, M., Gül Yılmaz, E. (2010). Otel Yöneticilerinin İç Girişimcilik Algılamaları: Frigya Bölgesi Örneği. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 21(1): 85-97.
• 17.Demirel, Y., Özbezek, B.D. (2015). İşletmelerde İç Girişimcilik ve Yenilik İlişkisine Yönelik Kavramsal Bir İnceleme. TISK Akademi, 11.
• 18.Çetin, F. (2011). Örgüt İçi Girişimcilikte Öz Yeterlilik Algısı ve Kontrol Odağının Rolü. Business and Economics Research Journal, 2(3): 69-85.
• 19.Sharma, P., Chrisman, J.J. (1999). Toward a Reconciliation of the Definitional Issues in the Field of Corporate Entrepreneurship. Entrepreneurship Theory and Practice, 23(3): 1-16.
• 20.Kear, T., Ulrich, B. (2015). Patient Safety and Patient Safety Culture in Nephrology Nurse Practice Settings: Issues, Solutions, and Best Practices. Nephrology Nursing Journal, 42(2): 113-122.
• 21.AHRQ (2013). Environmental Scan of Patient Safety Education and Training Programs. AHRQ Publication No. 13-0051-EF, American Institutes for Research Washington, DC.
• 22.Arslan, S., Egelioğlu Cetisli, N., Bakan, G., Erkan, S. (2015). Patient Safety Culture of Health Professionals, Gaziantep Med J;21(2): 78-83.
• 23.Groves, P.S., Meısenbach, R.J., Scott-Cawıezell, J. (2011). Keeping Patients Safe in Healthcare Organizations: A Structuration Theory of Safety Culture. Journal of Advanced Nursing 67(8): 1846–1855.
• 24.Ataman, G. (2002). İşletme Yönetimi Temel Kavramlar ve Yeni Yaklaşımla. (Genişletilmiş ve Gözden Geçirilmiş 2. Baskı). İstanbul: Türkmen Kitabevi.
• 25.Aslantekin, F., Göktaş, B., Uluşen, M., Erdem, R. (2007). Sağlık Hizmetlerinde Kalite Deneyimi: Dr. Ekrem Hayri Üstündağ Kadın Hastalıkları ve Doğum Hastanesi Örneği. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 2(6).
• 26.Wachter, R. M. (2008). Understanding Patient Safety. The McGraw-Hill Companies.
• 27.Polat, O. (2005). Tıbbi Uygulama Hataları. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• 28.Spath P. L. (Ed.) (2011). Error Reduction in Health Care A Systems Approach to Improving Patient Safety. (Second Edition). John Wiley & Sons, Inc. 29.Price, J., Nicklin, P. J. ve Haynes, K., (2007). Principles of Clinical Risk Management. Sandars, J. ve Cook, G. (Ed.) ABC of Patient Safety içinde (27-28). Blackwell Publishing Ltd
• 30.Vincent, C. (2010). Patient Safety. (2nd Edition). Blackwell Publishing Ltd.
• 31.Weinberg, J.K. (April, 2002). Medical Error and Patient Safety: Understanding Cultures in Conflict. Law & Polıcy, 24(2).
• 32.Sujan, M. (2015). An Organisation Without A Memory: A Qualitative Study of Hospital Staff Perceptions on Reporting and Organisational Learning for Patient Safety. Reliability Engineering and System Safety, 144, 45-52.
• 33.WHO (2004). World Alliance for Patient Safety Forward Programme, WHO Library Cataloguing-in-Publication Data.
• 34.Walshe, K., R. Boaden (Ed.) (2006). Patient Safety Research Into Practıce, England: Open University Press McGraw-Hill Education
• 35.Youngberg, B. J. (Ed.) (2011). Prıncıples of Rısk Management and Patıent Safety. Canada: Jones & Bartlett Learning
• 36.Berry, M. C. (2004). The Role of Risk Management in Patient Safety: The Needs, Benefits, and Reasons to Disclose Errors. J. Fowler Byers ve S. V. White (Ed.) Patient Safety: Principles and Practice içinde (299-339). Broadway, New York: Springer Publishing Company, Inc.
• 37.Deming, W. E. (2014). Krizden Çıkış. İstanbul: KALDER Yayınları.
• 38.Fowler Byers, J., White, S.V. (2004). Patient safety: Principles and Practice. Broadway, New York: Springer Publishing Company, Inc.
• 39.JCI (2015). Patient Safety Systems (PS), Comprehensive Accreditation Manual for Hospitals, CAMH Update 2.
• 40.Kaufman, G. ve McCaughan, D. (2013). The Effect of Organisational Culture on Patient Safety. Nursing Standard, 27(43): 50-56.
• 41.Hemmat, F., Atashzadeh-Shoorideh, F., Mehrabi, T. ve Zayeri, F. (July-August 2015). A Survey Of Nurses’ Awareness of Patient Safety Culture in Neonatal İntensive Care Units, Iranian Journal of Nursing and Midwifery Research, 20(4).
• 42.Hodgetts, R.M. (1999). Yönetim, Teori, Süreç ve Uygulama. C. Çetin ve E. Can Mutlu (Çev.). İstanbul: Beta basım yayım Dağıtım A.Ş.
• 43.Condrill, J. ve Bough B. (2000). 101 İletişim Yolu, A. Şahin (çev). İstanbul: Beyaz Yayınları.
• 44.Domnarıu, C. D., (September 2012), Patient Safety Culture at Organizational Level. Public Health and Management, Acta Medıca Transılvanıca; 2(3):145-147.
• 45.Beyer, M., Rohe, J., Nicklin, P.J., Haynes, K. (2007). Communication and Patient Safety. J. Sandars ve G. Cook, (Ed.) ABC of Patient Safety içinde (16-19). Blackwell Publishing Ltd.
• 46.WHO (2010). Patient Safety, Learning From Error, WHO Library Cataloguing-in-Publication Data.
• 47.Hua,Y., Becker, F., Wurmser, T., Bliss-Holtz, J., Hedges, C. (2012). Effects of Nursing Unit Spatial Layout on Nursing Team Communication Patterns, Quality of Care, and Patient Safety, HERD, 6(1): 8-38.
• 48.Childress, S.B. (January, 2015). Team Communication: It’s About Patient Safety. Journal of Oncology Practice, 11.
• 49.Çakır, A. (2007). Hasta Güvenliği Kültürü ile Kalite Yönetim Sistemi Arasındaki İlişkinin Analizi”. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İzmir: DEÜ. Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• 50.Schutz, A.L., Counte, M.A., Meurer, S. (2007). Development of A Patient Safety Culture Measurement Tool for Ambulatory Health Care Settings: Analysis of Content Validity. Health Care Manage Sci, 10: 139-149.
• 51.Muralidhara, S., Tanejab, A., Ramesha, V. (2012). Patient Safety Culture-Perception of Health Care Workers, in A Tertiary Care Hospital. International Journal of Risk & Safety in Medicine. 24: 191–199.
• 52.Goodman, G.R. (2003). A Fragmented Patient Safety Concept: The Structure and Culture Of Safety Management In Healthcare. Hospital Topics: Research And Perspectives on Healthcare 81(2).
• 53.Hammer, A., Ernstmann, N., Ommen, O., Wirtz, M., Manser, T., Pfeiffer, Y., Pfaff, H. (2011). Psychometric Properties of The Hospital Survey on Patient Safety Culture for Hospital Management (HSOPS_M). BMC Health Services Research, 11: 165.
• 54.Ito, S., Seto, K., Kigawa, M., Fujita, S., Hasegawa, T., Hasegawa, T. (2011). Development and Applicability of Hospital Survey on Patient Safety Culture (HSOPS) İn Japan. BMC Health Services Research, 11: 28.
• 55.Yıldırım, Ö. (2008). Sağlık Kuruluşlarında İnsan Faktörü Mühendisliğinin Önemi ve Hasta Güvenliği Alanında Uygulama Örnekleri. Yayınlanmamış Doktora Tezi. İstanbul: MÜ. Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• 56.Feng, X.Q. Acord, L. Cheng, Y.J., Zeng, J.H., Song, J.P. (2011). The Relationship Between Management Commitment and Patient Safety Culture. International Nursing Review, 58: 249-254.
• 57.Zwart, D. LM, Langelaan, M., Van De Vooren, R.C., Kuyvenhoven, M.M., Kalkman, C.J., Verheij, T.JM., Wagner, C. (2011). Patient Safety Culture Measurement in General Practice. Clinimetric properties of ‘SCOPE’, BMC Family Practice, 12: 117-124.
• 58.El-Jardali, F., Dimassi, H., Jamal, D., Jaafar, M., Hemadeh, N. (2011). Predictors and Outcomes of Patient Safety Culture in Hospitals. BMC Health Services Research, 11: 45.
• 59.Türkmen, E., Baykal, Ü., Seren, Ş., Altuntaş, S. (2011). Hasta Güvenliği Kültürü Ölçeği’nin Geliştirilmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 14: 4.
• 60.Suresh, G., Horbar, J. D., Plsek, P., Gray, J., Edwards, W. H., Shiono, P. H., Ursprung, R. Nickerson, J., Lucey, J. F., Goldmann, D. (2004). Voluntary Anonymous Reporting of Medical Errors for Neonatal İntensive Care Units. Pediatrics, 113: 1609-1618.
• 61.Ovalı, F. (Ocak 2010). Hasta Güvenliği Yaklaşımları. Sağlıkta Performans ve Kalite Dergisi, Sayı:1.
• 62.Durmaz, I. (2013). Psikolojik Güçlendirme Algısının İç Girişimcilik Üzerine Etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• 63.Sorra, J.S., Nieva, V.F. (2004). Hospital Survey on Patient Safety Culture. Rockville, MD: AHRQ Publ. No. 04-0041.
• 64.Yazıcıoğlu, Y., Erdoğan, S. (2014). SPSS Uygulamalı Bilimsel Araştırma Yöntemleri. (4.baskı). Ankara: Detay Yayıncılık,
• 65.Arslanoğlu, A. (2018). İçsel Pazarlama Uygulamalarının Hasta Güvenliği Kültürü Üzerine Etkisinde İç Girişimciliğin ve Kişilik Özelliklerinin Düzenleyici Rolü. Yayınlanmamış Doktora Tezi. İstanbul: Haliç Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• 66.Meydan, C. H. (Ağustos-Aralık 2010). Adalet Algısı – İç Girişimci Davranışlar İlişkisinde Kontrol Odağının Şekillendirici Rolü. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 36: 195-222. 67.Meydan, C. H. (2011). İş Tatmini ve Öz Yeterliliğin Örgüt İçi Girişimciliğe Etkisi: Kamu Sektöründe Bir Araştırma. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20(1): 25-40.
• 68.Cingöz, A. (2011). Stratejik İnsan Kaynakları Yönetimi ve Stratejik İnsan Kaynakları Yönetiminin Örgütsel Performans ve İç Girişimcilik (Girişimsel Performans) Üzerindeki Etkileri: Kayseri İmalat Sanayinde Bir Araştırma. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Kayseri: Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• 69.Çiğdem, H.Y. (2011). Hizmet İşletmelerinde Çalışanların Kişilik Özellikleri ve İç Girişimcilik Eğilimleri Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Aksaray: Aksaray Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• 70.Feng, X.Q. Acord, L. Cheng, Y.J., Zeng, J.H. ve Song, J.P. (2011). The Relationship Between Management Commitment and Patient Safety Culture. International Nursing Review 58: 249-254.
• 71.Gül, İ. (2010). Kalite Yönetim Sistemi Çerçevesinde Hasta Güvenliği Kültürünün Çalışma Ortamı Açısından Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• 72.Dirik, F.H. (2014). Çalışma Ortamı ve Güçlendirmenin Hasta Güvenliği Kültürüne Etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• 73.AbuAlRub, R.F., Abu Alhijaa E.H. (2014). The Impact of Educational Interventions on Enhancing Perceptions of Patient Safety Culture Among Jordanian Senior Nurses. Nursing Forum 49(2): 139-150.
• 74.Balçık Akman, A. (2010). Hasta Güvenliği Kültürü Ve Bir Üniversite Hastanesinde Çalışan Hemşirelerin Hasta Güvenliği Kültürü ile ilgili Algılarını Etkileyen Faktörlerin Değerlendirilmesine Yönelik Bir Araştırma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.