Türkiye’deki Toplam Sağlık Harcamaları Artışının Nedeni İstihdam Olabilir mi?

Yıl 2018, Cilt: 5 Sayı: 2, 135 - 141, 30.06.2018

Muhammet Çankaya

Öz

Yakın geçmişte Avrupa ve Güney Amerika kıtasındaki ülkelerde yaşanan ekonomik ve politik krizler, Orta Doğu ve Kuzey Afrika coğrafyasındaki ülkelerde görülen savaşlar ve buna bağlı olarak yaşanan göç ile birlikte istihdam kavramı dünya çapında daha önemli bir konuma gelmiştir. Avrupa bölgesinde yaşanan ekonomik krizle birlikte İspanya, Portekiz, İtalya ve Yunanistan gibi ülkelerde istihdam sorunu ortaya çıkmış ve işsizlik oranları %10’ların üzerinde seyretmiştir. Türkiye’de ise istihdam çok uzun yıllardır önemli bir sorun niteliğindedir. Son yıllarda Türkiye bu sorunu giderebilme adına vergilerin belli bir süreyle devlet tarafından karşılanması gibi kamu destekli bir takım uygulamalara yönelmiştir. İstihdam gibi istihdamda yer alan nüfusun sağlık düzeyi de ülkeler için ayrı bir sorun niteliğindedir. İstihdam edilecek bireylerin çalışmaya elverişli olabilmesi için öncelikle sağlıklı olmaları gerekmektedir. Türkiye’de çalışmaya elverişli ve sağlıklı bir toplum oluşturabilmek adına her yıl bütçeden ciddi harcamalar yapılmaktadır. Bu çalışmanın amacı; Türkiye’de 1988-2016 dönemine ait istihdam rakamları ile toplam sağlık harcamaları arasındaki nedensellik ilişkisini araştırmaktır. Bu amaç doğrultusunda 1988-2016 yılları arasındaki istihdam rakamları ve toplam sağlık harcamaları (kamu+özel) arasındaki ilişki Granger Nedensellik Testi ile incelenmiştir. Verilerin analizi için EViews 8.1 paket programından yararlanılmıştır. Çalışma sonucunda Türkiye’de toplam sağlık harcamaları ile istihdam rakamları arasında anlamlı bir nedensellik ilişkisi bulunamamıştır.

Anahtar Kelimeler

Sağlık Harcamaları, İstihdam

May The Reason Of Increase In Total Health Expenditures Be The Employment In Turkey?

Öz

The recent economic and political crises in European Countries and South America; the wars in the countries of the Middle East and North Africa, and the resulting immigration have made employment more important concept globally. Along with the economic crisis in the European region, employment problems have arisen in countries like Spain, Portugal, Italy and Greece and the unemployment rate has remained above 10%. In Turkey, unemployment is a significant problem for so many years. In recent years, in order to resolve employment issue, Turkey implemented government-supported programs to pay taxes for companies for a certain period of time. Health condition of the population involved in employment, just like unemployment itself, is another problem for countries. People to be employed must be healthy and suitable to work first. In order to create a productive and healthy working populations, Turkey allocates serious budget for health expenditures every year. The purpose of this study is to investigate the causal relationship between total health expenditure and employment rates for the 1988-2016 period in Turkey. For this purpose, the relationship between employment rates between 1988-2016 and total health expenditures (public + private) was examined by Granger Causality Test. Eviews 8.1 package program was used to analysis of the data. The result of the study indicated that there was no significant causal relationship between employment rates and the total health expenditure in Turkey.

Anahtar Kelimeler

Health Expenditures, Employment

Kaynakça

• AKAR, S. (2014). “Türkiye’de sağlık harcamaları, sağlık harcamalarının nisbi fiyatı ve ekonomik büyüme arasındaki ilişkinin incelenmesi”. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21(1), 311-322.
• AKTAŞ, C. (2009). “Türkiye’nin ihracat, ithalat ve ekonomik büyüme arasındaki nedensellik analizi”. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi.18(2). s.35-47.
• ÇANKAYA, M. (2017). “Hastane çalışanlarının performansa dayalı ek ödeme sistemine ilişkin görüşleri Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde bir araştırma”. Sağlık Akademisyenleri Dergisi, 4 (4), 272-282. http://dx.doi.org/10.5455/sad.13-1505661548
• ÇELİK, Y. (2013). Sağlık ekonomisi, 2. Baskı, Siyasal Kitabevi, Ankara.
• EKİNCİ, A. (2011). “Doğrudan yabancı yatırımların ekonomik büyüme ve istihdama etkisi: Türkiye uygulaması (1980-2010)”. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi 6(2) s.71-96.
• KARAGÖL, E., ERBAYKAL, E. ve ERTUĞRUL, H.M. (2007), “Türkiye'de ekonomik büyüme ile elektrik tüketimi ilişkisi: sınır testi yaklaşımı”. Doğuş Üniversitesi Dergisi 8(1). s.72-80.
• KAYA, D. G., KAYGISIZ, A. D., ve ALTUNTEPE, N. (2015). “Türkiye’de kamu harcamalarının toplam istihdama etkisi üzerine bir değerlendirme”. Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17(1). s.83-96.
• MERCAN, M. ve PEKER, O. (2013), "Finansal gelişmenin ekonomik büyümeye etkisi: ekonometrik bir analiz". Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi 8(1). s.93-120.
• MUTLU, A. ve IŞIK, A.K. (2012). Sağlık ekonomisine giriş, 3. Baskı, Ekin Yayınevi.
• ÖZSABUNCUOĞLU, İ.H. ve DİREKÇİ, T. (2012), “Seçilmiş bazı makroekonomik değişkenlerin Türkiye’de bölgesel istihdama etkisi”, Türkiye Ekonomi Kurumu Tartışma Metni, No. 2012/86.
• TAKIM, A. (2010). Türkiye’de GSYİH ile ihracat arasındaki ilişki: granger nedensellik testi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(2), 1-16.
• TAŞÇI, H. ve DARICI, B. (2010). “Türkiye’de eksik istihdamın belirleyenleri HIA ile bir mikro veri uygulaması”. Maliye Dergisi, 158, 278-300.
• TÜİK, İ. (2007). İstihdam ve işsizlik istatistikleri sorularla resmi istatistikler dizisi-1. TC Başbakanlık Türkiye İstatistik Kurumu, Ankara.
• TUİK Temel İstatistikler (2005-2015) http://www.tuik.gov.tr/UstMenu.do?metod=temelist (Erişim Tarihi: 22.06.2017)
• TUİK 2011, http://www.tuik.gov.tr/MicroVeri/Hia_2011/turkce/metaveri/tanim/index.html (Erişim Tarihi: 21.06.2017)
• YARDAN, E.D., DEMİRKIRAN, M. ve KİREMİT, B. Y. (2016). “Türkiye’de sağlık harcamaları trendi”. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(1), 158-175.
• YILMAZ, V. ve YENTÜRK, N. (2015). “Türkiye’de sağlık harcamalarına tarihsel bir bakış”. İstanbul Bilgi Üniversitesi Sivil Toplum Çalışmaları Merkezi, 1-17.
• YILMAZER, M. (2010). “Doğrudan yabancı yatırımlar, dış ticaret ve ekonomik büyüme ilişkisi: Türkiye üzerine bir deneme”. Celal Bayar Üniversitesi SBE, Sosyal Bilimler Dergisi, 8(1), 241-260.