Halk sağlığı bilgi kaynağı olarak gazeteler: Sağlıkla ilgili haberlerin analizi

Yıl 2019, Cilt: 6 Sayı: 1, 25 - 33, 31.03.2019

Hasim Çapar Cuma Çakmak

Öz

Giriş ve amaç: Bu çalışmada, tirajı yüksek üç ulusal gazetenin sağlıkla ilgili haberlerinin içeriği analiz edilerek, Türkiye’de basının sağlık haberlerine yönelik algısına ışık tutmaktadır. Gereç ve yöntem: Bu çalışma, 1 Ocak 2015 ile 31 Aralık 2017 tarihleri arasındaki üç yıllık dönemde, Türkiye’de basılan yüksek tirajlı gazetelerde yer alan sağlık haberlerinin sistematik olarak içerik analizinin yapıldığı nitel bir araştırmadır. Araştırma kapsamına alınan gazetelerin internet sitelerindeki arama motorlarına “sağlık haberleri” yazılarak arama yapılmıştır. Çalışma kapsamında 3759 sağlık haberi analiz edilmiştir. Bu analizler sonucunda, gerek çalışmanın kapsamı gerek ise belirlenen değişkenler dikkate alınarak sadece 721 haberin analize uygun olduğu görülmüştür. Bulgular: İncelen sağlık haberlerinin sırasıyla; çocuk sağlığı (% 68,5), halk sağlığı (% 66,7), yetişkin sağlığı  (% 60,2), onkoloji (% 59,4) ve koruyucu sağlık hizmetleri (% 57) ile ilgili olduğu tespit edilmiştir. Bulaşıcı olma durumuna göre sağlık haberleri kategorisi altında incelenen sağlık haberlerinin, en çok bulaşıcı olmayan hastalıklar (%55,3), en az ise bulaşıcı olan hastalıklar (%31,6) ile ilgili olduğu görülmüştür. Haberin kaynağına göre sağlık haberleri kategorisi altında incelenen sağlık haberlerinin, en çok muhabir (%49,7) tarafından servis edildiği, en az ise haberin yapıldığı alandaki akademisyen tarafından servis edildiği (%25,1) görülmüştür. Sonuç: Koruyucu sağlık hizmetlerinde artışın olması ve diğer faktörlerin etkisi bulaşıcı olmayan hastalıkların artması ile ilişkili olduğu düşünülmektedir. Halkın sağlık bilincinin artmış olması ve halkın kendini kötü sağlık koşullarına karşı koruma isteği sonucu halkın ilgisinin koruyucu sağlık hizmetlerine yönelmiş olabileceği düşünülmektedir. Son yıllarda tıp teknolojisinde yaşanan gelişmelerin bütün dünyada olduğu gibi Türkiye’de de sağlık haberlerinin gündemini oluşturması tesadüfi değil, kaçınılmaz bir sonuçtur.

Anahtar Kelimeler

Bilgi Kaynakları, Sağlık Haberleri İçerik Analizi

Newspapers as a source of public health information: Analysis of health-related news

Öz

Introduction and objective: This study analyzed the content of the circulation of the three highest national newspaper articles about health, health news shed light on the perception of the press in Turkey. Materials and methods: In this study, the three-year period 1 January 2015 to 31 December 2017 is systematic research as a qualitative content analysis was made of the high-circulation printed located health news in the newspapers in Turkey. Search engines on the web sites of the newspapers that are covered by the research have been searched by typing “health news”. 3759 health reports were analyzed. As a result of these analyzes, only 721 news were found to be suitable for analysis considering both the scope of the study and the determined variables. Results: The review of health news; children’s health (68.5%), public health (66.7%), adult health (60.2%), oncology (59.4%) and preventive health care (57%) were found to be related. Health news, which is examined under the category of health news, is the most infectious diseases (55.3%) and at least infectious diseases (31.6%). According to the source of the news, Health News examined under the category of health reports, the most correspondents (49.7%) were served by the academicians in the area where the news was served (25.1%) was seen. Conclusion: The increase in preventive health services and the effect of other factors are thought to be related to the increase of noncommunicable diseases. It is thought that the public’s interest in health care may be directed towards preventive health care as a result of increased awareness of the people and the Public’s desire to protect themselves against poor health conditions. In recent years, the developments in medical technology in Turkey as well as the agenda of Health news is not coincidental, is an inevitable outcome.

Anahtar Kelimeler

Health news of newspapers, Public health information sources, Health news content analysis

Kaynakça

• Barry CL, Busch SH. (2010). News coverage of FDA warnings on pediatric antidepressant use and suicidality. Pediatrics.125:88e95.
• Entwistle V. (1995). Reporting research in medical journals and newspapers. 310:920e3
• Hargreaves I, Lewis J, Speers T. (2003). Towards a better map: science, the public and the media. Swindon: Economic and Social Research Council.
• Bartlett C, Sterne J, Egger M. (2002). What is newsworthy? Longitudinal study of the reporting of medical research in two British newspapers. 325:81e4.
• Karakuş, Esra. (2013). Gazetelerdeki Sağlık Haberleri: Yaşamın Tıbbileştirilmesi, Sağlığın Bireyselleşmesi ve Tüketim Üçgeninde Kadın. Yüksek lisans tezi. Sosyal bilimler enstitüsü. Dumlupınar üniversitesi, Kütahya.
• Kumbasar, Banu. (2006). İstanbul’da Yayımlanan Gazetelerde Sağlık Haberleri. Yüksek lisans tezi. Sosyal bilimler enstitüsü. Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Özbaş, S., ve Özkan, S. (2010). Kadın sağlığını geliştirmede medyanın kullanımı ve etkisi. TAF Preventive Medicine Bulletin, 9(5), 541-546.
• Hernandez JF, Mantel-Teeuwisse AK, Van Thiel GJ, et al. (2012). 10-year analysis of the effects of media coverage of regulatory warnings on antidepressant use in The Netherlands and UK. Plos One. 7:e45515.
• Williams D, Kelly A, Feely J. (2000). Influence of media and regulatory changes on prescribing of Cotrimoxazole and Trimethoprim in Ireland. Pharmacoepidem Dr S. 9:313e317.
• Song, H., Omori, K., Kim, J., Tenzek, K. E., Hawkins, J. M., Lin, W.-Y., Jung, J. Y. (2016). Trusting social media as a source of health information: Online surveys comparing the United States, Korea, and Hong Kong. Journal of Medical Internet Research, 18, e25. doi:10.2196/jmir.4193.
• Nisan Tiraj Raporu (2018). İnternet adresi: http://www.medyaradar.com/tirajlar. Erişim Tarihi: 28.04.2018.
• IBM Corp. Released (2017). IBM SPSS Statistics for Windows, Version 25.0. Armonk, NY: IBM Corp.
• Hülür, B. A. (2016). Sağlık iletişimi, Medya ve Etik: Bir Sağlık Haberinin Analizi. CBÜ Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 14, Sayı: 1, s.155-178.
• Hosseını Shokouh, S. M., Arab, M., Emamgholıpour, S., Rashıdıan, A., Montazerı, A. ve Zabolı, R. (2017). Conceptual Models of Social Determinants of Health: A Narrative Review. Iran J Public Health, Vol. 46, No. 4, pp.435-446.
• Şengül, H., Çınar, F., Çapar, H., Bulut, A. ve Çakmak, C. (2017). Sağlık Bilimleri Fakültesi Öğrencilerinin E-sağlık Okuryazarlığı ve İnternet Kullanımına Yönelik Tutumları: Bir Vakıf Üniversitesi Örneği. International Journal of Socıal and Humanıtıes Scıences Research (JSHSR), Cilt: 4, Sayı: 5, ss.1277-1287.
• Bilir, N. (2006). Değişen Sağlık Örüntülerinde Halk Sağlığı Çalışanlarının Rolü: Kronik Hastalıklar ve Yaşlılık Sorunları. Toplum Hekimliği Bülteni, Cilt:25, Sayı:3, s.1-6.
• Huang, M., ElTayeby, O., Zolnoori, M., & Yao, L. (2018). Public Opinions Toward Diseases: Infodemiological Study on News Media Data. Journal of medical Internet research, 20(5).
• Damlapınar, Z., & Umur, I. Ş. I. K. (2017). Sağlık İçerikli Basın Haberleri ve Çocuğa Yaklaşımı: Bir İçerik Analizi. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 5(1), 373-398.
• Birsen, Ö., ve Öztürk, A. G. Ş. Y. (2011). Tüketim Kültürü Çerçevesinden Sağlık Haberleri. Akademik Bakış Dergisi, (26).
• Brounéus, F., Dahlin, A., & Beermann, B. (2005). Press coverage and sales of Xenical in Sweden, 1998–2000. European journal of clinical pharmacology, 61(4), 285-289.