Sağlık çalışanlarının hasta güvenliği kültürü algılarının değerlendirilmesi: üniversite hastanesi örneği

Yıl 2017, Cilt: 4 Sayı: 3, 202 - 206, 01.08.2017

Seda Behlül Özgü Bayraktar

Öz

Giriş:Sağlık hizmeti kalitesinin en önemli göstergesi hasta güvenliğidir. Sağlık kurumlarının kaliteyi arttırmak ve devamlılığını sağlamak amacı ile sistemden ve hizmeti sunanlardan kaynaklanan hataları azaltma çabaları ön plandadır. Amaç:Sağlık hizmetlerinde ortaya çıkabilecek hataların önlenmesi, tekrar edilmemesi, bildirilmesi ve analiz edilmesi için çalışanlarda hasta güvenliği kültürü oluşturulmalıdır. Bu nedenle üniversite hastanesinde görev yapan sağlık çalışanlarının öncelikle hasta güvenliği kültürü düzeylerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntem:Araştırma evreni Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ nde faaliyet gösteren bir üniversite hastanesindeki sağlık çalışanlarıdır. Anket yöntemiyle yapılan çalışmada 200 anket 20 Şubat- 20 Mart tarihleri arasında dağıtılmış, eksiksiz doldurulan 152 anket değerlendirilmeye alınmıştır. Çalışmada yanılgı düzeyi α=0,05 alınmıştır. Bulgular: Araştırmaya katılan sağlık personelinin % 89,5’ i hasta ile doğrudan etkileşim halinde olduğunu, % 84.9’ u da hiç olay raporu yazmadığını, %64.9’u çalıştıkları birimlerin hasta güvenliği konusunda çok iyi ve kabul edilebilir olduğunu belirtmişlerdir. Sağlık çalışanlarının hasta güvenliği kültürü algılarında en düşük ortalama genel hasta güvenliğinde (2,76±0,57), en yüksek ortalama iletişimde (3,41±0,65) saptanmıştır. Bekar çalışanların olayları raporlama algıları (3,06±1.11), evli çalışanlara (2,67±1,20) göre daha yüksektir ve aradaki fark istatistiksel olarak anlamlıdır (p<0.05). Çalışanların meslekleri ölçek alt boyutlarından raporlama ve hasta güvenliği için anlamlı fark yaratmıştır (p<0.05). Hekimlerin raporlama (2,88±0,96) ve hastane güvenliği (2,92±0,59) algıları hemşire ve yardımcı sağlık personeline göre daha yüksek bulunmuştur. Sonuç:Sağlık çalışanlarının algı düzeyi orta derecededir, hekimlerin algı düzeyi diğer sağlık çalışanlarına göre daha yüksektir. Çalışanlar olayları raporlamada daha düşük algıya sahiptir. Çalışanların birimlerini hasta güvenliği açısından kabul edilebilir olarak belirtmeleri çalışanlara yönelik eğitimlerin ve hasta güvenliği kültürünün arttırılması gerektiğini göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Hasta güvenliği, hasta güvenliği kültürü, sağlık çalışanları, sağlık hizmetleri

The evaluation of the perceptions of patient safety cultures of health care workers: university hospital example

Öz

Introduction: The most important indicator of health care quality is patient safety. Efforts to improve the quality and to ensure continuity of healthcare institutions and to reduce the errors caused by the system and the service providers are preliminary .Objectives: A culture of patient safety should be developed in employees to prevent errors, to prevent them from being repeated, report, and analyze them that may arise in healthcare services. For this reason, it is aimed to determine the level of patient safety culture of healthcare workers working in university hospital. Materials and Methods: The study population was carved out of health care workers in a university hospital operating in the Turkish Republic of Northern Cyprus. In the questionnaire survey, 200 questionnaires were distributed between February 20 and March 20, 152 questionnaires were filled in completely and were taken into consideration. The level of error in the study was α = 0.05. Findings: It was stated that 89.5% of the health personnel participating in the research had direct interaction with the patient, 84.9% did not write any incident report and 64.9% stated that the units that they worked in were very good and acceptable for patient safety. The culture perception of patient safety of health workers was found to be lowest in average general patient safety (2.76 ± 0.57), and the highest average was found in communication (3,41 ± 0,65). The perceptions of single employees reporting events (3,06 ± 1,11) were higher than married employees (2,67 ± 1,20), and the difference was statistically significant (p <0.05). The professions of the employees made a meaningful difference in the reporting of scale sub-dimensions and patient safety (p <0.05). The Physicians' perception of reporting (2.88 ± 0.96) and hospital safety (2.92 ± 0.59) were higher than nurses and assistant healthcare personnel. Conclusion: The perception level of the health workers is moderate and the perception level of the physicians is higher than the other health workers. Employees have a lower perception of reporting events. Defining employees' units as acceptable for patient safety indicates that training for employees and patient safety culture needs to be increased.

Anahtar Kelimeler

Patient safety, culture of patient safety, healthcare workers, healthcare services

Kaynakça

• Agency for Healthcare Research and Quality (AHRQ). Patient safety culture.https://psnet.ahrq.gov/primers/primer/5.
• Hakverdioğlu, Yönt, G. (2011) Hasta Güvenliği Kültürü, Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi, 27(1),77-82.
• Mitchell, P.M. (2008) Defining Patient Safety and Quality, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK2681/.
• Institute of Medicine Report (1999). To Err İs Human: Building a Safer Health System, https://www.ncbi.nlm.nih. gov/pubmed/25077248 (Erişim 31.05.2017).
• Dursun, S, Bayram, N., Aytaç, S. (2010) Hasta Güvenliği Kültürü Üzerine Bir Uygulama, Sosyal Bilimler Dergisi, 8(1);1-14.
• Hughes, R.G., Clancy, C. M. (2009) Nurses Role ın Patient Safety, Journal of Nursing Care Quality, 24(1);1-4.
• Akalın, H. Erdal. (2010). Hasta Güvenliği Kültürü, Sağlıkta Nabız, 7 (25): 10-13.
• Ertem, G., Oksel, E., Akbıyık, A. (2009). Hatalı tıbbi uygulamalar (malpraktis) ile retrospektif bir inceleme. Dirim Tıp Gazetesi, 84 (1), 1-10.
• Karataş, M., Yakıncı, C. (2010). Tıbbi hata nedenleri ve çözüm yolları. İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 17 (3), 233-236.
• Filiz E. (2009). Hastanede Hasta Güvenliği Kültürü Algılamasının ve Sağlık Çalışanları ile Toplumun Hasta Güvenliği Hakkındaki Tutumunun Belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Kohn, T. L., Corrigan, J. M. & Donaldson, M. S. (2000). To Err is Human Building a Safer Health System. Washington National Academy of Sciences.
• Pizzi, L.T., Goldfarb, N.I. & Nash, D.B. (2001). Promoting a culture of safety. K.G. Shojania, BW Duncan, Mcdonald KM, Wachter RM (Eds). In: Making health care safer: a critical analysis of patient safety practices. Evidence Report/ Technology Assessment, Number 43. AHRQ Publication O1-E058, Rockville.
• Rızalar, S., Büyük, E. ve ark. (2016) Hemşirelerde Hasta Güvenliği Kültürü ve Etkileyen Faktörler, Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 2016;9(1);9-15.
• Gündoğdu, S ve Bahçecik, N. (2012) Hemşirelerde Hasta Güvenliği Kültürü Algılamasının Belirlenmesi, Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi,15:2,119-127.
• Özdemir, H. (2014) Cerrahi Hemşirelerinde Hasta Güvenliği Kültürü Algılarının Belirlenmesi: Afyonkarahisar’ da Bir Uygulama, Yüksek Lisans Tezi,(66-69).
• Wang, X., Liu K.,You, L., et al (2014) The relationship between patient safety culture and adverse events. A questionnaire survey. International Journal of Nursing Studies, 2333:1-5.