Evaluation of hospital productivity with cost analysis and data envelopment analysis methods

Yıl 2020, Cilt: 7 Sayı: 1, 37 - 43, 31.03.2020

Zuhal Çayırtepe , Demet Kavak

Öz

Objective: It is expected that high quality services will be provided at low cost in health institutions. Cost analysis contributes to managers' cost control and Data Envelopment Analysis (DEA) enables the determination of efficiency differences between departments. In this study, it is aimed to evaluate the efficiency of the departments located in a 2nd stage public hospital in Ankara, with DEA on the basis of the cost analysis performed at the institution.

Method: The study was designed as a descriptive cross-sectional study. The universe of the study consists of 19 departments providing inpatient and outpatient services in the second level public hospital in Ankara. Cost analysis were done by using the gradual distribution method. DEA was implemented using the EMS (Efficiency Measurement System) program and the relative eficiency between the departments was evaluated. In the analysis, Charnes-Cooper Rhodes (CCR) input based model was used. Total number of department physicians, total costs of departments were used as input while outpatient clinic examinations, inpatient day number were used as output.

Results: When the input-oriented CCR Model Analysis Results are examined; Pediatrics, Skin and Venereal Diseases, and Chest Diseases are the most efficient departments. Skin Veneral Disease is the most productive department with 135,42% and the most unefficient part is the anesthesia reanimation department (12,85%).

Conclusion: As a result of the research, it is concluded that the efficiency of the 3 department providing inpatient and outpatient services is high and there is resource waste in the other parts that relatively they are working less efficiently. As a result, it is considered that reducing the costs, insufficient outputs, the strategies about wasted resources, programs and plans according to the efficiency evaluation will provide managerial success.

Anahtar Kelimeler

Cost Analysis, Data Envelopment Analysis, Hospital

Maliyet analizi ve veri zarflama analizi yöntemleri ile hastane verimliliğinin değerlendirmesi

Öz

Amaç: Sağlık kurumlarında yüksek kalitede hizmetin düşük maliyetlerle sunulması beklenmektedir. Yöneticilerin maliyet kontrolünü sağlamalarında maliyet analizi katkı vermekte, Veri Zarflama Analizi (VZA) bölümler arası verimlilik farklılığının belirlenmesine olanak sağlamaktadır. Bu çalışmada, Ankara'da hizmet veren 2.basamak bir kamu hastanesinde bulunan tıbbi bölümlerin verimliliğinin, kurumda yapılan maliyet analizine dayanarak VZA ile değerlendirilmesi amaçlanmıştır.

Yöntem: Çalışma tanımlayıcı kesitsel bir araştırma olarak tasarlanmıştır. Araştırma evrenini Ankara’da bulunan 2. Basamak kamu hastanesinde, yataklı ve ayaktan tedavi hizmeti verilen 19 bölüm oluşturmaktadır. Kurumda kademeli dağıtım yöntemi kullanılarak yapılan maliyet analizi sonuçları kullanılarak EMS sistemi aracılığı ile VZA yapılmış, bölümler arasındaki göreceli verimlilik değerlendirilmiştir. Analizde Charnes-Cooper Rhodes (CCR) girdi odaklı model kullanılmıştır. Araştırmada girdi olarak bölüm hekim sayısı, bölümlere ait toplam maliyetler, çıktı olarak poliklinik muayene sayıları, yatan hasta günü sayısı kullanılmıştır.

Bulgular: Girdi odaklı CCR Model Analiz Sonuçları incelendiğinde; Çocuk Hastalıkları, Deri ve Zührevi Hastalıklar ve Göğüs Hastalıkları bölümleri en verimli bölümledir. Deri Zührevi Hastalıklar % 135,42 ile en verimli bölüm iken, % 12,85 ile en verimsiz bölüm Anestezi Reanimasyon bölümüdür.

Sonuç: Araştırma sonucunda yataklı ve ayaktan tıbbi sağlık hizmeti sunan 3 bölümün verimliliğinin yüksek olduğu, diğer 16 bölümün görece daha az verimli çalıştığı ve kaynak israfı olduğu sonucuna varılmıştır. Sağlık kurumlarında yüksek maliyetler, yetersiz çıktılar, boşa harcanan kaynaklarla ilgili stratejilerin, programların ve planların verimlilik değerlendirmesine göre yapılmasının yönetsel başarı sağlayacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Maliyet Analizi, Veri Zarflama Analizi, Hastane

Kaynakça

• 1. Chılıngerıan J. (2010) Evaluating clinical performance in health care services with data envelopment analysis (DEA), Managing Money, Measurment and Marketing, Chapter 14 Erişim Tarihi 24.09.2019 http:∕∕heller.brandeis.edu∕executive-education∕mai... 2014∕january∕pdfs∕502CEvalClinicalPerformancewithDEA.pdf
• 2. Esatoğlu A.E., Ağırbaş I., Doğanay Payziner, P., Akbulut, Y., Goktaş, B., Ozatkan Y., Uğurluoğlu E., Yıldırım T., Toruner M., Gok H., Atasoy Ç., Çakır S.Ü. Ve Okten I., (2010) “Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastaneleri’nde maliyet analizi”, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası, Cilt. 63, S.1, ss. 17-27
• 3. Ağırbaş, I. (2014), Sağlık Kurumlarında Finansal Yönetim ve Maliyet Analizi, Siyasal Kitabevi, Ankara
• 4. Durukan S, Akar Ç, Şahin S., (2007) Seçilmiş hastanelerde karşılaştırmalı poliklinik gider yeri birim maliyetleri, Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, Cilt:10, Sayı:1,19-47
• 5. Carey K., Burgess JF. (2000), Hospital Costing: Experience from the VHA, Financial Accountability&Management,, V: 16(4), pp. 289-308
• 6. Ozkan O, Kutlu G, Aydın Jc, Aydemır I, Agırbas I, (2014), “Hastanelerde Maliyet Analizi ve Örnek Bir Uygulama” 8. Ulusal Sağlık ve Hastane İdaresi Kongresi” 1012 Eylül 2014,Girne/K.K.T.C
• 7. Derekoy F (2012) Hastane işletmelerinde Performans Ölçümü ve Muhasebe Bilgi Sistemi ile ilişkilendirilmesi Temelinde Bir Uygulama, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, Yayınlanmış Doktora Tezi 8. Ozkan O, Ağırbaş I, (2015) Radyoloji departmanında birim maliyet analizi ve örnek bir uygulama, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, V:7 (13), pp: 115-128
• 9. Kavuncubaşı Ş., Yıldırım S. (2012), Hastane ve Sağlık Kurumları Yönetimi,3. Baskı, Siyasal Kitabevi, Ankara
• 10. Maxwell RJ, (1992), Dimensions of quality revisited: From thought to action, Quality in Health Care V:1, pp: 171-177
• 11. Bem A, Ucıeklak-Jeż P, Prędkıewıcz P, (2014) Measurement of health care system effıcıency Management Theory and Studies for Rural Business and Infrastructure Development, 36(1), 25-33.
• 12. Ozgulbas N, (2005), Measuring fınancial performance and strategies to ıncrease fınancial performance ın heath care organızatıons, Verimlilik Dergisi, V:3, pp:125-144
• 13. Zere E, Mbeeli T., Shangula K.,Mandlhate C., Mutirua K., Tjivambi B., Kapenambili W., (2006) Technical efficiency of district hospitals: evidence from Namibia using data envelopment analysis, Cost Effective
• 14. Bal V,(2010), Bilgi sistemlerinin sağlık işletmeleri performansına etkilerininveri zarflama analizi ile ölçümü: Türkiye’deki devlet hastanelerinde bir araştırma, Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Ana Bilim Dalı, Yayınlanmış Doktora Tezi, Isparta
• 15. Kocakoç Deveci İ, (2003), Veri zarflama analizi’ndeki ağırlık kısıtlamalarının belirlenmesinde analitik hiyerarşi sürecinin kullanımı, D.E.Ü.İ.İ.B.F.Dergisi V:18 (2),pp:1-12
• 16. Adler, N., L. Frıedman Z. Stern S., (2002)“Review of ranking methods in the data envelopment analysis context”, European Journal of Operational Research, Vol: 140, Issue: 2, , s.249–265
• 17. Yıldırım I.E. (2010) Veri zarflama analizinde girdi ve çıktıların belirlenmesindeki kararsızlık problemi için temel bileşenler analizine dayalı bir çözüm önerisi, İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, Vol:39, No:1, S: 141-153
• 18. Sarı Z. (2015) Veri Zarflama Analizi ve Bir Uygulama, Hacettepe Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi
• 19. Tepe M. (2006) Kıyaslama çalışmasında veri zarflama analizi kullanımı., İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi
• 20. Karahan A., Ozgur E. (2011) Hastanelerde Performans Yönetim Sistemi ve Veri Zarflama Analizi,Nobel Yayın Dağıtım, Ankara
• 21. Shahhoseını R,Tofıghı S, Jaafarıpooyan E., Safıaryan R.,(2011) Efficiency measurement in developing countries: application of data envelopment analysis for Iranian hospitals, Health Services Management Research; V: 24(2), s: 75–80
• 22. Helmıng B., Lapsley I., (2001) On the eficiency of public, welfare and private hospitals in Germany over time: a sectoral data envelopment analysis study, Health Services Management Research 14, 263-274
• 23. Aslan H, (2015), Ankara Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde işlem maliyetleri, fatura bedelleri ve teşhis ilişkili gruplara dayalı maliyet analizi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sağlık Kurumları Yönetimi Anabilim Dalı, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Ankara
• 24. Barnum DT, Walton SM, Shields KL, Schumock GT (2011), Measuring hospital effiency with Data Envelopment Analysis: Nonsubstitutable vs, Substitutable Inputs and Outputs, J Med SYST, V35, pp: 1393-1401
• 25. Çakmak M, Oktem MK, Omurgulsen U, (2009), Türk kamu hastanelerinde teknik verimlilik sorunu: veri zarflama analizi tekniği ile sağlık bakanlığına bağlı kadın doğum hastanelerinin teknik verimliliklerinin ölçülmesi, Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, V:12(1)
• 26. Hollıngsworth, B., Parkın D.,(2003) Efficiency and productivity change in the English National Health Service: can data envelopment analysis provide a robust and useful measure?Journal of Health Services Research, Vol 8 No:4 230-236
• 27. Gok MŞ, (2012), Efficiency evaluation of Turkish hospitals by using data envelopment analysis, Gebze Institute of Technology, Institute of social Sciences, degree of doctor of philosohhy thesis
• 28. Gulsevın G, Turkan AH, (2012), Afyonkarahisar Hastanelerinin etkinliklerinin veri zarflama analizi ile değerlendirilmesi, AKU J Sci, V 12, pp: 1-8
• 29. Kısakurek MM, (2010), Hastane işletmelerinde bölüm maliyet analizi: cumhuriyet üniversitesi tıp fakültesi hastanesinde bir uygulama, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, V:24 (3), pp: 229-256
• 30. Masıye F, (2007), Investigating health system performance: An application of data evvelopment analysis to Zambian hospitals, BMC Health Services Research, V.7(58), doi:10.1186/1 472-6963-7-58
• 31. Mut S, Agırbas I, (2017), cost analysıs ın hospıtals: ımplemantatıon ın a second lıne publıc hospıtal provıdıng servıces ın Ankara, Mehmet Akif Ersoy Universitesi Sosyal Bilimler Enstiyüsü Dergisi, V 9(18), pp: 202-217
• 32. Yoluk M, (2010), Hastane performansının veri zarflama analizi yöntemi ile değerlendirilmesi, Atılım Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sağlık Kurumları İşletmeciliği Anabilim Dalı, yayınlanmış yüksek lisans tezi