HEMŞİRELERİN PALYATİF BAKIMLA İLGİLİ BİLGİ DÜZEYLERİ VE ÖLÜME KARŞI TUTUMLARI (KNOWLEDGE LEVEL OF NURSES ABOUT PALLIATIVE CARE AND THEIR ATTITUDE TOWARD DEATH)

Yıl 2022, Cilt: 9 Sayı: 1, 55 - 63, 01.03.2022

Rukiye Mermer Hanife Özçelik

Öz

Giriş ve Amaç: Palyatif bakım ölmekte olan hasta bakımını da kapsayan çok boyutlu bir kavramdır. Hemşirelerin palyatif bakımla ilgili bilgi düzeyi ve ölüme karşı tutumu verilen palyatif bakım kalitesini etkilemektedir. Bu nedenle bu araştırma hemşirelerin palyatif bakımla ilgili bilgi düzeyi ve ölüme karşı tutumlarını belirlemek amacıyla tanımlayıcı nitelikte yapılmıştır.
Gereç ve Yöntem: Araştırma Aksaray Eğitim ve Araştırma Hastanesinde görev yapan hemşirelerden oluşan evrenin %91’lik kısmına ulaşılarak toplam 390 hemşire örnekleme alınarak yürütülmüştür. Araştırmada veri toplama araçları olarak Sosyo-Demografik Form, Palyatif Bakım Bilgi Testi, Ölüme Karşı Tutum Ölçeği kullanılmıştır. Araştırma verileri için SPSS 22.00 paket programı kullanılarak yüzde, frekans ve ortalama hesaplanmıştır. Araştırmada veriler Kruskal Wallis Testi ve Pearson Korelasyon Testi ile değerlendirilmiştir.
Bulgular ve Sonuç: Hemşirelerin yaş ortalaması 34,35±7,4, %76,7’sinin kadın, %73,8’inin evli ve %81’inin lisans mezunu olduğu, %34,4’ünün yatan hasta kliniklerinde çalıştığı, meslekte çalışma yılı ortalamalarının ise 12,70±7,87 yıl olduğu bulunmuştur. Hemşirelerin büyük çoğunluğunun (%99,5) palyatif bakım sertifikası bulunmamaktadır. Hemşirelerin Palyatif Bakım Bilgi Testi (PBBT) toplam puan ortalaması 20 puan üzerinden 5,63±2,78 puanla oldukça düşük düzeyde olduğu belirlenmiştir. PBBT puanları ile hemşirelerin yaş, meslekte çalışma süresi ve hemşirelerin eğitim durumu arasında istatistiksel olarak negatif yönde zayıf düzeyde anlamlı bir ilişki bulunmuştur (p˂0,05). Hemşirelerin Ölüme Karşı Tutum Ölçeği (ÖKTÖ) puanları değerlendirildiğinde ise, ölüm korkusu ve ölümden kaçınma alt boyutu puan ortalaması (4,01±0,48) en yüksek bulunmuştur. Araştırmamızda ÖKTÖ alt boyutlarından ölüm korkusu ve ölümden kaçınma tutumları hemşirelerin en çok kullandığı yaklaşım olarak bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

palyatif bakım, hemşirelik, bilgi düzeyi, ölüme karşı tutum

Kaynakça

• 1.Saruç, S.(2013). Palyatif ve yaşam sonu bakımda sosyal hizmet uzmanının rolleri ve sosyal hizmet mesleği standartları. Journal of Society & Social Work, 24(2).
• 2.Kıvanç, M. M. (2017). Türkiye’de palyatif bakım hizmetleri. Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi, 4(2), 132-135.
• 3.The Worldwide Hospiceand Palliative Care Alliance. WHPCA. Retrievedhttp://www.thewhpca.org/about-us-3.Erişim tarihi: 05.01.21
• 4.World Health Organization. WHO Definition of Palliative Care. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/palliative-care. Erişim tarihi: 05.01.21
• 5.Ke, Y. X., Hu, S. H., Takemura, N., Lin, C. C. (2019). Perceived quality of palliative care in intensive care units among doctors and nurses in Taiwan. International Journal for Quality in Health Care, 31(10), 741-747.
• 6.Mwangi-Powell, F., Dix, O. (2011). Palliative care in Africa: an overview. Africa Health, 33(5), 19-21.
• 7.Hanson, L. C., Ersek, M. (2006). Meeting palliative care needs in post–acute care settings: “To Help Them Live Until They Die”. Jama, 295(6), 681-686.
• 8.Özcelik, H., Fadiloglu, C., Karabulut, B., Uyar, M. (2010). Palliative care activity in the field of oncology in Turkey. Journal of Palliative Care, 26(4), 305-310.
• 9.Özçelik, H., Fadıloğlu, Ç., Uyar, M., Karabulut, B. (2010). Kanser hastaları ve aileleri için palyatif bakım. İzmir: Üniversite Opset.
• 10.Csorba, S. (2017). The role of a nurse specialist in palliative care: An Israeli experience. Asia-Pacific Journal of Oncology Nursing, 4(2), 112-115.
• 11.Chover-Sierra, E., Martínez-Sabater, A., Lapeña-Moñux, Y. (2017). Knowledge in palliative care of nursing professionals at a Spanish hospital. Revista Latino-Americana De Enfermagem, 25.
• 12.Al Qadire, M. (2014). Knowledge of palliative care: An online survey. Nurse Education Today, 34(5), 714-718.
• 13.Mutto, E. M., Errázquin, A., Rabhansl, M. M., Villar, M. J. (2010). Nursing education: the experience, attitudes, andimpact of caring for dying patients by undergraduate Argentinian nursing students. Journal of Palliative Medicine, 13(12), 1445-1450.
• 14.Al Qadire, M. (2014). Nurses’ knowledge about palliative care: A cross-sectional survey. Journal of Hospice & Palliative Nursing, 16(1), 23-30.
• 15.Prem, V., Karvannan, H., Kumar, S. P., Karthikbabu, S., Syed, N., Sisodia, V., Jaykumar, S. (2012). Study of nurses’ knowledge about palliative care: a quantitative cross-sectional survey. Indian Journal of Palliative Care, 18(2), 122.
• 16.Iranmanesh, S., ,Razban, F., Tirgari, B., Zahra, G. (2014). Nurses' knowledge about palliative care in Southeast Iran. Palliative & Supportive Care, 12(3), 203-210.
• 17. Wilson, O., Avalos, G., Dowling, M. (2016), Knowledge of palliative care and attitudes towards nursing the dying patient. British Journal of Nursing 9-22; 25(11), 600-605. doi:10.12968/bjon.2016.25.11.600.
• 18.Ronaldson, S., Hayes, L., Carey, M., Aggar, C. (2008). A study of nurses’ knowledge of a palliative approach in residential aged care facilities. International Journal of Older People Nursing, 3(4), 258-267.
• 19.Abudari, G., Zahreddine, H., Hazeim, H., Assi, M. A., Emara, S. (2014). Knowledge of andattitudes towards palliative care among multinational nurses in Saudi Arabia. International Journal of Palliative Nursing, 20(9), 435-441.
• 20.Ferrell, B. R.,Virani, R., Paice, J. A., Malloy, P., Dahlin, C. (2010). Statewide efforts to improve palliative care in critical care settings. Critical care nurse, 30(6), 40-45.
• 21.Harding, R., Powell, R. A., Kiyange, F., Downing, J., Mwangi-Powell, F. (2010). Provision of pain-and symptom-relieving drugs for HIV/AIDS in sub-Saharan Africa. Journal of Pain and Symptom Management, 40(3), 405-415.
• 22.Deffner, J. M., Bell, S. K. (2005). Nurses' death anxiety, comfort level during communication with patients and families regarding death, and exposure to communication education: a quantitative study. Journal for Nurses in Professional Development, 21(1), 19-23.
• 23.Iranmanesh, S., Dargahi, H., Abbaszadeh, A. (2008). Attitudes of Iranian nurses toward caring for dying patients. Palliative & Supportive Care, 6(4), 363-369.
• 24. Koç, Z., Sağlam, Z., (2008). Hemşirelik öğrencilerinin yaşam sonu bakım ve ölüm durumuna ilişkin duygu ve görüşlerinin belirlenmesi. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 12(1), 1-10.
• 25.Khraisat, O. M., Hamdan, M., Ghazzawwi, M. (2017). Palliative care issues and challenges in Saudi Arabia: knowledge assessment among nursing students. Journal of Palliative Care, 32(3-4), 121-126.
• 26.Lorenz, K. A., Shugarman, L. R., Lynn, J. (2006). Health care policy issues in end-of-life care. Journal of Palliative Medicine, 9(3), 731-748.
• 27. Nakazawa, Y., Miyashita, M., Morita, T., Umeda, M., Oyagi, Y., Ogasawara, T. (2009). The palliative care knowledge test: reliability and validity of an instrument to measure palliative care knowledge among health professionals.Palliative medicine 23(8), 1-12.
• 28. Wong, P., Reker, G., Gesser, G. (1994). Death Attitude Profile–Revised. In Death Anxiety Handbook, In RA Neimeyer (Ed.) Washington, DC: Taylor &Francis, 120–144.
• 29.Harden, K., Price, D., Duffy, E., Galunas, L., Rodgers, C. (2017). Palliative Care: Improving nursing knowledge, attitudes, andbehaviors. Clinical Journal of Oncology Nursing, 21(5).
• 30.David, A., Banerjee, S. (2014). Effectiveness of “palliative care information booklet” in enhancing nurses’ knowledge. Indian Journal of Palliative Care, 16(3), 164-167.
• 31.Al-Kindi, S. G., Zeinah, G. F. A., Hassan, A. A. (2014). Palliative care knowledge and attitudes among oncology nurses in Qatar. American Journal of Hospice and Palliative Medicine®, 31(5), 469-474.
• 32. Damak, N., Kumsar, A. K. (2020). Hemşirelerin palyatif bakım hakkındaki bilgi düzeyleri ve iyi ölüme yönelik algıları. Sakarya Üniversitesi Holistik Sağlık Dergisi, (3)1,1-14.
• 33. Sato, K., Inoue, Y., Umeda, M., Ishigamori, I., Igarashi, A., Togashi, S., Yoshihara, R. (2014). A Japanese region-wide survey of the knowledge, difficulties and self-reported palliative care practices among nurses. Japanese Journal of Clinical Oncology, 44(8), 718-728.
• 34. Kassa, H., Murugan, R., Zewdu, F., Hailu, M., Woldeyohannes, D. (2014). Assessment of knowledge, attitude and practice and associated factors towards palliative care among nurses working in selected hospitals, Addis Ababa, Ethiopia. BMC Palliative Care, (13)1, 1-11.
• 35. A Knapp, C., Madden, V., Wang, H., Kassing, K., Curtis, C., Sloyer, P., A Shenkman, E. (2009). Paediatric nurses’ knowledge of palliative care in Florida: A quantitative study. International journal of palliative nursing, 15(9), 432- 439.
• 36. Huijer, HAS., Dimassi, H., Abboud, S. (2009). Perspectives on palliative care in Lebanon: Knowledge, attitudes, and practices of medical and nursing specialties. Palliative and Supportive Care, 7(03), 339-347.
• 37. Youssef H. A. M., Mansour M., Al-Zahrani, S., Ayasreh, I., Abd El- Karim, R. (2015). Prioritizing palliative care: Assess undergraduate nursing curriculum, knowledge and attitude among nurses caring end-of-life patients. European Journal of Academic Essays, 2(2), 90-101.
• 38.Karadaş, A., Duran, S., Ergün, S. (2015). Hemşirelik öğrencilerinin hemşirelikte araştırma, gelişmelere karşı farkındalık ve tutumları. Uluslararası Hakemli Hemşirelik Araştırmaları Dergisi, 5, 1-18.
• 39.Çelik, N. (2019). Yoğun bakım hemşirelerinin ölüme ve saygın ölüm ilkelerine ilişkin tutumları. Mersin Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Dergisi, 12(2), 316-327.
• 40. Kızıltepe, S. K., Koç, Z., Duran, L., (2017). The effect of status and frequency of confronting death in emergency nurses on attitude towards death. Journal of Experimental & Clinical Medicine, 34(3), 167-173.