Geriatrik Hastalarda Uyku Bozukluğu ve Hemogram İlişkisi

Yıl 2022, Cilt: 9 Sayı: 2, - , 01.06.2022

Burcu Beyazgül Çiğdem Cindoğlu

Öz

Giriş ve amaç: Ekonomik ve sosyal gelişme, tıbbın ilerlemesi ile erken ölümlerin azaltılması gibi sebeplerle nüfusun yaşlanması bir gelişim göstergesi sayılabilir. Artan Dünya nüfusu ve uzayan insan ömrü, yaşlı nüfusun toplam nüfus içindeki payının artmasına neden olmaktadır. Yaşlanma ile uyku seyrinde değişiklikler olmaya başlar ve uyku bozukluğu yaşlanma ile daha fazla görülmeye başlar. Bu çalışmada bir Üniversite Hastanesi’nde Dahiliye Anabilim Dalı Polikliniği’ne tanı ve tedavi amacıyla başvuran geriatrik hastalarda uyku kalitesi ve hemogram ilişkisinin araştırılması amaçlanmaktadır.
Gereç ve Yöntem: Çalışma kesitsel tiptedir. Nisan-Haziran 2020 tarihleri arasında başvuran 57 geriatrik hasta çalışmaya dahil edilmiştir. Hastalara ‘Geriatrik Hastalarda Uyku Bozukluğu ve Hemogram İlişkisi Soru Formu’ uygulanmıştır. Formun ilk kısmında yaş, cinsiyet, öğrenim durumu, medeni durum gibi sosyo-demografik özelliklerini içeren sorular, ikinci kısmında Pittsburgh Uyku Kalitesi İndeksi bulunmaktadır. Ayrıca hastalardan kan alınarak hemogram ölçülmüştür.
Bulgular ve Sonuç: Hastaların Pittsburgh Uyku Kalitesi İndeksi (PUKİ) puanı ortalaması 7,8±3,4’dür ve %68,4’ünde bozulmuş uyku kalitesi mevcuttur. Hemoglobini ve demir düzeyi düşük olanlarda uyku kalitesi daha bozuktur (p<0,05). Yaşlılarda bozulmuş uyku kalitesi sık rastlanan bir durumdur. Bozulmuş uyku kalitesi olanların hemoglobin ve demir düzeyleri daha düşüktür.Yaşlılarda kan değerlerinin rutin muayeneye eklenmesiyle, uyku kalitesi bozukluklarında ciddi düzelme sağlanacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

geriatri, uyku bozukluğu, hemogram, kansızlık

Kaynakça

• Referans 1. OECD. Elderly Population https://data.oecd.org/pop/elderly-population.htm#indicator-chart 18.08.2020.
• Referans 2. United Nations, Department of Economic and Social Affairs. World Population Ageing 2019 https://www.un.org/en/development/desa/population/publications/pdf/ageing/WorldPopulationAgeing2019-Highlights.pdf 18.08.2020.
• Referans 3. WHO. Ageing and health. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/ageing-and-health 18.08.2020.
• Referans 4. Li J, Vitiello MV, Gooneratne NS. (2018) Sleep in Normal Aging. Sleep Med Clin. 13(1):1-11. doi: 10.1016/j.jsmc.2017.09.001.
• Referans 5. Gooneratne NS, Vitiello MV. (2014) Sleep in older adults: normative changes, sleep disorders, and treatment options. Clin Geriatr Med. 30(3):591-627. doi: 10.1016/j.cger.2014.04.007.
• Referans 6. Miner B, Kryger MH. (2017) Sleep in the Aging Population. Sleep Med Clin. 12(1):31-8. doi: 10.1016/j.jsmc.2016.10.008.
• Referans 7. Zdanys KF, Steffens DC. (2015) Sleep Disturbances in the Elderly. Psychiatr Clin North Am. 38(4):723-41. doi: 10.1016/j.psc.2015.07.010.
• Referans 8. Tufan A, Bahat G. (2017) Yaşlıda Uyku Bozuklukları. Turkiye Klinikleri J Geriatr-Special Topics 3(1).
• Referans 9. Röhrig G. (2016)Anemia in the frail, elderly patient. Clin Interv Aging. 17;11:319-26. doi: 10.2147/CIA.S90727.
• Referans 10. Lopez R, Micoulaud Franchi JA, Chenini S, Gachet M, Jaussent I, Dauvilliers Y. (2019) Restless legs syndrome and iron deficiency in adults with attention-deficit/hyperactivity disorder. Sleep. 42(5):zsz027. doi: 10.1093/sleep/zsz027.
• Referans 11. Kabel AM, Al Thumali AM, Aldowiala KA, Habib RD, Aljuaid SS. (2018)Sleep disorders in a sample of students in Taif University, Saudi Arabia: The role of obesity, insulin resistance, anemia and high altitude. Diabetes Metab Syndr. 12(4):549-54. doi: 10.1016/j.dsx.2018.03.024. Epub 2018 Mar 27.
• Referans 12. Rosen CL, Debaun MR, Strunk RC, Redline S, Seicean S, Craven DI et all. (2014) Obstructive sleep apnea and sickle cell anemia. Pediatrics. 134(2):273-81. doi: 10.1542/peds.2013-4223. Epub 2014 Jul 14.
• Referans 13. Adegbola M. (2015) Sleep Quality, Pain and Self-Efficacy among Community-Dwelling Adults with Sickle Cell Disease. J Natl Black Nurses Assoc. 26(1):15-21.
• Referans 14. Chen-Edinboro LP, Murray-Kolb LE, Simonsick EM, Ferrucci L, Allen R, Payne ME et all. (2018) Association Between Non-Iron-Deficient Anemia and Insomnia Symptoms in Community-Dwelling Older Adults: The Baltimore Longitudinal Study of Aging. J Gerontol A Biol Sci Med Sci. 73(3):380-85. doi: 10.1093/gerona/glw332.
• Referans 15. Buysse DJ, Reynolds CF, Monk TH. (1989)The Pittsburgh Sleep Quality Index: a new instrument for psychiatric practice and research. Psychiatry Res. 28:193- 213.
• Referans 16. Ağargün MY, Kara H, Anlar O. B(1996) Pittsburgh Uyku Kalitesi İndeksi’nin Geçerliği ve Güvenirliği. Turk Psikiyatri Derg. 7:107-11.
• Referans 17. Özvurmaz S, Asgarpour H, Güneş Z. (2018)Yaşlılarda uyku kalitesi ve yaşam kalitesi arasındaki ilişki: kesitsel bir çalışma. Medical Sciences (Nwsams). 13(3): 72-9.
• Referans 18. Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması 2018. Accessed: http://www.hips.hacettepe.edu.tr/tnsa2018/rapor/TNSA2018_ana_Rapor.pdf 31.03.2020.
• Referans 19. Duru Aşiret G, Çetinkaya F.(2018) Hastanede Yatırılan Yaşlı Hastaların Kırılganlık ile Uyku Kalitesi Arasındaki İlişki. Fırat Tıp Dergisi/Firat Med J 23 (4): 184-188.
• Referans 20. Ceyhan Ö, Göriş S, Zincir H. (2018)Yaşlı Bireylerde Uykuyu Etkileyen Önemli Bir Problem: İnkontinans. Sağlık Bilimleri Dergisi (Journal of Health Sciences). 27 (1).
• Referans 21. Fidancı İ, İşcan G. (2016)Aile Sağlığı Merkezine Başvuran Yaşlılarda Uyku Kalitesinin, Kronik Hastalık ve İlaç Kullanımı İle İlişkisinin Değerlendirilmesi. Ankara Eğt. Arş. Hast. Derg. 49 (3):142-147.
• Referans 22. Günbatar H, Ekin S, Sünnetçioğlu A, Arısoy A, Mermit Çilingir B, Aşker S, Sertoğullarından B. (2015)The relationship between neutrophil-to-lymphocyte ratio and platelet-to-lymphocyte ratio in patients with obstructive sleep apnea syndrome. Dicle Tıp Dergisi 42 (3): 289-293.
• Referans 23. Liu X, Song Q, Hu W, Han X, Gan J, Zheng X et all. (2018) Night Sleep Duration and Risk of Incident Anemia in a Chinese Population: A Prospective Cohort Study. Sci Rep. Mar 5;8(1):3975. doi: 10.1038/s41598-018-22407-5.
• Referans 24. Sayin S, Atilla FD. (2019)Demir Eksikliğinin Gözden Kaçan Klinik Prezantasyonu; Huzursuz Bacak Sendromu. Ankara Med J (3):694-7.
• Referans 25. Şahin B, Bozkurt A, Karabekiroğlu K. (2018) Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu Olan Çocuklarda Uyku Sorunları. Düzce Tıp Fakültesi Dergisi / Duzce Medical Journal 20(3):81-86.
• Referans 26. Kassir A. (2017) Iron deficiency: A diagnostic and therapeutic perspective in psychiatry. Encephale. 43(1):85-9.