Stomalı Hastaların Yaşadıkları Sorunlar Sorun Çözme Becerileri ve Depresyon Arasındaki ilişki

Yıl 2022, Cilt: 9 Sayı: 2, - , 01.06.2022

Sibel Polat , Rabiye Cihan , Yasemin Akıl

Öz

Giriş ve Amaç: Ostomi açılması bireylerin yaşam süresini uzatabilir ve sağlıklı bir hayata yeniden dönmelerine yardım edebilir. Stomalı bireyler bu süreçte fizyolojik, sosyal ve psikolojik sorunlar yaşayabilir. Beden imajında değişiklik, düşük özgüven, yalnızlık, umutsuzluk ve damgalanma, sosyal izolasyon ve cinsel sorunlar gibi. Bu sorunlar nedeniyle hastanın ruh sağlığı olumsuz etkilenebilir ve depresyon gibi ruhsal sorunlara neden olabilir. Bu çalışma, stomalı bireylerin yaşadıkları sorunlar, sorun çözme becerileri ve depresyon arasındaki ilişkiyi belirlemek amacıyla yapılmıştır.

Gereç ve Yöntem: Tanımlayıcı nitelikte olan bu araştırma, 15 Haziran 2018- 15 Şubat 2019 tarihleri arasında bir üniversite hastanesinin stomaterapi ünitesi’nde gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın örneklemini 89 hasta oluşturmuştur. Verilerin toplanmasında Beck Depresyon Ölçeği (BDÖ) ve Sosyal Sorun Çözme Envanteri (SSÇE) kullanılmıştır.

Bulgular: Katılımcıların ortalama yaşı 51.73±14.95, katılımcıların %53.9’u erkektir. Katılımcıların %91.0’inin stomayla ilgili sorun yaşadığı, katılımcıların BDÖ puan ortalamasının 38.43±10.07 ve SSÇE toplam puanının 64.21±12.45 olduğu belirlendi. BDÖ ve SSÇE arasında negatif yönde ve anlamlı bir ilişki bulundu.

Sonuç: Bu çalışmada stomalı hastaların, stomayla ilgili pek çok alanda sorun yaşadıkları, sorun yaşayan hastaların depresyon düzeylerinin daha yüksek olduğu, sorun çözme becerileri ile depresyon arasında negatif yönde anlamlı bir ilişki olduğu belirlenmiştir. Bu nedenle stoma hemşiresi ve konsültasyon liyezon psikiyatri (KLP) hemşiresinin hastaların psikososyal sorunlarını çözebilmek için, stomalı hastanın bakımında birlikte çalışmaları önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Ostomi, problem çözme becerileri, depresyon, hemşirelik

Teşekkür

İstatistik analiz desteği için Doç. Dr. Pınar Günel Karadeniz’e ve İngilizce çeviri desteği için Dr. Öğr. Üyesi Duygu İşpınar Akçayoğlu’na teşekkür ederiz.

The relationship between the problems experienced by stoma patients problem- solving skills and depression

Öz

Introduction and Purpose: An ostomy could prolong individuals’ life and help them have a healthy life again. In this process, individuals with a stoma can experience physiological, social, and psychological problems. Some examples include changes in body image, low self-confidence, loneliness, hopelessness, stigmatization, social isolation, and sexual problems. The patient’s mental health could be affected negatively by these problems, which could lead to psychological problems like depression. This study aims to identify the relationship between the problems experienced by stoma patients, problem-solving skills, and depression.
Material and Method: This descriptive study was conducted at the stomatheraphy unit of a university hospital between the 15th of June 2018 and the 15th of February 2019. The sample was composed of 89 patients. Data were collected through the Beck Depression Scale (BDS) and the Social Problem-Solving Inventory (SPSI).
Results: The average age of the participants was 51.73 ±14.95 and 53.9% of them were males. Of all the participating individuals, 91.0% reported to have experienced problems with the stoma, the participants’ average BDS score was 38.43±10.07, and the SPSI total score was 64.21±12.45. A negative and significant relationship was found between the BDS and SPSI.
Conclusion: This study found that stoma patients experienced many problems related to the stoma, and the depression levels of the patients who experienced problems were higher, and there was a negative and significant relationship between problem-solving skills and depression. Therefore, stoma nurses and Consultation-Liaison Psychiatry (CLP) nurses are recommended to collaborate in the care of the stoma patients to solve their psychosocial problems.

Anahtar Kelimeler

Ostomy, problem solving skills, depression, nursing

Kaynakça

• 1. Ahmad, Z., Sharma, A., Saxena, P., Choudhary, A. & Ahmed, M. A. (2013). Clinical study of intestinal stomas: its indications and complications. International Journal of Research in Medical Sciences,1(4), 536–40.
• 2. Ayaz‐Alkaya, S. (2019). Overview of psychosocial problems in individuals with stoma: A review of literature. International wound journal, 16(1), 243-49.
• 3. Jansen, F., van Uden-Kraan, C. F., Braakman, J. A. , van Keizerswaard, P. M., & Witte, B. I. et al. (2015). A mixed-method study on the generic and ostomy-specific quality of life of cancer and non-cancer ostomy patients. Supportive Care in Cancer, 23(6), 1689-97.
• 4. Aktas, D., & Gocman, Z. B. (2015). Body Image Perceptions of Persons With a Stoma and Their Partners: A Descriptive, Cross-sectional Study. Ostomy wound management, 61(5), 26-40.
• 5. Rafiei, H., Hoseinabadi-Farahani, M. J., Aghaei, S., Hosseinzadeh, K., Naseh, L., & Heidari, M. (2017). The prevalence of psychological problems among ostomy patients: a cross-sectional study from Iran. Gastrointestinal Nursing ,15(2), 39-44.
• 6. Vonk-Klaassen, S. M., de Vocht, H. M., den Ouden, M. E., Eddes, E. H., & Schuurmans, M. J.(2016). Ostomy-related problems and their impact on quality of life of colorectal cancer ostomates: a systematic review. Qual of Life Research, 25(1), 125-33.
• 7. Duluklu, B., & Çelik, S. Ş. (2019). Kolostomisi olan bireylerde yaşam kalitesi: Sorunlar ve hemşirelik girişimleri. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 6(2), 111-19.
• 8. Yavuzer, Y., Albayrak, G., & Keldal, G. (2018). Üniversite öğrencilerinin algıladıkları sosyal destek ile depresyon düzeyleri arasındaki ilişki: Problem çözme becerilerinin aracılık etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (HU Journal of Education) 2018, 33(1), 242-55.
• 9. Nezu, A. M. (1986). Efficacy of a social problem-solving therapy approach for unipolar depression. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 54(2), 196-202.
• 10. Brown, F.(2017). Psychosocial health following stoma formation: a literatüre review. Gastrointest. Nursing, 15(3), 43-49.
• 11. Sarabi, N., Navipour, H., & Mohammadi, E. (2017). Relative Tranquility in Ostomy Patients’ Social Life: A Qualitative Content Analysis. World journal of surgery, 41(8), 2136-42.
• 12. Yıldırım, S., Şimşek, E., Geridönmez, K., Basma, Ş., & Vurak, Ü. (2019). Examination of the knowledge and practices of nurses about consultation liaison psychiatry nursing. Journal of Psychiatric Nursing, 10(2), 96-102.
• 13. Savaşır, I., & Şahin, N.H. (1997). Bilişsel davranışçı terapilerde değerlendirme: sık kullanılan ölçekler. Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları.
• 14. Eskin, M., & Aycan, Z. (2008). Gözden Geçirilmiş Sosyal Sorun Çözme Envanteri’nin Türkçe’ye (TrSSÇE-G) uyarlanması güvenirlik ve geçerlik analizi. Türk Psikoloji Yazıları, 12, 1-10.
• 15. Jayarajah, U., & Samarasekera, D. N. (2017). Psychological Adaptation to Alteration of Body Image among Stoma Patients: A Descriptive Study. Indian journal of psychological medicine, 39(1), 63–68.
• 16. Özşaker, E., & Yeşilyaprak, T. (2018). The problems of patients with stoma and its effects on daily living activities. Medical Science and Discovery, 5(12), 393-98.
• 17. Bahayi, K., Attaallah, W., Yardımcı, S., Bulut, H., & Özten, E. (2018). Depression, anxiety, sexual dysfunction and quality of life in patients with ileostomy or colostomy. Turkish Journal of Colorectal Disease, 28(2), 69-75. 18. Dreer, L. E., Jackson, W. T., & Elliott, T. R. (2005). Social Problem Solving, Personality Disorder and Substance Abuse. In Social Problem Solving and Offending: Evidence, Evaluation and Evolution (Eds. McMurran M, McGuire J): West Sussex: (pp.290-365). John Wiley and Sons.
• 19. Heppner, P. P., Witty, T. E., & Dixon, W. A. (2004). Problem-solving appraisal and human adjustment: A review of 20 years of research using the Problem Solving Inventory. The Counseling Psychologist, 32(3), 344-428.
• 20. Kim, J. S., & Kang, S. A. (2015). study on body image, sexual quality of life, depression, and quality of life in middle aged adults. Asian nursing research, 9, 96-103.
• 21. Ceylan, H., & Vural, F. (2017). Living with stoma-a phenomenological study. Journal Nursing Research Practice,1(1), 6-12.
• 22. Lim, S. H., Chan, S. W. C., Lai, J. H., & He, H. G. (2019). A qualitative evaluation of the STOMA psychosocial intervention programme for colorectal cancer patients with stoma. Journal of advanced nursing, 75(1), 108-18.
• 23. Koplin, G., Müller, V., Heise, G., Pratschke, J., Schwenk, W., & Haase, O. (2016). Effects of psychological interventions and patients' affect on short‐term quality of life in patients undergoing colorectal surgery. Cancer medicine, 5(7), 1502-09.