Sağlık Çalışanlarının Örgütsel Etik İklim Algısı

Yıl 2022, Cilt: 9 Sayı: 3, 203 - 210, 01.09.2022

Merve Özer , Ayten Dinç

https://doi.org/10.52880/sagakaderg.1000065

Öz

Amaç: Bu çalışma sağlık çalışanlarının örgütsel etik iklim algısını belirlemek amacıyla yapılmıştır. Metod: Kesitsel ve tanımlayıcı nitelikteki bu araştırma 1 Mart 2019- 23 Mart 2019 tarihleri arasında Gooogle formlar aracılığıyla uygulanmıştır. Çalışmanın evrenini Türkiye’de farklı sağlık kuruluşlarında çalışan sağlık çalışanları, örneklemini ise araştırmaya katılmayı kabul eden 445 kişi oluşturmuştur. Veriler Kişisel Bilgi Formu ve Örgütsel Etik İklim (ÖEİ) ölçeği ile toplanmıştır. Verilerin analizinde; sayı, yüzde, Mann Whitney U testi ve Kruskall Wallis H testleri kullanılmıştır. Bulgular: Yaş ortalaması 31,9 ± 8,1 olan katılımcıların %75,3’ü kadın, %24,7’si erkek ve %54,4’ü lisans mezunudur. Mesleklerine göre; %24,7’si acil tıp teknisyeni/paramedik, %15,7’si ebe ve %59,6’sı ise hemşire/sağlık memurudur. Katılımcıların %57,7’si 0-5 yıl arası çalışmaktadır. Katılımcıların ÖEİ ölçeği toplam puan ortalaması 118,5 ± 23,7 (Min 40-Max 179) olarak bulunmuştur. Alt boyut ortalamaları sırasıyla; ilkeli etik iklim 40,3±8,2 (Min 14-Max 60), egoist etik iklim 40,0±7,8 (Min 12-Max 60), yardımseverlik etik iklim, 38,2±10,8 (Min 12-Max 60), olarak dağılım gösterdiği bulunmuştur. Sağlık çalışanlarının örgütsel etik iklim algısı üzerine sosyodemografik özelliklerden; yaş, eğitim durumu, medeni durum, meslekte çalışma süresinin etkili olduğu bulunmuştur (p<0,05). Sonuç: Sağlık çalışanlarının etik iklim algılarının ortalamanın üzerinde olduğu saptanmıştır. Sağlık çalışanlarının örgütsel etik iklim algılarına etki eden faktörlerin belirlenerek, olumlu bir algı ortamı için sağlık kuruluşlarının uygun stratejiler belirlemesi gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Etik İklim, Örgüt, Sağlık çalışanı

Health Professionals’ perceptions of organizational ethical climate

Öz

Aim: This study was conducted to determine the organizational ethical climate perception of health professionals, who are the working in different health institutions in Turkey. Method: This cross-sectional and descriptive research was conducted between March 1, 2019 and March 23, 2019 through Google forms. Data were collected with Personal Information Form and Organizational Ethical Climate Questionnaire (ECQ). Findings: Of the 445 people who agreed to participate are 75.3% were female and 54.4% had a bachelor's degree. Participants’ mean age was 31.9 ± 8.1. According to their profession; 24.7% are emergency medical technicians/paramedic, 15.7% are midwives and 59.6% are nurses/health officers. 57.7% of the participants work between 0-5 years. The total mean score of the participants in the ECQ scale was found to be 118.5 ± 23.7 (Min 40-Max 179). The sub-dimension averages are respectively; principled ethical climate 40.3±8.2 (Min 14-Max 60), egoistic ethical climate 40.0±7.8 (Min 12-Max 60), benevolence ethical climate, 38.2±10.8 (Min 12) -Max 60), was found to be distributed as. From the sociodemographic characteristics on the organizational ethical climate perception of health workers; Age, education level, marital status, and working time were found to be effective (p<0.05). Conclusion: It has been determined that the ethical climate perceptions of healthcare professionals are above the average. By determining the factors affecting the organizational ethical climate perceptions of health professionals, health institutions should determine appropriate strategies for a positive perception environment.

Anahtar Kelimeler

Ethic Climate, Organization, Healthcare Professional

Kaynakça

• 1. Kozak, M. A. ve Nergiz, H. G. (2009.) Turizmde Etik: Kavramlar, İlkeler, Standartlar. Detay Yayıncılık, Ankara.
• 2. Victor, B. ve Cullen, J.B. (1988). The organizational bases of ethical work climates. Administrative science quarterly, 101-125.
• 3. Cullen, J.B., Parboteeah, K.P. ve Victor, B. (2003). The effects of ethical climates on organizational commitment: A two-study analysis. Journal of Business Ethics, 46(2), 127-141.
• 4. Şahin, B. ve Dündar, T. (2011). Sağlık sektöründe etik iklim ve yıldırma (mobbing) davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 66(01), 129-159.
• 5. Tütüncü, Ö. ve Savran, G. (2007). Etik iklim ve tükenmişlik sendromunun kalite yönetim sistemi üzerine etkileri: Bir laboratuar uygulaması. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(4), 177-218.
• 6. Cullen, J.B., Victor, B. ve Stephens, C. (1989). An ethical weather report: Assessing the organization's ethical climate. Organizational Dynamics, 18(2), 50-62.
• 7. Aydan, S. (2017). Sağlık Sektöründe Etik İklim ve Örgütsel Güvenin İhbarcılık (Whistleblowing) Niyeti Üzerine Etkisi: Bir Üniversite Hastanesi Örneği. Doktora Tezi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sağlık Yönetimi Anabilim Dalı, Ankara.
• 8. Bartels, K.K., Harrick, E., Martell, K. ve Strickland, D. (1998). The relationship between ethical climate and ethical problems within human resource management. Journal of Business Ethics, 17(7), 799-804.
• 9. Mert, N. (2017). Yönetici ve Yönetici Olmayan Hemşirelerin Etik İklim Algılarının Karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Medipol Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Sağlık Yönetimi Anabilim Dalı, İstanbul.
• 10. Sonakın, C. (2010). Hemşirelerin İş Doyumları ile Çalıştıkları Kurumların Etik İklimi Arasındaki İlişki. Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Hemşirelikte Yönetim Anabilim Dalı, İstanbul.
• 11. Eren, S. S., ve Hayatoğlu, Ö. (2011). Etik iklimin satış elemanlarının iş tutumlarına ve iş performanslarına etkisi: İlaç sektöründe bir uygulama. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 7(14), 109-128.
• 12. Ambrose, M. L., Arnaud, A., and Schminke, M. (2008). Individual moral development and ethical climate: the influence of person–organization fit on job attitudes. J. Bus. Ethics 77, 323–333. doi: 10.1007/s10551-007-9352-1
• 13. Çetin, A., Güleç, R. ve Kayasandık, A. E. (2015). Etik iklim algısının çalışanların işten ayrılma niyetine etkisi: Tükenmişliğin aracı değişken rolü. Ejovoc (Electronic Journal Of Vocational Colleges), 5(2), 18-31.
• 14. Bahçecik, N. ve Öztürk, H. (2003). ‘The hospital ethical climate survey in Turkey’. JONA'S Healthcare Law, Ethics And Regulation, 5(4), 94-99.
• 15. Eser, G. (2007). Etik İklim ve Yöneticiye Güvenin Örgüte Bağlılığa Etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, İstanbul.
• 16. Deshpande, S. P. ve Joseph, J. (2009). ‘Impact of Emotional Intelligence, Ethical Climate, and Behavior of Peers on Ethical Behavior of Nurses’. Journal of Business Ethics, 85(403), 403-410. https://doi.org/10.1007/s10551-008-9779-z
• 17. Vryonides, S., Papastavrou, E., Charalambous, A., Andreou, P., Eleftheriou, C. ve Merkouris, A. (2018). Ethical climate and missed nursing care in cancer care units. Nursing ethics, 25(6), 707-723.
• 18. Yılmaz, A. T. ve Yıldırım, A. (2019). Bir Üniversite Hastanesinde Çalışan Hemşirelerin Etik İklim Algısı. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 18(69), 162-176.
• 19. Lemmergaard, J. ve Lauridsen, J. (2008). The ethical climate of danish firms: A discussion and enhancement of the ethical-climate model. Journal of Business Ethics, 80(4), 653-675.
• 20. Karagözoğlu, Ş., Özden, D., ve Yıldırım, G. (2014). Yoğun Bakım Hemşirelerinin Hastane Etik İklim Algısı. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi, 16(1), 34-45.
• 21. Parboteeah, K. P., ve Kapp, E. A. (2008). Ethical Climates And Workplace Safety Behaviors: An Empirical İnvestigation. Journal of Business Ethics, 80(3), 515-529.
• 22. Peterson, D., Rhoads, A. ve Vaught, B. C. (2001). Ethical Beliefs of Business Professionals: A Study of Gender, Age and External Factors. Journal of Business Ethics, 31, 225–232.
• 23. Goldman, A. ve Tabak, N. (2010). Perception of ethical climate and its relationship to nurses’ demographic characteristics and job satisfaction. Nursing Ethics, 17(2), 233–246. https://doi.org/10.1177/0969733009352048
• 24. Erdoğan, M., Kırılmaz, H. ve Arslanoğlu, A. (2018). Enformel iletişimin etik iklim algısı üzerine etkisi: Bir kamu hastanesi örneği. Sağlık Akademisyenleri Dergisi, 5(2), 109-117.