X ve Y Kuşağındaki Hemşirelerin Bakım Davranışı Özellikleri ve Mesleğe Bağlılıklarının Değerlendirilmesi

Yıl 2023, Cilt: 10 Sayı: 2, 254 - 267, 01.06.2023

Diğdem Lafçı , Fatma Canlı

https://doi.org/10.52880/sagakaderg.1240879

Öz

Amaç: Bu araştırmanın amacı, X ve Y kuşağındaki hemşirelerin bakım davranışlarının ve mesleğe bağlılıklarının belirlenmesidir.
Gereç ve Yöntem: Tanımlayıcı, kesitsel ve karşılaştırmalı tasarımda yapılan bu araştırma, Mersin’de bir devlet hastanesinde çalışan 400 hemşire ile gerçekleştirilmiştir. Veriler, “Tanıtıcı Bilgi Formu”, “Bakım Davranışları Ölçeği-24” ve “Hemşirelikte Mesleğe Bağlılık Ölçeği” ile toplanmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde tanımlayıcı istatistikler, Independent-Samples T testi, OneAway ANOVA, Kruskall Wallis testi ve Sperman Brown Korelasyon kullanılmıştır.
Bulgular: X ve Y kuşağındaki hemşirelerin bakım davranışları düzeylerinin yüksek ve mesleki bağlılıklarının orta düzeyde olduğu saptanmıştır. Yoğun bakım ünitelerinde çalışanlarda, kurumdan ayrılma düşüncesi olmayanlarda ve verilen bakımı çok yeterli bulanlarda bakım davranışlarının yüksek olduğu bulunmuştur (p<0.05). Sorumlu hemşirelerde ve kurumdan ayrılma düşüncesi olmayanlarda mesleğe bağlılık düzeyi yüksek bulunmuştur (p<0.05). Gündüz ve gece vardiyasında hemşireye düşen hasta sayısı arttıkça bakım davranışlarının, güvencenin, saygılı olmanın ve bağlılığın azaldığı belirlenmiştir (p<0.05). Meslekte çalışma yılı azaldıkça hemşirelik mesleğine bağlılığın ve çaba gösterme istekliliğinin arttığı saptanmıştır (p<0.05). Hemşirelerin mesleğe bağlılık düzeyi arttıkça bakım davranışları ve verilen bakım kalitesini algılama düzeyinin arttığı saptanmıştır (p<0.05).
Sonuç: Hemşirelerin bakım davranışlarının yüksek ve mesleki bağlılıklarının orta düzeyde olduğu saptanmıştır. Kuşaklararası farklılıkları göstermek için farklı kurumlarda görev yapan ve geniş örneklemi olan X, Y ve Z kuşağı hemşireler ile karşılaştırmalı çalışmaların yapılması önerilebilir.

Anahtar Kelimeler

Hemşire, bakım davranışı, mesleğe bağlılık, X kuşağı, Y kuşağı.

Destekleyen Kurum

Yok

Teşekkür

Araştırmaya gönüllü olarak katılan hemşirelere teşekkür ederiz.

The Evaluation of Care Behavior Characteristics and Professional Commitment of Nurses in the X and Y Generations

Öz

Aim: The aim of this study is to determine the care behaviors and professional commitment of nurses in the X and Y generations.
Materials and Method: This descriptive, cross-sectional and comparative study was conducted with 400 nurses working at a state hospital in Mersin. The data were collected through the “Descriptive Information Form”, “Caring Behaviors Scale-24” and “Nursing Professional Commitment Scale”. Descriptive statistics, Independent-Samples T test, One Away ANOVA, Kruskall Wallis test and Sperman Brown Correlation were used to evaluate the data.
Findings: The levels of care behaviors of the X and Y generation nurses were determined to be high and their professional commitment was determined to be moderate. It was found out that the care behaviors were high for working in the intensive care units, those who did not have the thought of leaving the institution, and those who found the provided care very adequate (p<0.05). The level of commitment to the profession was found to be high in responsible nurses and those who did not have the thought of leaving the institution (p<0.05). It was determined that as the number of patients per nurse during the day and night shifts increased, the care behaviors, assurance, respect and commitment decreased (p<0.05). It was determined that as the years of working in the profession decreased, the commitment to the nursing profession and the willingness to make an effort increased (p<0.05). It was determined that as the level of nurses' commitment to the profession increased their care behaviors and perception of the quality of care increased (p<0.05).
Conclusion: It was determined that the care behaviors of the nurses were high and their professional commitment was moderate. In order to demonstrate the intergenerational differences, it may be recommended to conduct comparative studies with X, Y and Z generation nurses working at different institutions in large samples.

Anahtar Kelimeler

Hemşire, bakım davranışı, mesleğe bağlılık, X kuşağı, Y kuşağı.

Kaynakça

• Referans 1: Adıgüzel, O., Batur, H. & Ekşili N. (2014). Kuşakların değişen yüzü ve y kuşağı ile ortaya çıkan yeni çalışma tarzı: mobil yakalılar. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(19), 165-182.
• Referans 2: Ahwal, S., Arora, S. (2015), Workplace stress for nurses in emergency department. IJETN, 1(2), 17–21. Referan Referans 3: Altın, İ. (2019). Hemşirelerin bakım kavramına ilişkin metafor algıları ve bakım davranışları [Yüksek Lisans Tezi, Yozgat Bozok Üniversitesi-Kırıkkale Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü]. Yozgat, Türkiye.
• Referans 4: Baltaş, Z. (2010). Y Kuşağı; onların dünyadan, dünyanın onlardan beklentileri. İş dünyasının yeni kuşağı diji-Y’ler. Kaynak Dergisi, 41(2), 15-18.
• Referans 5: Başol, O. & Aydın, Ç. G. (2014). X ve Y kuşağı: Çalışmanın anlamında bir değişme var mı? Electronic Journal of Vocational Colleges, 1-15.
• Referans 6: Benligiray, S. & Sönmez, H. (2011). Hemşirelerin mesleki bağlılıkları ile diğer bağlılık formları ararsındaki ilişki: örgütsel bağlılık, işe bağlılık ve aileye bağlılık. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Dergisi, 18 (1), 28-40.
• Referans 7: Birol, L. (2013). Hemşirelik süreci hemşirelik bakımında sistematik yaklaşım. İzmir, Türkiye: Berke Ofset Matbaacılık.
• Referans 8: Burtson, P. L. & Stichler, J. F. (2010). Nursing work environment and nurse caring: relationship among motivational factors. Jornal of Advanced Nursing, 66(8),1819-1831. https://doi.org/10.1111/j.1365-2648.2010.05336.x
• Referans 9: Clipper, B. (2012). Nurse Manager’s Guide to an intergenerational work force. SIGMA Theta Tau International, http://site.ebrary.com/id/10629217 (Erişim 07.3.2021).
• Referans 10: Çelik, M. & Yıldız, B. (2018). Hemşirelerde mesleki bağlılık, özdeşleşme ve işten ayrılma niyeti ilişkisi: Kamu sektörü ve özel sektör karşılaştırması. Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20(2), 47-75.
• Referans 11: Çetin, A., Tekmen, E. E. & Şentürk, M. (2016). Mesleki bağlılık ve mesleki öz-yeterlik algısının bilgi paylaşma davranışına etkisi. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6 (2), 289-315.
• Referans 12: Çetinkaya, A., Özmen, D. &Temel, A. B. (2015). Hemşirelikte mesleğe bağlılık ölçeği’nin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 8 (2), 54-60.
• Referans 13: Dikmen, D. Y., Yönder, M., Yorgun, S., Yıldırım, U. Y., Umur, S. & Aytekin, A. (2014). Hemşirelerin profesyonel tutumları ile bunu etkileyen faktörlerin incelenmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 17(3), 158-164.
• Referans 14: Dönmez, S. & Karakuş, E. (2019). Yeni mezun olan hemşirelerin mesleğe bağlılıklarının incelenmesi. Kocaeli Tıp Dergisi, 8(1), 146-152.
• Referans 15: Erol, F. (2016). Hemşirelerin bakım davranışları ve mesleki profesyonel tutumları. [Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü]. Aydın, Türkiye.
• Referans 16: Erenoğlu, R., Can, R. & Tambağ, H. (2019). Hemşirelik bakım davranışları ve bakım davranışları ile ilgili faktörler; Doğumevi örneği. Sağlık ve Toplum, 29(1), 79-88.
• Referans 17: Esencan, T. Y. & Özdil, H. (2017). X ve Y kuşağındaki hemşirelerin mesleki bağlılıklarının değerlendirilmesi. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 33(3), 91-104.
• Referans 18: Esin, M. N. & Sezgin, D. (2012). Yoğun bakım ortamında çalışan güvenliği: Yoğun bakım hemşirelerinin çalışma ortamı ve mesleki riskleri. Yoğun Bakım Hemşireliği Dergisi, 16(1), 14-20.
• Referans 19: Flinkman, M., Laine, M., Leino-Kilpi, H., Hasselhorn, H.M. & Salantere, S. (2008). Explaining young registered Finnish nurses’ intention to leave the profession: a questionnaire survey. International Journal Nursing Studies, 45, 727–739. https://doi.org/10.1016/j.ijnurstu.2006.12.006
• Referans 20: Göğüş, F. (2016). Cerrahi hastaların ve cerrahi hemşirelerinin bakım davranışı değerlendirmelerinin karşılaştırılması. [Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü]. Ankara. Türkiye.
• Referans 21: Gök, A. U. & Kocaman, G. (2014). Reasons for leaving nursing: A study among Turkish nurses. Contemporary Nurse, 39, 65-74. https://doi.org/10.5172/conu.2011.39.1.65
• Referans 22: Gökalp, K. (2021). Farklı kuşak hemşirelerin mesleki bağlılıkları. Sağlık ve Hemşirelik Yönetim Dergisi, 8(2), 214-220.
• Referans 23: Göksel, A. & Güneş, G. (2017). Kuşaklar arası farklılaşma: X ve Y kuşaklarının örgütsel sessizlik davranışı bağlamında analizi. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19(3), 807-828.
• Referans 24: Gümüşdaş, M., Lazoğlu, M. & Ejder A. S. (2021). X ve Y kuşağındaki ebelerin mesleki bağlılıklarının karşılaştırılması. Sağlık ve Hemşirelik Yönetim Dergisi, 8(1), 77-85.
• Referans 25: Haydari, S. M., Kocaman, G. & Tokat, M. U. (2016). Farklı kuşaklardaki hemşirelerin işten ve meslekten ayrılma niyetleri ile örgütsel ve mesleki bağlılıklarının incelenmesi. Sağlık ve Hemşirelik Yönetimi Dergisi, 3(3), 119-131.
• Referans 26: Hendricks, J. M. & Cope, V. C. (2013). Generational diversity: what nurse managers need to know. Journal of Advanced Nursing, 69(3), 717-725. https://doi.org/10.1111/j.1365-2648.2012.06079.x
• Referans 27: Hinkle, D. E., Wiersma, W. & Jurs, S. G. (1988). Applied statistics for the behavioral sciences. Boston: Houghton Mifflin Company.
• Referans 28: Hsu, H. C., Wang, P. Y., Lin, L. H., Shih, W. M. & Lin, M. H. (2015). Exploring the relationship between professional commitment and job satisfaction among nurses. Workplace Health & Safety, 63(9), 392-398. DOI: 10.1177/2165079915591400
• Referans 29: İlhan S. E., & Öztaş, D. (2021). Hemşirelik bakım kavramı. İçinde: Temel Hemşirelik Esaslar, Kavramlar, İlkeler, Uygulamalar. Eds. Kaşıkçı M. K., Akın, E. İstanbul Tıp Kitabevleri, İstanbul. S. 226-237.
• Referans 30: Kızıl, G. E., İncazlı, B. S., Erken, S., Güntürkün, F. & Özkan B. (2015). Hemşirelerin görevlerini bilme, benimseme ve yerine getirme durumları: İzmir Örneği. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 12(3), 215-223.
• Referans 31: Kiliç, M. & Öztunç, G. (2015). Comparison of nursing care perceptions between patients who had surgical operation and nurses who provided care to those patients. International Journal of Caring Sciences, 8(3), 625.
• Referans 32: Kol, E., Geçkil, E., Arıkan, C., İlter, S. M., Özcan, Ö., Şakirgün, E. & Atay, S. (2017). Türkiye'de Hemşirelik Bakım Algısının İncelenmesi. Acıbadem Sağlık Bilimleri Dergisi, 8(3), 163-172.
• Referans 33: Köse, S., Oral, L., & Türesin,T. H. (2014). Y kuşağının birinci ve ikinci yarısında iş değerlerinin karşılaştırılması üzerine bir araştırma. Humanitas, 2(3), 149-166.
• Referans 34: Kurşun, Ş. & Kanan, N. (2012). Bakım davranışları ölçeği-24’ün Türkçe formunun geçerlik ve güvenirlik çalışması. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 15(4), 229-235.
• Referans 35: Kuyucu, M. (2017). Y kuşağı ve teknoloji: y kuşağının iletişim teknolojilerini kullanım alışkanlıkları. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 5(2), 845-872.
• Referans 36: Lee, K., Carswell, J. & Allen, N. (2000). A Meta-analytic review of occupational commitment: relations with person and work-related variables. Journal of Applied Psychology, 85(5), 799-811.
• Referans 37: Lu, K., Chang, L. & Wu, H. (2007). Relationships between professional commitment, job satisfaction, and work stress in public health nurses in Taiwan. Journal of Professional Nursing, 23(2), 110-116. https://doi.org/10.1016/j.profnurs.2006.06.005
• Referans 38: Mercanlıoğlu, A. Ç. (2012). Demografik değişkenler bazında iş tatmini boyutlarında oluşan farklılıklar: Ok meydanı eğitim ve araştırma hastanesi personeline yönelik bir araştırma, Öneri, 10(37), 121-138.
• Referans 39: Mersin, S., İbrahimoğlu, Ö., Çağlar, M. & Akyol, E. (2020). Compassionate love, burnout and professional commitment in nurses. Journal of Nursing Management, 28(1),72-81. https://doi.org/10.1111/jonm.12892
• Referans 40: Morsümbül, Ş. (2014). Değerlerin kuşaklar arası değişimi: Ankara örneği [Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü]. Ankara, Türkiye.
• Referans 41: Nesje, K. (2017). Professional commitment: does it buffer or intensify job demands?. Scandinavian Journal of Psychology, 58(2), 185-191. https://doi.org/10.1111/sjop.12349
• Referans 42: O’Brien Palas, L., Duffield, C. & Hayes, L. (2006). Do we really understand how to retain nurses? Journal of Nursing Management, 14, 262–270. https://doi.org/10.1111/j.1365-2934.2006.00611.x
• Referans 43: Öğüt, A., Kaya, Ş.D. (2011), Sağlık kurumlarında ekip çalışması. Sosyal ve Teknik Araştırma Dergisi, 1, 87-95. Referans 44: Sarı, M. (2019). Hemşirelerin mesleğine yönelik imaj ve mesleğe bağlılık algısı [Yükseklisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü]. İstanbul, Türkiye.
• Referans 45: Sarıoğlu, E. & Özmen, D. (2017). Determining sources of motivation for nurses of different generations in Turkey. Journal of Advances in Medicine and Medical Research, 23(5), 1-9.
• Referans 46: Şen, S. (2012). Farklı kuşaklardaki hemşirelerin meslekten ve işten ayrılma niyetleri ile iş doyumlarının incelenmesi [Yükseklisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü]. İstanbul, Türkiye.
• Referans 47: Şenol, F. & Uğurlu, Z. (2019). Farklı kuşaklardaki hemşirelerin mesleki profesyonel tutumlarının belirlenmesi. Sağlık ve Toplum. 29 (1), 44-53.
• Referans 48: Terzi, B. & Kaya, N. (2011). Yoğun bakım hastasında hemşirelik bakımı. Yoğun Bakım Dergisi, 1, 21-25.
• Referans 49: Tourangeau, E. A., Cummings, G., Cranley, A. L., Ferron, E. M. & Harvey, S. (2010). Determinants of hospital nurse intention to remain employed: broadening our under standing. J Adv. Nurs. 66 (1), 22–32. https://doi.org/10.1111/j.1365-2648.2009.05190.x
• Referans 50: Tuğut, N., Tek, R. & Ayhan, T. (2017, 26-28 Nisan). Y kuşak hemşirelik öğrencilerinin hemşirelik bakımından memnuniyet düzeylerinin değerlendirilmesi. 16. Ulusal Hemşirelik Öğrencileri Kongresi, İstanbul.
• Referans 51: Türk Dil Kurumu (TDK) (2019). Kuşak. http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com (Erişim 07.03.2021).
• Referans 52: Uysal, A. & Karakurt, P. D. (2020). The effect of nurses’ profession commitment situation to tendency of making medical error. Turkish Journal of Family Medicine and Primary Care, 14(3), 349-361. doi:10.21763/tjfmpc.646889
• Referans 53: Yayla, A. & Sarıoğlu Kemer, A. (2020). X ve Y kuşağındaki hemşirelerin bireysel yenilikçilik özelliklerinin kanıta dayalı uygulamalara yönelik tutumlarına etkisi. Sağlık ve Hemşirelik Yönetimi Dergisi, 7(2), 271-279.
• Referans 54: Yıldız, N. & Kanan, N. (2005). Yoğun bakım ünitelerinde çalışan hemşirelerin iş doyumunu etkileyen faktörler. Yoğun Bakım Hemşireliği Dergisi, 9(1), 8-13.
• Referans 55: Yılmaz, E.T. & Özdil, H. (2017). X ve Y kuşağındaki hemşirelerin mesleki bağlılıklarının değerlendirilmesi. Ege Üniversitesi Hemşirelik Dergisi, 33(3), 91-104.
• Referans 56: Wang, L., Tao, H., Ellenbecker, C. H., & Liu, X. (2011). Job satisfaction, occupational commitment and intent tos tay among Chinese nurses: a cross- sectional questionnaire survey, Journal of Advanced Nursing, 68(3), 539-49. https://doi.org/10.1111/j.1365-2648.2011.05755.x
• Referans 57: Widger, K., Pye, C., Cranley, L., Wilson-Keates, B., Squires, M., & Touran-geau, A. (2007). Generational differences in acute care nurses.Nurs-ing Leadership,20,49–61. https://doi.org/10.12927/cjnlW
• Referans 58: Wolf, Z. R., Giardino, E. R., Osborne, P. A. & Ambrose, M. S. (1994). Dimensions of nurse caring. Image J Nurs Sch, 26(2), 107- 111. https://doi.org/10.1111/j.1547-5069.1994.tb00927.x
• Referans 59: Wu, Y., Larrabee, J. H. & Putman, H. P (2006). Caring behaviors inventory: a reduction of the 42-item instrument. Nursing Research, 55(1), 18-25.