SAĞLIK HİZMETLERİNDE ETKİNLİK KAVRAMI

Yıl 2017, Cilt: 1 Sayı: 1, 21 - 34, 02.07.2017

Şeyda Çavmak Doğancan Çavmak

Öz

Ülkemizde Sağlıkta Dönüşüm Programı sonrasında sağlık hizmetlerine olan talep hızlı bir artış göstermektedir. Dönüşüm programı sonrasında, sağlık hizmetlerine erişimin kolaylaşmış olması talebi arttırıcı en önemli faktörlerden biridir. Bunun yanı sıra nüfusun yaşlanması, teknolojik gelişmelerin artması ve tüketici istek ve ihtiyaçlarında meydana gelen değişimlerde talebi arttırıcı faktörlerdendir. Bu durum sağlık hizmetlerine olan talep ile kaynaklar arasındaki uçurumun artmasına sebep olmaktadır. Yöneticiler, kıt kaynakların daha aktif kullanımı için etkinlik analizine ihtiyaç duymaktadır. En az girdi ile en çok çıktıyı elde edecekleri bir üretim modelinin planlanması gerekmektedir. Bu doğrultuda çalışmamızda, sağlıkta dönüşüm programı sonrasında gerçekleştirilen etkinlik analizi çalışmalarından yola çıkılarak iyi bir model için kullanılabilecek girdi ve çıktılar önerilecektir. Öncesinde ise etkinlik kavramı ve etkinlik ölçümünde kullanılacak yöntemler detaylı olarak tartışılacaktır. 

Anahtar Kelimeler

Sağlık Hizmetleri, Etkinlik, Etkinlik Ölçümü, Sağlık Girdileri, Sağlık Çıktıları

Kaynakça

• Aigner, D., Lovell, C. K.,Schmidt, P. (1977). Formulation And Estimation Of Stochastic Frontier Production Function Models. Journal Of Econometrics, 6(1), 21-37.
• Akgül, A. (2005). Tıbbi Araştırmalarda Istatistiksel Analiz Teknikleri: SPSS Uygulamaları: Yükseköğretim Kurulu Matbaası. Allen, A. J., Saleem, S.,Estrada, J. K. (2005). An Assessment Of The Efficiency Of Agribusiness Trucking Companies: A Data Envelopment Analysis Approach. Paper Presented At The Southern Agricultural Economics Association, 2005 Annual Meeting, February.
• Bakırcı, F. (2006). Üretimde Etkinlik Ve Verimlilik Ölçümü Veri Zarflama Analizi Teori Ve Uygulama. Atlas Yayınları, Ankara.
• Bal, V., & Bilge, H. (2010). Eğitim Ve Araştirma Hastanelerinde Veri Zarflama Analizi İle Etkinlik Ölçümü.
• Bayraktutan, Y., Arslan, İ., & Bal, V. (2010). Sağlık Bilgi Sistemlerinin Hastane Performanslarına Etkisinin
• Bayraktutan, Y., & Pehlivanoğlu, F. (2012). Sağlık Işletmelerinde Etkinlik Analizi: Kocaeli Örneği.
• Berger, A. N.,Humphrey, D. B. (1992). Measurement And Efficiency Issues In Commercial Banking Output Measurement In The Service Sectors (Pp. 245-300): University Of Chicago Press.
• Berger, A. N.,Humphrey, D. B. (1997). Efficiency Of Financial Institutions: International Survey And Directions For Future Research. European Journal Of Operational Research, 98(2), 175-212.
• Beylik, U., & Pekcan, A. (2012). Eğitim Ve Araştırma Hastanelerinde Etkinlik Analizleri Ve Değerlendirilmesi. Sağlıkta Performans Ve Kalite Dergisi, 3, 119-156.
• Coelli, T. (1996). Centre For Efficiency And Productivity Analysis (CEPA) Working Papers. Department Of Econometrics Universíty Of New England Armidale, Australia.
• Coelli, T. (2003). A Primer On Efficiency Measurement For Utilities And Transport Regulators (Vol. 953): World Bank Publications.
• Coelli, T. J., Rao, D. S. P., O'Donnell, C. J.,Battese, G. E. (2005). An Introduction To Efficiency And Productivity Analysis: Springer Science & Business Media.
• Çakmak, E. H., Dudu, H.,Öcal, N. (2008). Türk Tarım Sektöründe Etkinlik: Yöntem Ve Hanehalkı Düzeyinde Nicel Analiz: TEPAV Yayınları.
• Çakmak, M., Öktem, M. K., & Ömürgönülşen, U. (2009). Türk Kamu Hastanelerinde Teknik Verimlilik Sorunu: Veri Zarflama Analizi Tekniği Ile Sağlık Bakanlığı'na Bağlı Kadın Doğum Hastanelerinin Teknik Verimliliklerinin Ölçülmesi. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 12(1).
• Çoban, O. (2007). Türk Otomotiv Sanayiinde Endüstriyel Verimlilik Ve Etkinlik. Erciyes Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi(29).
• Doğan, N. Ö.,Gencan, S. (2014). VZA/AHP Bütünleşik Yöntemi İle Performans Ölçümü: Ankara’daki Kamu Hastaneleri Üzerine Bir Uygulama. İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16(2), 88-112.
• Erdoğan, M., & Yıldız, B. (2015). Sağlik İşletmelerinde Finansal Oranlar Araciliğiyla Performans Ölçümü: Hastanelerde Bir Uygulama. Kafkas Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(9).
• Eroğlu, E.,ATASOY, M. C. (2006). Veri Zarflama Analizi Ile Etkinlik Ölçümü Ve Etkin Karar Birimlerinin Duyarlılık Analizi. İstanbul Üniversites İşletme Fakültesi Dergisi, 35(2), 91-106.
• Fare, R., Grosskopf, S.,Lovell, C. K. (1994). Production Frontiers: Cambridge University Press.
• Färe, R.,Lovell, C. K. (1978). Measuring The Technical Efficiency Of Production. Journal Of Economic Theory, 19(1), 150-162.
• Farrell, M. J. (1957). The Measurement Of Productive Efficiency. Journal Of The Royal Statistical Society. Series A (General), 120(3), 253-290.
• Greene, W. H. (2008). The Econometric Approach To Efficiency Analysis. The Measurement Of Productive Efficiency And Productivity Growth, 92-250.
• Gülcü, A., Coşkun, A., Yeşilyurt, C., Coşkun, S.,Esener, T. Cumhuriyet Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi’nin Veri Zarflama Analizi Yöntemiyle Göreceli Etkinlik Analizi.
• İnan, E. A. (2000). Banka Etkinliğinin Ölçülmesi Ve Düşük Enflasyon Sürecinde Bankacılıkta Etkinlik. Bankacılar Dergisi, 34, 85-86.
• Karahan, A.,Özgür, E. (2011). Hastanelerde Performans Yönetim Sistemi Ve Veri Zarflama Analizi: Nobel Yayın Dağıtım.
• Öncel, A.,Şimşek, S. (2011). Türkiye’de Bölgelerarasi Kaynak Kullanim Etkinliğinin Veri Zarflama Analizi Yöntemiyle Analizi. Erciyes Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi(37), 87-119.
• Özata, M., & Sevinç, İ. (2010). Konya’daki Sağlik Ocaklarinin Etkinlik Düzeylerinin Veri Zarflama Analizi Yöntemiyle Değerlendirilmesi. Atatürk Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Dergisi, 24(1) Pakdil, F., Akgül, S., Doruk, T., & Keçeci, B. (2010). Kurumsal Performans Yönetiminde Veri Zarflama Analizi Sonuçlarının Kullanımı: Üniversite Hastaneleri Karşılaştırması. Ii. Uluslararası Sağlıkta Performans Ve Kalite Kongresi Bildiriler Kitabı, 133-143.
• Sülkü, S. N. (2011). Performansa Dayalı Ek Ödeme Sisteminin Kamu Hastanelerinin Verimliliği Üzerine Etkileri. Maliye Dergisi, 160, 242-268.
• Şahin, H. (2002). Eurostat Alanındaki Ülkelerin Telekomünikasyon Şirketlerinin Teknik Etkinliği Üzerine Bir Çalışma: Stokastik Sınır Yaklaşımı Uygulaması. Ankara: Sbf Matbaasi.
• Tarkoçin, C.,Gençer, M. (2010). Farklı Girdi Ve Çıktı Yaklaşımlarının Veri Zarflama Analizi Etkinlik Sonuçlarına Etkisi Ve Türk Ticari Bankaları Uygulaması. Bankacılar Dergisi, 21(72), 19-32.
• Temür, Y., & Bakirci, F. (2008). Türkiye’de Sağlik Kurumlarinin Performans Analizi: Bir Vza Uygulamasi. Sosyal Bilimler Dergisi, 10(3), 262.
• Tengilimoğlu, D.,Toygar, A. G. Ş. A. (2013). Hastane Performansının Ölçümünde PATH Yöntemi. Sosyal Güvenlik Dergisi (SGD), 3(1).
• Tutulmaz, O. (2012). Teknik Etkinlik Analizinde Stokastik Sinir Yöntemi Kullanimi Üzerine Bir Değerlendirme. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(1).
• Veri Zarflama Analizi Ile İncelenmesi: Türkiye’deki Göğüs Hastalıkları Hastanelerinde Bir Uygulama Gaziantep Tıp Dergisi, 16(3), 13-18.
• Yerlikaya, Ö. (2010). Toplam Faktör Verimliliğinin Bir Bileşeni Olarak Teknik Etkinlik: Stokastik Üretim Siniri Yaklasimi İle Türkiye Özel İmalat Sanayi Üzerine Ampirik Bir Çalişma. Sosyal Bilimler Dergisi(2), 4554.
• Yeşilyurt, M. E. (2007). Türkiye’de Eğitim Hastanelerinin Etkinlik Analizi. Atatürk Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Dergisi, 21(1).
• Yolalan, R. (1993). İşletmelerde Göreli Etkinlik Ölçümü. MPM Yayınları, Yayın(483).