Okul Yöneticilerinin Seçim ve Yetiştirilme Prosedürlerine İlişkin Karşılaştırmalı Bir İnceleme: Finlandiya, Almanya, İngiltere ve Türkiye Örneği

Yıl 2022, Cilt: 2 Sayı: 2, 147 - 158, 30.01.2023

İrfan Ayhan

Öz

Bu çalışmada Türkiye'de eğitim yöneticilerinin yetiştirilme ve atanma süreçleri Avrupa ülkelerinden Finlandiya, Almanya ve İngiltere ile birlikte betimlenerek uygulamalar arasındaki farklılıkların ve benzerliklerin neler olduğu ifade edilmeye çalışılmıştır. Araştırmada doküman analizi metodu kullanılmış olup, konu ile ilgili araştırma makaleleri ve ilgili ülkenin kanun ve yönetmelikleri incelenerek sonuç bölümünde karşılaştırılmıştır. Sonuç olarak, araştırmaya konu olan ülkelerde eğitim yöneticilerinin genel olarak öğretmenlik yeterliliğine sahip kişiler arasından seçildiği görülmektedir. Türkiye hariç diğer ülkelerde okul yöneticilerinin yetiştirilmesi ve atanmasında okulda kurulan konseyler, belediyeler ve öğretmenler söz sahibidir ve işe alım merkezi olarak değil her okul tarafından yerel olarak yapılmaktadır. Finlandiya, İngiltere ve Almanya'da okul müdürleri henüz iş başına gelmeden yetiştirilmekteyken Türkiye'de okul müdürlerinin yetiştirilmesi görev başına geldikten sonra hizmet içi eğitim yoluyla ve çoğunlukla bireysel çabalarla gerçekleşmektedir. Bu çalışma Türkiye’de okul yöneticilerinin seçim ve yetiştirilme prosedürlerini karşılaştırmalı olarak incelemesi bakımından farklı ülkelerdeki uygulamaların benzer ve farklı yönlerini ortaya koymaktadır. Bu bağlamda çalışmanın sonuçlarının eğitim yöneticilerinin seçim ve yetiştirilme süreçlerini iyileştirmeye yardımcı olması amaçlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

okul yöneticilerinin seçimi, eğitim yönetimi, eğitim yöneticilerinin yetiştirilmesi, kalite yönetimi

A Comparative Analysis of Procedures Regarding the Selection and Training Processes of School Administrators: The Case of Finland, Germany, England and Türkiye

Öz

In this study, the training and appointment processes of education administrators in Turkey were described together with the European countries Finland, Germany and England, and the differences and similarities between the practices were tried to be expressed. In the research, document analysis method was used; research articles related to the subject and the laws and regulations of the relevant country were examined and compared in the conclusion section. As a result, it is seen that the education administrators in the countries that are the subject of the research are generally chosen among those who have teaching qualifications. In other countries, except Turkey, the councils, municipalities and teachers established at the school have a say in the training and appointment of school administrators, and it is done locally by each school, not as a recruitment center. In Finland, England and Germany, school principals are trained before they come to work, while in Turkey, school principals are trained through in-service training and mostly individual efforts after they take office. This study reveals the similar and different aspects of the practices in different countries in terms of comparatively examining the selection and training procedures of school administrators in Turkey. In this context, it is aimed that the results of the study will help to improve the selection and training processes of educational administrators.

Anahtar Kelimeler

selection of school administrators, education management, training of education administrators, quality management

Kaynakça

• Akkary, R. (2014). The role and role context of the school principal: toward a culturally grounded understanding of the principalship. Educational Management Administration & Leadership, 718-742.
• Aktepe, V. (2014). Okul yöneticilerinin seçme ve yetiştirme uygulamalarına yönelik öğretmen ve yönetici görüşleri. International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 89-105.
• Balcı, S. (2022). Türkiye’deki okul müdürü yetiştirme, seçme ve atama sürecinin PISA'da ilk sıralarda yer alan ülkelerle karşılaştırması. Atlas Journal, 2721-2737.
• Balyer, A., & Gündüz, Y. (2011). Değişik ülkelerde okul müdürlerinin yetiştirilmesi: Türk eğitim sistemi için bir model önerisi. Kuramsal Eğitimbilim, 182-197.
• Basel Landschaft. (2023, 01 21). Systematische Sammlung. SGS 647.12 - Verordnung für die Schulleitung und die Schulsekretariate: https://bl.clex.ch/app/de/texts_of_law/647.12/versions/3364 adresinden alındı
• Bozkurt, N. (2005). Türkiye ile bazı Avrupa Birliği ülkelerindeki okul yöneticilerinin yetiştirilme ve atanma süreçlerinin karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi. Türkiye.
• Chapman, J. D. (2005). Recruitment, retentionand development of school principals. IIEP & IAE.
• Çınkır, Ş. (2019). İngiltere’de mevcut okul müdürleri ve müdür adaylarına verilen eğitim programlarının değerlendirilmesi. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 1145-1173.
• Dağ, L. (2015). Eğitim yöneticisi yetiştirme ve atama uygulamalarının değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Desforges, C. (2009). Foreword. A. Morris içinde, Evidence matters: Towards informed professionalism in education (s. i-iii). Reading, Berkshire: CIBT Education Trust.
• Ertürk Kayman, E. A. (2017). Türkiye, Finlandiya, İngiltere ve Şili'deki okul yöneticiliğine ilişkin yaklaşımların incelenmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Helvacı, A. (2007). Türk Eğitim Sistemi ve Sorunları. Türk Eğitim Sistemi ve Okul Yönetimi. PegemA Yayıncılık.
• Hui, Y. (2006). Preparation of school principals : what is done for the aspirants? Yüksek Lisans Tezi. The University of Hong Kong (Pokfulam, Hong Kong).
• Lahtero, T., Ahtiainen, R., & Lång, N. (2019). Finnish principals: Leadership training and views on distributed leadership. Educational Research and Reviews, 340-348.
• OECD. (2023, 01 21). Education. OECD Better Life Index: https://www.oecdbetterlifeindex.org/topics/education/
• OECD. (2023, 01 21). Finland. EducationGPS: https://gpseducation.oecd.org/CountryProfile?primaryCountry=FIN&treshold=10&topic=EO
• Pelit, A. (2013). Okul yöneticilerinin yetiştirilmesine ve atanmasına ilişkin benimsenen modellerin karşılaştırılması (Türkiye, Fransa, Danimarka ve İngiltere Örneği). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Recepoğlu, E., & Kılınç, A. Ç. (2014). Türkiye'de okul yöneticilerinin seçilmesi ve yetiştirilmesi: mevcut sorunlar ve çözüm önerileri. Electronic Turkish Studies, 1817-1845.
• Sak, R., Şahin Sak, İ. T., Öneren Şendil, Ç., & Nas, E. (2021). Bir araştırma yöntemi olarak doküman analizi . Kocaeli Üniversitesi Eğitim Dergisi, 227-250.
• Süngü, H. (2012). Türkiye, Almanya, Fransa ve İngiltere’de okul müdürlerinin atanması. Sakarya University Journal of Education, 33-48.
• Şahin, M. (2022). Türkiye ve Avrupa ülkelerinde okul yöneticisi eğitimi ve atanma süreçlerine ilişkin bir çalışma. Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler Dergisi, 1829-1854.
• The National Archives. (2023, 01 21). The School Staffing (England) Regulations 2009. Legislation.gov.uk: https://www.legislation.gov.uk/uksi/2009/2680/made
• Turhan, M., & Karabatak, S. (2015). Türkiye’de okul yöneticilerinin yetiştirilmesi ve yurtiçi alanyazında sunulan model önerilerinin incelenmesi. Turkish Journal of Educational Studies, 79-107.
• Uğur, A. (2012). Okul yöneticilerinin seçimi ve yetiştirilmesi: Türkiye ve seçilmiş ülkelerden farklı uygulamalar, karşılaştırmalar. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1-30.
• Uygur, M. (2021). Türkiye, Fransa, İngiltere, Finlandiya, Güney Kore ve Yunanistan’daki okul yöneticilerinin yetiştirilme ve atanma süreçlerinin karşılaştırılması. İnsan ve Sosyal Bilimler Dergisi, 171-191.
• Yavuz, Y., & Çakır, P. (2022). PISA’da başarılı olan ülkeler ile türkiye’de okul yöneticilerini seçme, atama ve yetiştirme süreci. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 427-447.