KRONİK HASTALIKLARDA TRANSTEORETİK MODELE DAYANDIRILARAK MOTİVASYONEL GÖRÜŞME TEKNİĞİNİN KULLANILMASI

Yıl 2018, , 136 - 147, 31.08.2018

Zeynep Arabacı , Ayşe Doğru Jülide Gülizar Yıldırım

https://doi.org/10.25279/sak.337571

Cited By: 3

Öz

Öz

Sağlık
hizmetleri ve halk sağlığı hemşireliği alanında motivasyonel görüşme ve
transteoritik model bireylerin davranış değişiminde ve davranışın
kazandırılmasında yaygın olarak kullanılan tekniklerdir.
Kronik hastalıkların yönetiminde hastanın öz-yönetim becerisi kazanması,
çeşitli eğitim öğretim yöntemleriyle güçlendirilmesi hastalığın tedavisinde
önemlidir. Transteoretik modele dayandırılarak motivasyonel görüşme tekniği
sağlık davranışlarının değişimi ve kazandırılmasında geliştirilmiş bir
yöntemdir. Motivasyonel görüşme davranış değişimi aşamasında olan bireyin
bilişsel ve davranışsal süreçlerini, değişim konusunda kendisine olan güvenini,
karar alma algısını ve değişimini zorlaştıran faktörler tespit
edilebilmektedir. Literatürdeki transteoretik model temelli motivasyonel
görüşme tekniğinin kullanıldığı çalışmalar da motivasyonel görüşmenin kronik
hastalık yönetiminde etkili olduğunu, sorunun fizyolojik veya psikolojik
olmasının herhangi bir etki göstermediğini vurgulanmıştır. Motivasyonel görüşme
tekniği, değişimi kolaylaştırmak için bireyin içinde bulunduğu değişim
aşamasında en uygun girişimlerin kullanılması gerektiğini belirtmektedir.
Bireylerde davranış değişimine hazır olduğu aşama dikkate alınarak uygulanan
girişimlerin, davranış değişimine karşı direnç oluşturmadıkları da
belirtilmektedir. Olumsuz sağlık davranışını değiştirmek güç olmasına rağmen
değişimin sağlanması, hastaların iyileşme süresi için oldukça önemlidir.
Hemşireler bireylerin sağlık davranışlarını olumlu yönde etkilemektedirler.
Çünkü hemşireler sağlık hizmetlerinin sunulmasında bireylerle sürekli bir
iletişim halindedir. Hemşirelik uygulamaları ile örtüşen bu modelin yaşama
geçirilebilmesi için motivasyonel görüşme tekniğini uygulamaları ve modeli
toplum grupları üzerinde test edilebilecek çalışmaların yapılması
gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Motivasyonel görüşme, Kronik Hastalık

Kaynakça

• Chen, S.M., Creedy, D., Lin, H.S., Wollin, J. (2012). Effects of motivational interviewing intervention on self-management, psychological and glycemic outcomes in type 2 diabetes: A randomized controlled trial. International Journal of Nursing Studies, 49, 637- 644.
• Cook-Campbell, J. & Sefton, M. (2010). Discharge teaching about patient retention of knowledge, Home Healthcare Nurse, 28(6), 366-374
• Durna, Z. (Ed.). (2012). Kronik Hastalıklar ve Bakım (1.Baskı). İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri.
• Erkoç, Y. & Yardım, N. (Ed). (2011). T.C. Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Türkiye’de Bulaşıcı Olmayan Hastalıklar ve Risk Faktörleri ile Mücadele Politikaları. Ankara: Anıl Matbaası.
• IDF (International Diabetes Federation). Diabetes Atlas. http://www.diabetesatlas.org/.
• Karadakovan, A. & Aslan, F.E. (Ed). (2010). Dahili ve Cerrahi Hastalıklarda Bakım(1.Baskı). Adana: Adana Nobel Kitabevi.
• Mollahaliloğlu, S., Hülür, Ü., Yardım, N., Özbay, H., Çaylan, A.K., Ünüvar, N. & Aydın S. (Ed). (2007). Türkiye’de Sağlığa Bakış. Ankara:Bölük Ofset Matbaacılık.
• Muslu, L., Ardahan, M. (2017). Tip 2 Diyabet Tanılı Yetişkinlerde Motivasyonel Görüşmenin Etkisi: Sistematik Derleme. 10(3): 167-176.http://www.deuhyoedergi.org/.
• Newnham-Kanas C., Irwin, J.D., Morrow, D. & Battram, D. (2011). The quantitative assessment of motivational interviewing using co-active life coaching skills as an intervention for adults struggling with obesity. International Coaching Psychology Review, 6 (2), 211-228.
• Nuovo, J. (Ed). (2007). Chronic disease management. Springer: New York.
• Ögel, K. (2009). Motivasyonel görüşme tekniği. Turkiye Klinikleri J Psychiatry-Special Topics, 2(2), 41-44.
• Özdemir, H., Taşcı, S. (2013). Kronik hastalıklarda psikososyal sorunlar ve bakım. Erciyes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 1(1), 57-72.
• Perula., Luis, A. (2011). Effectiveness of motivational interviewing in improving lipid level in patients with dyslipidemia assisted by general practitioners: Dislip-EM Study Protocol. BMC Family Practice, 12:125.
• Rubak, S., Sandbaek, A., Lauritzen, T., Borch-Johnsen, K., &Christensen, B. (2009). General practitioners trained in motivational interviewing can positively affect the attitude to behaviour change in people with type 2 diabetes. One year follow-up of an RCT, ADDITION Denmark. Scandinavian Journal of Primary Health Care, 27, 172-179.
• Russell, C.L., Knowles, N., Peace, L., Cronk J.N., Matteson, M.L., Ponferrada, L., &Herron, M. (2011). Motivational interviewing in dialysis adherence study (MIDAS). Nephrology Nursing Journal, 38 (3), 229-236.
• Sjöling, M., Lundberg, K., Endlund, E., Westman, A., & Jong M.C. (2011). Effectiveness of motivational interviewing and physical activity on prescription on leisure exercise time in subjects suffering from mild to moderate hypertension. BMC Research Notes, 4, 352-358.
• Sürücü, H. A. (2014). Diyabet Öz-yönetim Eğitimi, Grup Temelli Eğitim ve Bireysel Eğitim. 7(1):46-51.http://www.deuhyoedergi.org/.
• Taylor, R.W., Brown, D., Dawson, A. M., Haszar, J., Cox, A., Rose E. A., Taylor B.J., Jones, K.M., Treacy, L., Ross, J., & William, S.M. (2010). Motivational interviewing for screening and feedback and encouraging lifestyle changes to reduce relative weight in 4-8 year old children: design of the MınT Study. BMC Public Health, 10, 271-281.
• TC Sağlık Bakanlığı. Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2015. www.saglikistatistikleri.gov.tr/dosyalar/SIY_2015.pdf.
• Thompson, D.R., Chair, S. Y., Chan, S.W., Astin, F., Davidson, P.M.&Ski, C.F. (2011). Motivational interviewing: A useful approach to improving cardiovascular health?. Journal of Clinical Nursing, 20, 1236-1244.
• Tosun, A.S. (2015). Tip 2 diabetes mellitus'u olan bireylerde Transteoretik Model Temelli Motivasyonel Görüşmenin öz-etkililik, metabolik kontrol ve sağlık davranışına etkisi, Doktora Tezi, Erciyes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Kayseri.
• Tosun, A.S., Zincir, H. (2016). Tip 2 diabetes mellitus’ta sağlık davranış değişiminde transteoretik model temelli motivasyonel görüşme tekniği. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 8(1), 32-41.
• Uysal, H., Enç, N. (2012). Kronik kalp yetmezliği olan hastaların uyumu için motivasyonel görüşme. Türk Kardiyol Dern Kardiyovasküler Hemşirelik Dergisi, 33-38.
• Wagner, E.H., Davis, C., Schaefer, J., Von Korff, M., Austin, B. A. (1999). Survey of leading chronic disease management programs: Are they consistent with the literature? Managed Care Quarterly, 7(3), 56-66
• Walpole, B., Dettmer, E., Morrongiello B., McCrindle B. & Hamilton J. (2011). Motivational interviewing as an intervention to increase adolescent self-efficacy and promote weight loss: methodology and design. BMC Public Health, 11, 459-467.
• WHO (World Health Organization). http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs312/en/.
• WHO (World Health Organization). Bulaşıcı Olmayan Hastalıklara İlişkin Küresel Durum Raporu 2010
• Yıldırım, J.G. (2015).Hemşirenin evde destek Programının, oral antikoagülan (varfarin) tedavisi alan hastaların öz-yönetimine etkisi, Doktora Tezi, Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İzmir.