Hemodiyaliz Tedavisi Uygulanan Kronik Böbrek Yetmezliği Hastalarında Hemşirelik Tanıları

Yıl 2021, Cilt: 6 Sayı: 2, 29 - 44, 01.08.2021

Zehra Eskimez İpek Köse Tosunöz Alev Keskin Ece Kurt Saime Paydas Bülent Kaya

https://doi.org/10.25279/sak.732538

Cited By: 1

Öz

Bu çalışma, hemodiyaliz tedavisi gören kronik böbrek yetmezliği hastalarının Roper, Logan, Tierney'in Yaşam Aktivitelerine Dayalı Hemşirelik Modeli’nden yararlanarak hemşirelik tanılarının belirlenmesi amacıyla planlanmıştır. Tanımlayıcı ve kesitsel tipte yapılan çalışmanın evrenini bir üniversite hastanesinin hemodiyaliz ünitesinde düzenli hemodiyaliz tedavisi gören 66 hasta oluşturmuş olup örneklemini araştırmaya katılma kriterlerine uyan 42 hasta oluşturmuştur. Araştırma öncesi, etik kurul onayı ve kurum izni alınmıştır. Araştırmanın verileri literatürden yararlanılarak araştırmacılar tarafından hazırlanan “Hasta Bilgi formu” ve Hemşirelik Modeli’ne uygun günlük yaşam aktivitelerine göre oluşturulan “Bakım Gereksinimlerini Belirleme Formu” kullanılarak toplanmıştır. Toplanılan veriler analiz edilerek uygun NANDA-I tanıları konulmuştur. Verilerin analizinde sayı ve yüzde değerleri kullanılmıştır. Hastaların yaş ortalamaları 57.31+16.59 olup %54.8’i kadındır. Toplamda 12 günlük yaşam aktivitesine ait 45 NANDA-I hemşirelik tanısı saptanmıştır. Bu tanıların altı tanesi tüm hastalarda (%100) görülen hemşirelik tanısı olup bu tanılar; “Enfeksiyon Riski”, “Kanama Riski”, “Elektrolit Dengesizliği Riski”, “Etkisiz Renal Perfüzyon Riski”, “Vücut Sıcaklığında Bozulma Riski” ve “Deri Bütünlüğünde Bozulma”dır. Belirlenen hemşirelik tanılarından %83.33’ü gerçek hemşirelik tanısıdır. Hemodiyaliz tedavisi uygulanan kronik böbrek yetmezliği hastalarının yaşadıkları ortak sorunlara yönelik hemşirelik tanılarının belirlenmesi ve bu sorunların belirlenmesinde Hemşirelik Modelinin kullanılması, uygulanacak hemşirelik bakımında sistematik yaklaşım ile birlikte bakımın kalitesini artıracaktır.

Anahtar Kelimeler

Kronik böbrek yetmezliği, hemodiyaliz, hemşirelik tanıları, hemşirelik modeli

Kaynakça

• Atabilen, B., Yıldıran, H. (2017). Hemodiyaliz hastalarında karnitin kullanımı. Turk Neph Dial Transp, l26 (3), 246-253.
• Atashpeikar, S., Jalilazar, T. and Heidarzadeh, M. (2012). Self-care ability in hemodialysis patients. Journal of Caring Sciences, 1(1), 31–35.
• Axelsson, L., Randers, I. and Jacobson, S. H. (2012). Living with haemodialysis when nearing end of life. Scandinavian Journal of Caring Sciences, 26(1), 45–52.
• Başarır, S., Çınar Pakyüz, S. (2015). Hemodiyaliz hastalarının sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının değerlendirilmesi. Nefroloji Hemşireliği Dergisi, 10(1),19-31.
• Biçer, S., Şahin, F., Sarıkaya Ö. (2013). Hemodiyaliz hastalarının yeterli diyaliz hakkında bilgi düzeylerinin incelenmesi ve bu konuda eğitilmesi. Bozok Tıp Dergisi, 3(3), 36-43.
• Bisca, M. M., & Marques, I. R. (2010). Profile of nursing diagnoses before starting hemodialitic treatment. Revistabrasileira de enfermagem, 63(3), 435-439.
• Brezolin, C. A., Lima, M. V. R., Seidel, E. N., de Mendonça, H. S. L. (2019). Nursing diagnoses for hemodialytic patients: integrative review. Revista de Enfermagem da UFPI, 8(1), 61-67. Cho, Y.C., Tsay, S.L. (2004). The effect of acupressure with massage on fatigue and depression in patients with end-stage renal disease. J NursRes, 12, 51-9.
• Debone, M. C., Pedruncci, E. D. S. N., Candido, M. D. C. P., Marques, S., Kusumota, L. (2017). Nursing diagnosis in older adults with chronic kidney disease on hemodialysis. Revista brasileira de enfermagem, 70(4), 800-805.
• Eleftheriadis, T., Liakopoulos, V., Leivaditis, K., Antoniadi, G., & Stefanidis, I. (2011). Infections in hemodialysis: a concise review-Part 1: bacteremia and respiratory infections. Hippokratia, 15(1), 12.
• Eslami A, Rabiei L, Khayri F, Nooshabadi R. R. M, Masoudi R. (2014). Sleep Quality and Spiritual Well-Being Hemodialysis Patient. Iran Red Crescent Med J, 16(7) , 1-7.
• Fernandes, M. I. D. C. D., Medeiros, A. B. D. A., Macedo, B. M. D., Vitorino, A. B. F., Lopes, M. V. D. O., Lira, A. L. B. D. C. (2014). Prevalence of nursing diagnosis of fluid volume excess in patients undergoing hemodialysis. Revista da Escola de Enfermagem da USP, 48(3), 446-453.
• Frazão, C. M. F. D. Q., Medeiros, A. B. D. A., e Silva, L., Batista, F. B., Sá, J. D. D., & Lira, A. L. B. D. C. (2014). Nursing diagnoses in chronic renal failure patients on hemodialysis. ActaPaulista de Enfermagem, 27(1), 40-43.
• Genç Köse, B. (2018). Hemodiyaliz hastalarındaki psikiyatrik semptomlar ve etkileyen faktörler. Recep Tayyip Erdogan Universtiy Journal of Social Sciences, 7, 207-222.
• Gorji, M.A.H., Davanloo, A.A., Heidarigorji, A.M. (2014). The efficacy of relaxation training on stress, anxiety, and pain perception in hemodialysis patients. Indian Journal of Nephrology, 24(6), 356-362. Griva, K., Nandakumar, M., Ng JH, Lam KFY, McBain H., Newman, S.P. (2018). Hemodialysis self-management intervention randomized trial (HED-SMART): A practice allow intensity intervention to improve adherence and clinical markers in patients receiving hemodialysis. American Journal of Kidney Diseases, 71(3), 371-381.
• Hintistan, S., Deniz, A. (2018). Hemodiyaliz tedavisi alan hastalarda semptom değerlendirmesi. Bezmialem Science, 6, 112-8.
• Kara, B. (2012). Hemodiyalize giren son dönem böbrek yetmezlikli hastalarda öncelikli sorunlardan biri: yaşam kalitesi. TAF Preventive Medicine Bulletin, 11(5), 631-8.
• Kes, D., Ovayolu, N., Tuna, T. (2018). Hemodiyaliz hastalarında sık karşılaşılan problemler ve çözüm önerileri. Nefroloji Hemşireliği Dergisi, 13(1), 17-25.
• Manfredini, F., Mallamaci, F., D’Arrigo, G., Baggetta, R., Bolignano, D., Torino, C., ...& Barillà, A. (2017). Exercise in patients on dialysis: a multicenter, randomized clinical trial. Journal of the American Society of Nephrology, 28(4), 1259-1268.
• Mendonça, N. N., Dutra, M. D., Funghetto, S. S., Stival, M. M., & Lima, L. R. (2013). Nursing diagnoses of patients on hemodialysis in use of double-lumen catheter. Rev Enferm Cent O Min, 3(2), 632-44.
• Morishita, S., Tsubaki, A., Shirai, N. (2017). Physical function was related to mortality in patients with chronic kidney disease and dialysis. Hemodialysis International, 21, 483–489.
• Nurjannah, I., Mailani, F. (2016). The most frequent diagnosis on patients under going hemodialysis. International Journal of Research in Medical Sciences, 4(10), 4453-4457.
• O'Hare, A.M., Tawney, K., Bacchetti, P., Johansen, K.L. (2003). Decreased survival among sedentary patients undergoing dialysis: results from the dialysis morbidity and mortality study wave. Am J Kidney Dis 41: 447-54.
• Oliveira Oller G.A.S.A. (2018). Clinical trial for the control of water intake of patients undergoing hemodialysis treatment. Rev. Latino-Am. Enfermagem, 26, e3091.
• Oshvandi, K., Fathabadi, M.A., Falahi Nia G.H., Mahjub, H., Adib-Hajbaghery, M. (2013). Effects of small group education on interdialytic weight gain, and blood pressures in hemodialysis’ patients. Nurs Midwifery Stud. 1(3):128-32.
• Özkan, Z. K., Ünver, S., Çetin, B., Ecder, T. (2019). Hemodiyaliz tedavisi alan hastaların sıvı kontrolüne yönelik uyumlarının belirlenmesi. Nefroloji Hemşireliği Dergisi, 14(1),10-16.
• Pakpour, A.H., Saffari, M., Yekaninnejad, M.S., Panahi, D., Harrison, A.P. (2010). Health related quality of life in a sample of iranian patients on hemodialysis. Iran J Kidney Dis, 4,50-9.
• Poveda, V. D. B., Alves, J. D. S., Santos, E. D., Garcia, A. E. M. (2014). Nursing diagnoses in patients undergoing hemodialysis. Enferm Glob, 13(2), 58-69.
• Saeedi, M., Shamsikhani, S., Farahani, P.V., Haghverdi, F. (2014). Sleep hygiene trainingprogramme for patients on hemodialysis. Iranian Journal of Kidney Disease, 8(1), 65-69.
• Sarkar, S., Kotanko, P., Levin, N. (2006). Fellows’ Forum in Dialysis: Interdialytic Weight Gain: Implications in Hemodialysis Patients. Semin Dial., 19(5), 429-33.
• Shafi, T., Jaar, B.G., Plantinga, L.C., Fink, N.E., Sadler, J.H., Parekh, R.S., Powe, N.R., Coresh, J. (2010). Association of residual urine output with mortality, quality of life, and inflammation in incident hemodialysis patients: the Choices for Healthy Outcomes in Caring for End-Stage Renal Disease (CHOICE) Study. Am J Kidney Dis., 56(2), 348-58.
• Sharaf, A. (2016). The impact of educational interventions on hemodialysis patients’ adherence to fluid and sodium restrictions. JNHS, 5(3), 50-60.
• Silva, R.A., Bezerra, M.X., Souza Neto, V.L., Mendonça, A.E., Salvetti, M.G. (2016). Nursing diagnoses, patient outcomes and nursing interventions for patients undergoing peritoneal dialysis. Acta Paul Enferm., 29(5), 486-93.
• Stefanovic, V., Avramovic, M. (2012). Health related quality of ife in different stage of renal failure. Artificial Organs. 36(7), 581-9.
• Şanlıtürk, D., Ovayolu, N., Kes, D. (2018). Hemodiyaliz hastalarında sık karşılaşılan problemler ve çözüm önerileri. Türk Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Hemşireleri Derneği Nefroloji Hemşireliği Dergisi, 1(13), 17-25.
• Teles F, Azevedo VFD, Miranda CT, et al. (2014). Depression in hemodialysis: role of dialysis shift. Clinics (Sao Paulo), 69(3), 198- 202.
• Topbaş, E. (2015). Kronik böbrek hastalığının önemi, evreleri ve evrelere özgü bakımı. Nefroloji Hemşireliği Dergisi. 10(1), 53-59.
• U. S. Renal Data System, USRDS 2013 Annual Data Report: Atlas of End Stage Renal Disease in the United States. National Institutes of Health, National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases, Bethesda, 2013.
• Uysal, H., Karataş, C. (2017). Kronik böbrek yetersizliğinde fonksiyonel sağlık örüntülerine göre hemşirelik bakımı: Olgu sunumu. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 4(2), 49-61.
• Vadakedath, S., Kandi, V. (2017). Dialysis: a review of the mechanisms underlying complications in the management of chronic renal failure. Cureus, 9(8), e1603.
• Varol, E., Karaca Sivrikaya, S. (2018). Kronik böbrek yetmezliğinde yaşam kalitesi ve hemşirelik. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 8(2), 89-96.
• Veerappan, I., Arvind, R.M., Arvind, V. (2012). Predictors of quality of life of hemodialysis patients in India. Indian Journal of Nephrology, 22(1), 18-25.
• Vicdan, A. K., Karabacak, B. G., Alpar, Ş. E. (2015). 2012-2014 NANDA-I hemşirelik tanılarının Yaşam Aktivitelerine Dayalı Hemşirelik Modeline gÖre sınıflandırılması. Journal of Human Sciences, 12(2), 1626-1636.
• Wang, J., Yue, P., Huang, J., Xie, X., Ling, Y., Jia, L., ...& Sun, F. (2018). Nursing intervention on the compliance of hemodialysis patients with end-stage renal disease: A Meta-analysis. Blood purification, 45(1-3), 102-109.
• Yavuz, D., Yavuz, R., Altunoğlu, A. (2012). Hemodiyaliz hastalarında görülen psikiyatrik hastalıklar. TurkishMedicalJournal, 6(1), 33-37.
• Yeşil, S., Karslı, B., Kayacan, N., Süleymanlar, G., Ersoy, F. (2015). Hemodiyaliz uygulanan kronik böbrek yetmezlikli hastalarda ağrı değerlendirmesi. Ağrı, 27(4), 197-204.