Comparison of Knowledge and Attitudes of Health Education Students towards Organ Donation: An Example of Undergraduate and Associate Degree

Yıl 2023, Cilt: 8 Sayı: 3, 507 - 518, 31.12.2023

Canan Sarı Leyla Adıgüzel Birsel Canan Demirbağ

https://doi.org/10.25279/sak.1114190

Öz

Introduction: Despite many trainings and public service announcements, organ donation has not yet reached the desired level in our country. Aim: The aim of the research is to determine and compare the knowledge, attitudes and behaviors of students studying at undergraduate and associate degree levels in the field of health regarding organ donation. Material and Method: The study group of the research consisted of two different universities in the East of Turkey 280 students studying at the Vocational School and 350 students studying in the 1st and last year of the Nursing Department of the Faculty of Health Sciences. The data collected using the “Sociodemographic Characteristics and Organ Donation General Information Form” and the “Organ Donation Attitude Scale”. Data were evaluated using descriptive statistics and independent groups t-test. Statistical significance level was determined as p<0.05. Results: The findings obtained from the research, 70.3% of undergraduate students received training on organ donation, 55.1% thought to donate their organs, but 11.4% had an organ donor card, 79.5% did not know the law regarding organ donation. It was determined that 55.7% of the students at the associate degree level received training on organ donation, 52.5% were considering donating their organs, but 6.3% had an organ donor card, and 89.8% did not know the law regarding organ donation.It was determined that there was a significant relationship between the gender, organ donation and the presence of an organ donor in the environment of the students studying at the undergraduate level and their positive attitude towards organ donation (p<0.05). It was determined that there was a significant relationship between the status of the students studying at the associate degree level, donating their organs, receiving training on organ donation, and having a positive attitude towards organ donation (p<0.05). Conclusion: In the study, it was determined that the participants had a positive attitude towards organ donation and mostly thought of organ donation, but they did not have an organ donor card. In order to increase the knowledge level and positive attitudes of students towards organ donation, course contents for organ donation should be created.

Anahtar Kelimeler

Knowledge, organ donation, attitude, student

Proje Numarası

Proje numarası bulunmamaktadır

Sağlık Alanında Eğitim Gören Öğrencilerin Organ Bağışına Yönelik Bilgi ve Tutumlarının Karşılaştırılması: Lisans ve Önlisans Örneği

Öz

Giriş: Yapılan pek çok eğitim ve kamu spotuna rağmen ülkemizde organ bağışı henüz istenilen düzeye ulaşamamıştır. Amaç: Bu araştırmanın amacı, sağlık alanında lisans ve önlisans düzeyinde eğitim gören öğrencilerin organ bağışı ile ilgili bilgi, tutum ve davranışlarının belirlenmesi ve birbiriyle karşılaştırılmasıdır. Gereç ve Yöntem: Araştırmanın çalışma grubunu Türkiye’nin Doğusundaki iki ayrı üniversitede Meslek Yüksekokulu’nda önlisans eğitimi gören 280 öğrenci ile Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik bölümü 1. ve son sınıfta lisans eğitim gören 350 öğrenci oluşturdu. Araştırma verileri “Sosyodemografik Özellikler ile Organ Bağışı Genel Bilgi Formu” ve “Organ Bağışı Tutum Ölçeği kullanılarak toplandı. Veriler tanımlayıcı istatistikler ve bağımsız gruplarda t testi kullanılarak değerlendirildi. İstatistiksel anlamlılık düzeyi p<0.05 olarak belirlendi. Bulgular: Araştırmadan elde edilen bulgular doğrultusunda, lisans düzeyindeki öğrencilerin %70.3’ünün organ bağışı ile ilgili eğitim aldığı, %55.1’inin organlarını bağışlamayı düşündüğü, fakat %11.4’ünün organ bağışçısı kartına sahip olduğu, %79.5’inin Türkiye’deki organ bağışı ile ilgili yasayı bilmediği belirlendi. Önlisans düzeyindeki öğrencilerin ise %55.7’sinin organ bağışı ile ilgili eğitim aldığı, %52.5’inin organlarını bağışlamayı düşündüğü, fakat %6.3’ünün organ bağışçısı kartına sahip olduğu, %89.8’inin Türkiye’deki organ bağışı ile ilgili yasayı bilmediği saptandı. Lisans düzeyinde eğitim gören öğrencilerin cinsiyet, organ bağışı yapma ve çevrede organ bağışı yapılan kişi olması durumu ile organ bağışına yönelik pozitif tutum olması arasında anlamlı ilişki olduğu belirlendi (p<0.05). Önlisans düzeyinde eğitim gören öğrencilerin organlarını bağışlama, organ bağışı ile ilgili eğitim alma ve çevrede organ bağışı yapılan kişi olması durumu ile organ bağışına yönelik pozitif tutum olması arasında anlamlı ilişki olduğu saptandı (p<0.05). Sonuç ve öneriler: Araştırmada katılımcıların organ bağışına karşı pozitif tutum sergiledikleri ve çoğunlukla organ bağışı yapmayı düşündüğü, fakat organ bağışçı kartına sahip olmadıkları belirlendi. Öğrencilerin organ bağışına yönelik bilgi düzeyi ve olumlu tutumlarının artırılması amacıyla organ bağışına yönelik ders içeriklerinin oluşturulması gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Bilgi, organ bağışı, tutum, öğrenci

Destekleyen Kurum

Destekleyen kurum bulunmamaktadır.

Proje Numarası

Proje numarası bulunmamaktadır

Teşekkür

Çalışmaya gönüllü katılan katılımcılara teşekkür ederiz.

Kaynakça

• Altıntaş, H. K. (2018). Hemşirelik bölümü öğrencilerinin organ nakli ve bağışı konusundaki bilgi, tutum ve davranışlarının belirlenmesi. Sağlık Akademisi Kastamonu, 3(3), 210-227.
• Arısoy, A., & Özgür, Ö. (2020). Burdur ilinde yaşayan yetişkin bireylerin organ bağışı tutumu ve etkileyen etmenler. Tıbbi Sosyal Hizmet Dergisi, 15, 80-94.
• Baykan, Z., Naçar, M., Yamanel, R., Uzun, A. Ö., Dağlıtuncezdi, Ş., Davran, H., & Murt, G. (2009). Tıp Fakültesi birinci sınıf æğrencilerinin organ-doku nakli konusundaki bilgi, tutum ve davranışları. Turkish Journal of Surgery/Ulusal Cerrahi Dergisi, 25(4), 137-141.
• Caymaz, B., & Aydın, A. (2020). Öğretmenlerin organ bağışına yönelik görüşleri ve tutumları: kastamonu ili örneği. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(1), 93-108.
• Cebeci, F., Sucu Dağ, G., & Karazeybek, E. (2015). Undergraduate nursing students’ opinions and attitudes toward organ donation: a survey in a Turkish university. Journal of Nursing Education and Practice, 5(9), 83-89.
• Dumanlı, A., Ak, Ö. F., Gülener, R. S., Horzum, F., Çakar, B. N., Ataklı, A., & Gürhan, Ö. Z. (2019). Afyon Kocatepe Üniversitesi tıp fakültesi öğrencilerinin organ veya doku nakli ve organ bağışı hakkında bilgi tutum ve davranışları. Kocatepe Tıp Dergisi, 20(2), 58-62.
• Efil, S., Sise, S., Üzel, H., Eser, O. (2013). Afyon ilinde halkın ve Afyon Kocatepe Üniversitesi Tıp Fakültesi sağlık çalışanlarının organ bağışı konusuna ilgilerinin değerlendirilmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 2, 361-84.
• Gezginci, E., Göktaş, S., Şendir, M. (2020). Hemşirelik öğrencilerinin öz- duyarlıkları ile organ bağışına yönelik tutumları arasındaki ilişki. İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Dergisi, 8(2), 196-207.
• Güler, N., Yılmaz, P., & Erturhan Türk, K. (2020). Hemşirelik öğrencilerinin organ bağışı hakkındaki tutumları ve etkileyen faktörler. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 17(Ek sayı), 38-44.
• Gürler, H., & Topal Hançer, A. (2020). Bir aile sağlığı merkezine başvuran bireylerin organ bağışı konusundaki tutumları. Türkiye Klinikleri J Med Ethics, 28(1), 90-98.
• İbrahimoğlu, Ö., & Urhan, S. (2019). Knowledge, attitudes, and behaviors of healthcare workers about organ donation. Sağlık Akademisyenleri Dergisi, 6(2), 142-149.
• Karasu, D., Yılmaz, C., Karaduman, İ., Çınar, Y. S., & Büyükkoyuncu Pekel, N. (2015). Beyin ölümü olgularının retrospektif analizi. Yoğun Bakım Dergisi, 6(2), 23-26.
• Kavurmacı, M., Karabulut, N., & Koç, A. (2014). Üniversite öğrencilerinin organ bağışı hakkındaki bilgi ve görüşleri. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 11(2), 15-21.
• Kurt, B., Öztaş, D., İlter, H., Akbaba, M., Ozan, T., & Güneş, E. (2018). Konya ilindeki birinci basamak sağlık çalışanlarının organ bağışı hakkındaki bilgi tutum ve davranışları. Sakarya Tıp Dergisi, 8(3), 497-504.
• Korkmaz, S. (2020). Organ bağışı tutumları ve dindarlık ilişkisi. Amasya İlahiyat Dergisi, 15, 493-516.
• Kökcü, A. T. (2020). Genel kolluk kuvveti öğrencilerinin organ bağışı ve nakli hakkındaki bilgi düzeyleri. Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Lokman Hekim Tıp Tarihi ve Folklorik Tıp Dergisi, 10(2), 162-170.
• Sarıgöl Ordin, Y., Bilik, Ö., Akpınar Söylemez, B., Ayten Kankaya, E., Çelik, B., & Duğral, E. (2018). Organ bağışına yönelik öğrenci tutumları: hemşirelik. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 7(2), 28-36.
• Soysal, A., & Kaya, N. (2019). Üniversite öğrencilerinin organ bağışı ile ilgili bilgi, tutum ve davranış düzeyleri: Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sağlık Yönetimi Bölümü öğrencileri üzerinde bir araştırma. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(2), 717-743.
• Topbaş, E., & Taştan, Ç. (2017). Yakınınızın diyaliz tedavisi görmesi böbrek bağışına yönelik tutumları etkiler mi? Prog Transplant, 27(3), 240-245.
• Tarhan, M., Dalar, L., Yıldırımoğlu, H., Sayar, A., & Altın, S. (2013). The relationship between the attitudes of patients’ relatives towards organ donation and transplantation and their social profiles the relationship between the attitudes of patients’ relatives towards organ donation and transplantation and their. Medıcal Journal of Bakırkoy, 9(4), 152-158.
• Tetik, S., & Cebesoy, Ü. B. (2018). Ortaokul öğrencilerinin organ bağışına ve nakline yönelik görüşlerinin incelenmesi. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 11(3), 486-506.
• Türkiye genelinde geçen yıl 9 bin 477 organ ve doku nakli yapıldı. Erişim Adresi: https://www.aa.com.tr Erişim Tarihi: 14.01.2022.
• Türkiye Organ Nakli Vakfı. Erişim Adresi: https://www.tonv.org.tr Erişim Tarihi: 10.01.2022. Üçgün, A. B., Başaran, Ö., & Uskun, E. (2017). Isparta il merkezinde yaşayan erişkin bireylerin organ bağışı tutumu ve etkileyen etmenler. Smyrna Tıp Dergisi. 32-43.
• Yazıcı Sayın, Y. (2015). Turkish validity and reliability of Organ Donation Attitude Scale. Journal of Clinical Nursing, 25(5), 642-655.
• Yıldız, İ., Sabuncuoğlu, M. Z., & Koca, Y. S. (2017). Organ nakli merkezi kurulması bölgede organ bağışını etkiler mi? SDÜ Tıp Fak Dergisi, 24(1), 8-11.
• Yılmaz, M., & Demirağ, S. (2019). Tıp fakültesi öğrencilerinin organ bağışı ve nakli ile ilgili bilgi, düşünce ve tutumlarına tıp eğitiminin etkisi. Ankara Medical Journal, 19(2), 316-324.
• Yiğit, G., & Algin, D. (2020). Doku organ bağışına yönelik bilgi ve tutumların değerlendirilmesi: Karasu örneği. Sakarya Üniversitesi Holistik Sağlık Dergisi, 3(1), 76-87.