Görsel Sanatlar Eğitiminde Görsel Okuryazarlık ve Temel Tasarım Öğretimi

Yıl 2014, Sayı: 27, 95 - 120, 26.05.2014

Reyhan Yüksel Gemalmayan

Öz

Bu çalışmada, teknolojik alandaki dönüşümlerin bir sonucu olarak görsel okuryazarlık kavramı üzerinde durulmuştur. Görsel kültür-çevre ilişkileri sonucu değişen değerler, görsel sanatlar eğitimi, görsel okuryazarlık ve temel tasarım eğitimi açısından irdelenmiştir. Görsel sanatlar öğretmeni eğitimi ve sanatçı eğitimi görsel okuryazarlık yönüyle tartışılmıştır. İlköğretim Görsel Sanatlar Dersi öğretmeninin toplumun görsel okuryazarlık düzeyindeki rolü anlatılmıştır. Görsel sanatlar öğretmenlerinin yaşadığı sorunlar sorgulanmıştır. 21.yy öğretmeninin neden görsel okuryazar olması gerektiği bilimsel veriler yönünde açıklanmış ve öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Görsel sanatlar; görsel okuryazarlık; temel tasarım; görsel sanatlar eğitimi.

Visual Literacy and Basic Design Teaching in the Visual Arts Education

Öz

This paper examines the concept of visual literacy and its relation with visual arts education. Changing values as a result of visual culture-environment relations had impact on visual arts curriculum, visual literacy and basic design education. Discusses training of and artists and visual arts teachers from the visual literacy perspective. Role of a primary school Visual Arts Course (VAC) teacher is explained in improving visual literacy of the public, and the responsibilities are questioned. The way the visual literacy education should be and the reason why a 21st century teacher must be visually literate are explained and some suggestions are made on the issue. 

Anahtar Kelimeler

Visual arts; visual literacy; basic design; visual arts education.

Kaynakça

• Adıgüzel, A. (2011). ”Bilgi Okuryazarlığı Ölçeğinin Geliştirilmesi” Dicle Üniversitesi. Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 17. 15-28.
• Akkoyunlu, B. ve Kurbanoğlu, S. (2003). Öğretmen Adaylarının Bilgi Okuryazarlığı ve Bilgisayar Öz-yeterlik Algıları Üzerine Bir Çalışma. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi . 24. 1 - 10.
• Aksoy D, N. (2010). Postmodern Sanat Eğitimi Kapsamında İlköğretim Görsel Sanatlar Eğitiminin Değerlendirilmesi ve Programın Yeniden Yapılandırılması için Öneriler. Yayınlanmamış doktora tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü .
• Altun, A. (2009). Eğitim Bilim Açısından Seçmeli Medya Okuryazarlığı Dersi Programına Eleştirel Bir Yaklaşım. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. Kırşehir.
• Çöloğlu, D ve Özalpman, D.Ö. (2009). “Türkiyede Medya Okuryazarlığı Üzerine Bir Değerlendirme. Marmara İletişim Dergisi. Temmuz 2009. 15. 195-212.
• Bangir, Alpan, G.(2008). Görsel Okuryazarlık ve Öğretim Teknolojisi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2. 74-102.
• Barnard, M. (2002). Sanat Tasarım ve Görsel Kültür. Ankara: Ütopya Yayıncılık.
• Bilgin, N. (1995). Sosyal Psikolojide Yöntem ve Pratik Çalışmalar. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Çam, B. (2006). İlköğretim Öğrencilerinin Görsel Okuma Düzeyleri ile Okuduğunu Anlama Eleştirel Okuma ve Türkçe Dersi Akademik Başarıları Arasındaki İlişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Çevrimiçi: http://www.msgsu.edu.tr/msu/pages/161.aspx. 06.02.2003.
• Çevrimiçi: http://www. yasar.edu.tr /news/iletisim 2tr_ course _descriptions2.pdf. 08.10.2012.
• Dilmaç, O. V& Dilmaç, S. (2008). Görsel Sanatlar Eğitiminin Sorunlarına ilişkin Öğretmen Görüşleri. 3.Ulusal Sanat Eğitimi Sempozyumu Bildiriler Kitapçığı. Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık, 851-862.
• Duncum, P. (2002). Visual Culture Art Education: Why, What and How. International. Journal of Art & Design Education, 21 (1), 14-23.
• Erkan,H. (1998). Bilgi Toplumu ve Ekonomik Gelişme. Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Gençtürk, E. (2009).İlköğretim Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Coğrafya Okuryazarlık Düzeylerinin Belirlenmesi. Yayınlanmamış doktora tezi. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Gürbüz, M. (2010). Türkiye’de Kitap Okuma Oranı Mutlaka Artırılmalıdır. TC Milli Eğitim Bakanlığı Öğretmen Yetiştirme ve Eğitimi Genel Müdürlüğü Öğretmen Okulları 162 Yaşında. 25-26. Afyonkarahisar: Atay Basımevi.
• IVLA- Internatıonal Visual Literacy Association. “What is Visual Literacy?” Web:
• http://www.ivla.org /org_what_vis_lit.htm. Erişim Tarihi: 08.06.2011.
• Karatekin ,K.&Aksoy, B. (2012). Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Çevre Okuryazarlık Düzeylerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic . 7(1) p.1423-1438. Turkey.
• Lester, P. M. (2000). Visual Communication İmages with Messages. 2nd Ed. Wadsworth.
• Mayer, R.E.,Steinhoff, K., Bower, G. & Mars, R.(1995). A generative theory of textbook design: Using annotated ıllustrations to foster meaningful learning of science Text. Educational Technology Research & Development, 143 (1) 31-43.
• MEB (2005). İlköğretim Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı.(6. ve 7. Sınıflar). Ankara: T.C MEB Yayınları.
• MEB (2007). İlköğretim Medya Okuryazarlığı Dersi Öğretim Programı ve Kılavuzu. Ankara: T.C MEB Talim Terbiye Kurulu, T.C Radyo Televizyon Üst Kurulu.
• Messaris, P. (1994). Visual Literacy; image. Mind&Reality. I.Prınt, USA: Westview Press. Boulder, CO.
• Oigara, J. (2006). A Multi-Method Study of Background Experiences Influencing Levels of Geographic Literacy. Ph.D. Thesis Binghamton University. USA. 19-21.
• San,İ.(1985). Sanat ve Eğitim. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları.
• Seylan, A. (2005). Temel Tasarım. Ankara: Baran Ofset.
• Şenocak, E. (2012). Çoklu Zeka Kuramı Tabanlı Görsel Sanatlar Eğitimi Dersine Yönelik Öğretmen Görüşleri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Tavın, K. (2011). Okulların Görsel Sanatlar Eğitimi Müfredat Programlarında Yeni Yaklaşımlar ve Uygulamalar. ABD Ohio State Üniversitesi Eğitmeni. GÖRSED: Görsel Kültür Kuramı Çalıştayı. 07 - 09 Mart 2011. Ankara: TOBB Üniversitesi Konferans Salonu.
• Türkoğlu, N. (2007). Okuryazarlıktan Medya Okuryazarlığına Şifrelerin Ortaklığını Aramak. Medya Okuryazarlığı İçinde. İstanbul: Kalemus Yayınları. 355-356.
• Ülgen, G.(2001) Kavram Geliştirme Kuramlar ve Uygulamalar. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Wileman, R.E. (1993). Visual Communicating. Eglewood Cliffs. NJ: Educational Technology Publications.
• Yetişir,M.İ.(2011). http://www.belgeler.com/blg/13ywilköğretim-fen-bilgisi-
• öğretmenliği-ve-sinif-öğretmenliği-birinci-sinifinda-okuyan-öğretmen-adaylarinin-fen-ve-teknoloji-okuryazarlik-düzeyleri-preservice-science-teachers-and-preservice-primary-school-teachers-level-of-science-and-technology-literacy
• Yüksel, R. (1998) Güzel Sanatlar Fakültelerinde Verilen Temel Sanat Eğitimi Dersinin Mevcut Durumu ve Sorunları. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yeşil, E. (2012). Görüşme- Fatih İlkokulu Sınıf Öğretmeni Akdeniz/Mersin, 3Eylül 2012.
• Yüksel, R. (2005). Drama Destekli Öğretim Modelinin Plastik Sanatlar Temel Tasarım Edinimlerinin Transferine Etkisi. Yayınlanmamış doktora tezi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Yüksel, R. (2008). Temel Tasarım Dersini Drama Tabanlı İşleyiş. 3.Ulusal Sanat Eğitimi Sempozyumu Bildiriler Kitapçığı. 453-470.Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
• Yüksel Gemalmayan, R. (2012). Çocuğun İmgelemi ve Görsel Dilin Önemi. 3.Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyum Kitabı. 537-544. Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
• YÖK. (2006). Yüksek Öğretim Kurulu Başkanlığı 2006-2007 Eğitim-Öğretim Yılı Yenilen Resim-iş Öğretmenliği Lisans Programı Dersleri ve Tanımları Kitapçığı.