Öğretmen Adaylarının “Üstün/Özel Yetenekli Çocuk” Kavramına İlişkin Metaforik Algıları

Yıl 2021, Cilt: 21 Sayı: 1, 13 - 35, 30.06.2021

Fidan Özbey Gökçe , Yüsra Çakmakçı

Öz

Bu araştırmanın amacı, öğretmen adaylarının “üstün/özel yetenekli çocuk” kavramına ilişkin metaforik algılarını incelemektir. Araştırmanın çalışma grubu, gönüllülük esasına göre araştırmaya katılan toplam 137 öğretmen adayından oluşmaktadır. Özel Eğitim Öğretmenliği, Okul Öncesi Öğretmenliği, Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik bölümü öğretmen adaylarının “üstün/özel yetenekli çocuk’’ kavramına ilişkin görüşleri metaforlar yoluyla elde edilmiştir. Bu bağlamda öğretmen adaylarından “üstün/özelyetenekli çocuk ……….. gibidir; çünkü ………..”ifadesi yazılı olarak doldurmaları istenmiştir. Verilerin çözümlenmesinde, nitel veri analizi yöntemlerinden içerik analizi kullanılmıştır. Öğretmen adayları üstün/özel yetenekli öğrencilere ilişkin toplam 137 metafor üretmişlerdir. Öğretmen adaylarının üstün/özel yetenekli çocuklara ilişkin ürettikleri metaforlar13tema altında toplanmıştır. Bu temalar; “verimliliği”, “gücü”, “değeri”, “sonsuzluğu”, “hassaslığı”, “sıra dışılığı”, “öğreticiliği”, “saflığı”, “karmaşıklığı”, “parlaklığı”, “sıradanlığı”, “evreni” simgeleyen ve “diğer” temalarından oluşmaktadır. Bulgular bu tema başlıkları altında ele alınmış ve tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Metafor, öğretmen adayları, , özel yetenek

Kaynakça

• Akgün E. (2016). Okul öncesi öğretmen adaylarının “çocuk” ve “okul öncesi öğretmeni” kavramına ilişkin metaforik algıları.
• Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(4), 1652-1672.
• Akkanat, Ç., Kutlu-Abu N. ve Gökdere, M.(2018). Öğretmenlerin üstün yetenekli öğrencilerin özellikleri ve eğitimlerine yönelik algıları. Journal of Educational Sciences, 6, 185-201.
• Armstrong, S.L.,Davis, H.S., ve Paulson, E.J. (2011). Thesubjectivity problem: Improving triangulation approaches in metaphor analysis studies. International Journal of Qualitative Methods, 10 (2), 151-163.
• Berk, N., Gültekin, F., ve Çençen, N. (2015). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının sosyal bilgiler dersine ve sosyal bilgiler öğretmenine ilişkin metaforları. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(1),183-199.
• Bilgin, N. (2006). Content analysis techniques and casestudies in social sciences. Ankara: Siyasal Publication.
• Bogdan, R.C., ve Biklen, S.K. (2007). Qualitative research for education (5th ed). Boston: PearsonEducation, Inc.
• Bulut, A.S. (2018). Sınıf öğretmeni adaylarının üstün yetenekli birey ve özel eğitim kavramlarına ilişkin algıları.Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(3), 2338-2356.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö., Karadeniz, Ş., ve Demirel, F. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri. ANKARA : Pegem Akademi.
• Camcı-Erdoğan, S. ve Güçyeter, Ş. (2019). Öğretmen adaylarının üstün zekâ ve üstün yetenek metaforları. İlköğretim Online, 18 (3), 1307-1325.
• Cohen, L.,Manion, L., ve Morrison, K. (2007). Research methods in education (6th ed.). New York, NY: Routledge.
• Corbin, J.M., ve Strauss, A.C. (2007). Basics of qualitativeresearch: Techniques and procedures for developing grounded theory. Thousand Oaks, CA: SagePublication.
• Diken, İ. (2018). Özel eğitime gereksinimli öğrenciler ve özel eğitim. ANKARA: Pegem Akademi.
• Dinarlı, J. (2016). Özel eğitim öğretmenlerin üstün zekâlı öğrencilere yönelik algı ve görüşlerinin belirlenmesi. (Yüksek lisans tezi). Yakın Doğu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Lefkoşa.
• Duran, A. ve Dağlıoğlu, H.E. (2017). Okul öncesi öğretmen adaylarının üstün yetenekli çocuklara ilişkin metaforik algıları. GEFAD / GUJGEF 37(3), 855 – 881.
• Eraslan Çapan, B. (2010). Öğretmen adaylarının üstün yetenekli öğrencilere ilişkin metaforik algıları. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(12), 140-154.
• Godor, B. P. (2019) Gifted metaphors: exploring the metaphors of teachers in gifted education and their ımpact on teaching the gifted. RoeperReview, 41(1), 51-60, DOI: 10.1080/02783193.2018.1553219
• Göçer, A. (2013). Türkçe Öğretmeni Adaylarının Dil Kültür İlişkisi Üzerine Görüşleri: Fenomenolojik Bir Araştırma. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(2), 25-38.
• Guerrero, M., ve Villamil, O. (2002). Metaphorical conceptualizations of ESL teaching and learning. Language Teaching Research, 6(2):95-120, DOI: 10.1191/1362168802lr101oa
• Kocabıyık-Onat , O. (2015). Olgubilim ve gömülü kuram: bazı özellikler açısından karşılaştırma. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi ,6(1),55-66.
• Lassig, C.. (2009) Teachers' attitudes towards the gifted: The importance of Professional development and school culture. Australasian Journal of Gifted Education, 18(2), pp. 32-42.
• Lee, L. (1999). Teachers’ conceptions of gifted and talented young children. High AbilityStudies, 10(2), 183-196, DOI: 10.1080/1359813990100205.
• Lichtman, M. (2010). Qualitative research in education. Los Angeles: Sage Publications, Inc.
• MEB. (2007). Milli eitim bakanlıı bilim ve sanat merkezi yönergesi. ANKARA: Tebligler Dergisi.
• MEB. (2008). Öğretmen yeterlikleri: öğretmenlik mesleği genel ve özel alan yeterlikler. ANKARA: Devlet Kitapları Müdürlüğü.
• Miles, M.B., ve Huberman, A.M. (1994). Qualitative data analysis. Thousand Oaks, CA: Sage.
• Miller, S. (2003). Analysis of phenomenological data generated with children as research participants. Nurse Researcher, 10(4), 68-82.
• Missett, T. C.,Brunner, M. M., Callahan, C. M., Moon, T. R., ve Azano, A. P. (2014). Exploring teacher belief sanduse of acceleration, ability grouping, and formative assessment. Journal for the Education of the Gifted, 37, 245–268. doi:10.1177/0162353214541326
• Neumeister, K. L., Adams, C. M. , Pierce, R. ve Cassady, J. C. (2007). Fourth-Grade Teachers' Perceptions of Giftedness: Implications for Identifying and Serving Diverse Gifted Students. Journal of Education of Gifted, 30(4), 479-499.
• Olthouse, J. (2014). How Do Preservice Teachers Conceptualize Giftedness? A Metaphor Analysis, RoeperReview,36(2), 122-132, DOI: 10.1080/02783193.2014.884200
• Palmquist,, R. (2001). Cognitive style and users’ metaphors for the web: an exploratory study. The Journal of Academic Librarianship 27(1):24-32,DOI: 10.1016/S0099-1333(00)00205-6
• Rose, P.,Beeby, J. ve Parker, D. (1995). Academic rigour in the lived experience of researchers using phenomenological methods in nursing. Journal of Advanced Nursing, 21(6),1123-1129.
• Saban, A. (2008). Okula ilişkin metaforlar. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 55(55),459-496.
• Saban, A.,Koçbeker, H. N. ve Saban, A. (2006). Öğretmen adaylarının öğretmen kavramına ilişkin algılarının metaforlar yardımıyla analiz edilmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 6(2), 461-522.
• Sak , U. (2012). Üstün zekâlılar. ANKARA: Vize Yayıncılık.
• Stemler, S. (2001). An overview of content analysis. Practical assessment. Research& Evaluation, 7 (17), 1-8.
• Tavşancıl, E., ve Aslan, E. (2001). Sözel, yazılı ve diğer materyaller için içerik analizi ve uygulama örnekleri. İstanbul: Epsilon Yayınları.
• TED. (2009). Öğretmen yeterlikleri. ANKARA: Türk Eğitim Derneği Yayınları.
• Ünal, D. , Gür-Erdoğan, G. ve Demirhan, E. (2016). BİLSEM’nde öğrenim gören çocukların anne ve babalarının üstün yetenekli çocuk kavramına dair metaforik algıları. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 5(30), 266-274).
• Webb, J., Gore, J., Amend, E., ve DeVries, A. (2007). A parent's guide to gifted children. Tuscon, AZ: Great PotentialPress,