Çevre Eğitimi ve İklim Değişikliği Dersi İçin Geliştirilen Etkinliklerin Uygulama Süreci

Yıl 2023, Cilt: 23 Sayı: 1, 105 - 129, 30.06.2023

Adnan Damar

https://doi.org/10.53629/sakaefd.1259390

Öz

Çevre eğitimi ve iklim değişikliği dersi öğrencilerin çevreye karşı duyarlı ve sorumluluk sahibi bireyler olarak yetişmesini sağlamak amacıyla 2022-2023 eğitim-öğretim döneminde ilköğretim programına eklenmiş seçmeli bir derstir. Ancak ilgili derste hedeflenen kazanımların nasıl kazandırılması gerektiğine ilişkin örnek etkinliklerin öğretim programı ve ders kitaplarında yeterince olmadığı görülmektedir. Bu araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması deseni kullanılmıştır. Bundan dolayı çevre eğitimi ve iklim değişikliği dersi için geliştirilen etkinliklerin uygulanması sonucunda elde edilen öğrenci çalışmalarının, öğrenci görüşlerinin ve araştırmacı günlüklerinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu Sakarya ilinde bir devlet okulunda öğrenim gören 28 ilköğretim 8. sınıf öğrencisi oluşturmaktadır. Çalışma grubunda haftalık iki saat olmak üzere üç hafta boyunca üç etkinlik yürütülmüştür. Veri toplama aracı olarak öğrenci çalışmaları, yarı yapılandırılmış bireysel görüşme formu ve araştırmacı günlükleri kullanılmıştır. Bireysel görüşmelerden, araştırmacı günlüklerinden ve öğrenci ürünlerinden elde edilen veriler içerik analiziyle analiz edilmiştir. Elde edilen sonuçlara göre “Nereden çıktı bu balon balıkları?” etkinliğinde öğrencilerin daha çok doğal denge, ekosistem ve besin zinciri kavramını yansıttığı, “Yapay et” etkinliğinde ikilemlerin tartışıldığı ve öğrencilerin doğal dengeyi göz önünde bulundurarak argümanlar geliştirdiği, “Proje yapıyorum” etkinliğinde toplumsal farkındalık oluşturacak projelerin geliştirildiği görülmüştür. Genel olarak öğrencilerin etkinlikleri sevdiği, ilginç buldukları, doğal dengeye ait bilgilerinin arttığı, çevre duyarlılıklarının geliştiği, ekosistem kavramını anladıkları, ikilem oluşturan konular için argüman geliştirebildikleri ve doğal denge için proje geliştirebildikleri sonuçlarına ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Çevre eğitimi ve iklim değişikliği dersi, etkinlikler, ortaokul öğrencileri, öğrenci çalışmaları, günlükler, bireysel görüşme, durum çalışması

Teşekkür

Araştırma sürecinde etkinlikleri içtenlikle yapan öğrencilerime, çalışmada uzman görüşlerini esirgemeyen ve çalışmanın şekillenmesinde her zaman destek veren değerli hocalarım Doç. Dr. Eda Demirhan’a, Doç. Dr. Aysun Öztuna Kaplan’a ve Prof. Dr. İsmail Önder’e teşekkür ederim.

Implementation Process of the Activities Developed for the Environmental Education and Climate Change Course

Öz

Environmental education and climate change course is an elective course added to the primary education program in the 2022-2023 academic year in order to raise students as individuals who are sensitive and responsible for the environment. However, it is seen that sample activities on how to gain the targeted acquisitions in the relevant course are not enough in the curriculum and textbooks. In this study, the case study pattern, which is one of the qualitative research methods, was used. Therefore, it is aimed to evaluate the student studies, student opinions and researcher diaries obtained as a result of the implementation of the activities developed for the environmental education and climate change course. The study group of the research consists of 28 primary school 8th grade students studying in a state school in Sakarya. Three activities were carried out for three weeks, two hours per week, in the study group. Student studies, semi-structured individual interview form and researcher diaries were used as data collection tools. Data obtained from individual interviews, researcher diaries and student products were analyzed by content analysis. According to the results obtained, "Where did these puffer fish come from?" In the activity, it was seen that the students mostly reflected the concept of natural balance, ecosystem and food chain, the dilemmas were discussed in the "Artificial meat" activity, the students developed arguments by considering the natural balance, and the projects that would create social awareness were developed in the "I am making a project" activity. In general, it was concluded that the students liked the activities, found it interesting, their knowledge of the natural balance increased, their environmental awareness improved, they understood the concept of ecosystem, they could develop arguments for issues that cause dilemmas, and they could develop projects for natural balance.

Anahtar Kelimeler

Environmental education and climate change lesson, activities, secondary school students, student studies, diaries, individual interview, case study

Kaynakça

• Acaray, C. (2014). Fen ve Teknoloji Öğretiminde Proje Tabanlı Öğretim Yönteminin Çevre Bilgisine ve Enerji̇ Farkındalığına Etkisi̇. (Yüksek Lisans Tezi) Gaziosmanpaşa Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Tokat.
• Aktaş, Z., & Bozoğan, A. E. (2016). Fen Bilimleri Dersi “İnsan ve Çevre” Ünitesiyle Bütünleştirilmiş Etkinliklerin Ortaokul Öğrencilerinin Merhamet Değerini Kazanmalarına Etkisi. Değerler Eğitimi Dergisi, 14(32), 39-57.
• Artun, H. (2013). Yedinci sınıf öğrencilerinin çevre eğitimine yönelik tasarlanan modüler öğretim programının etkililiğinin araştırılması. (Doktora Tezi) Karadeniz Teknik Üniversitesi Eğitim Bilimleri Ensitüsü, Trabzon.
• Başbay, A. (2005). The effects of project-based learning approach supported by layered curriculum on learning process. Ege Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1), 95-116.
• Benzer, E., & Şahin, F. (2013). The effect of project-based learning approach on undergraduate students’ environmental problem-solving skills. Elementary Education Online, 12(2), 383-400.
• Bostan Sarıoğlan, A., Gedik, İ., & Can, Y. (2016). Ortaokul öğrencilerinin bilimsel süreç becerilerinin karşılaştırılması: Kuvvet ve hareket ünitesi örneği. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(2). https://doi.org/10.17860/efd.97747
• Bourque, F., & Cunsolo Willox, A. (2014). Climate change: The next challenge for public mental health? International Review of Psychiatry, 26(4), 415-422. https://doi.org/10.3109/09540261.2014.925851
• Buser, J. K., Buser, T. J., Gladding, S. T., & Wilkerson, J. (2011). The creative counselor: Using the SCAMPER model in counselor training. Journal of Creativity in Mental Health, 6(4), 256-273. https://doi.org/10.1080/15401383.2011.631468
• Candar, H. (2009). Fen Eğitiminde Yaratıcı Düşünme Öğretim Tekniklerinin Öğrencilerin Akademik Başarı, Tutum ve Motivasyonlarına Etkisi. (Yüksek Lisans Tezi) Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Chard, S. C. (1998). The project approach: Making curriculum come alive. Newyork: Scholastic.
• Creswell, J. W. (2020). Nitel Araştırma Yöntemleri (S. B. D. Mesut Bütün, Ed.). Siyasal Kitabevi.
• Damar, A., Önder, İ., & Durmaz, C. (2017). Ortaokul öğrencilerinin FeTeMM uygulamalarına yönelik tutumları ve bu uygulamalara ilişkin görüşleri. Journal of Multidisciplinary Studies in Education, 1(1), 47-65.
• Demir, E., & Yalçın, H. (2014). Türkiye’de Çevre Eğitimi. Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi, 7(2), 7-18.
• Demssie, Y. N., Biemans, H. J. A., & Wesselink, R. (2022). Fostering students’ systems thinking competence for sustainability by using multiple real-world learning approaches. Environmental Education Research, 1-26. https://doi.org/10.1080/13504622.2022.2141692
• Ekber, A., İlknur, G., Elif, D., Damla, D., & Duygu, A. (2020). Nasıl Bir Çevre Eğitimi ? Çağdaş Yaklaşımlar Çerçevesinde Bazı Öneriler.
• Erdem, M., & Akkoyunlu, B. (2002). İlköğretim sosyal bilgiler dersi kapsamında beşinci sınıf öğrencileriyle yürütülen ekiple proje tabanlı öğrenme üzerine bir çalışma. İlköğretim Online E-dergi, 1(1), 2-11.
• Erduran, S., Simon, S., & Osborne, J. (2004). TAP ping into Argumentation: Developments in the application of Toulmin’s Argument Pattern for studying science discourse. Science Education, 88(6), 915-933. https://doi.org/10.1002/sce.20012
• Eroğlu, E., & Yıldırım, H. İ. (2020). The effect of argumentation-based learning approach on environmental attitude, behavior and success of secondary school 6th graders. Gazi Journal of Education Sciences, 6(1). https://doi.org/10.30855/gjes.2020.06.01.003
• Göçmen, Ö., & Coşkun, H. (2019). The effects of the six thinking hats and speed on creativity in brainstorming. Thinking Skills and Creativity, 31, 284-295. https://doi.org/https://doi.org/10.1016/j.tsc.2019.02.006
• Gültekin, M. (2007). Proje tabanlı öğrenmenin beşinci sınıf fen bilgisi dersinde örenme ürünlerine etkisi. Elementary Education Online, 6(1), 93-112.
• IPCC. (2021). Climate change 2021: The physical science basis. contribution of working group I to the sixth assessment report of the intergovernmental panel on climate change. İçinde IPCC. https://doi.org/10.1017/9781009157896
• Jhonson, A. P. (2019). Eylem araştırması el kitabı (G. Ocak, Ed.; Yıldız Uzu). Pegem Akademi Yayıncılık. https://doi.org/10.14527/9786052416181
• Karasar, N. (2016). Bilimsel Araştırıma Yöntemi. Nobel.
• Katz, L. G. (1994). The poject approach. ERIC Publications.
• Külegel, S. (2020). Çevre eğitimine dayalı fen, teknoloji, mühendislik, matematik temelli etkinliklerin özel yetenekli öğrencilerin 21. yüzyıl becerilerini geliştirmesine yönelik araştırma. (Yüksek Lisans Tezi) Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• MEB. (2022). Çevre Eğitimi Ve İklim Değişikliği Dersi Öğretim Programı (Ortaokul 6, 7 veya 8. Sınıflar). Milli Eğitim Bakanlığı (MEB). (2018). Fen bilimleri dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar). İçinde Ankara: MEB Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB). (2022). İklim değişikliği eylem planı.
• Nergiz, K. (2013). Fen eğitiminde argümantasyon odaklı öğretimin öğrencilerin karar verme ve problem çözme becerilerine etkisi. (Yüksek Lisans Tezi) Osmangazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Ocak, G. (Ed.). (2019). Eğitimde eylem araştırması ve örnek araştırmalar (2. bs). Ankara:Pegem Akademi Yayıncılık. https://doi.org/10.14527/9786052416181
• OECD. (2020). OECD, 2020. PISA 2024 Strategic Vision and Direction for Science.
• Özalemdar, L. (2021). The effect on environmental attitude of the active learning method applied in teaching the biology topic current environmental issues and human for 10th grade students. Turkish Journal of Science Education. https://doi.org/10.36681/tused.2021.65
• Özerbaş, M. A. (2011). The effect of creative thinking teaching environment on academic achievement and retention of knowledge. Journal of Turkish Science Education, 31(3), 276-289. https://doi.org/10.36681/tused.2021.65
• Radziszewski, E. (2017). SCAMPER and creative problem solving in political science: Insights from classroom observation. Journal of Political Science Education, 13(3), 308-316. https://doi.org/10.1080/15512169.2017.1334562
• Simon, S., Davies, P., & Trevethan, J. (2012). Advancing teacher knowledge of effective argumentation pedagogy. https://www.energizeschools.org/teachertraining., 44, 59-74. https://doi.org/10.1590/S0104-40602012000200005
• Tanriverdi, B. (2009). Analyzing Primary School Curriculum in Terms of Sustainable Environmental Education. Eğitim Ve Bilim-Education and Science, 34(151), 89-103.
• Toraman, S., & Altun, S. (2013). Application of the six thinking hats and SCAMPER techniques on the 7th grade course unit “Human and Environment”: An exemplary case study. Mevlana International Journal of Education, 3(4), 166-185. https://doi.org/10.13054/mije.13.62.3.4
• Toroman, S. (2013). 6. ve 7. sınıf öğrencilerin fen-teknoloji- toplum- çevre ilişkilendirilmelerini geliştirmeye yönelik bir eylem araştırması: Çevremi eğitiyorum. Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
• Toulmin, S. (2003). The uses argument. Stephen E. Toulmin.
• Wu, H.-K., & Krajcik, J. S. (2006). Inscriptional practices in two inquiry-based classrooms: A case study of seventh graders’ use of data tables and graphs. Journal of Research in Science Teaching, 43(1), 63-95. https://doi.org/10.1002/tea.20092
• Yalım, N. Y., & Evren, M. (2021). 3. Uluslararası Tarım ve Gıda Etiği Kongresi. November, 195-202.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2021). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırır, H. E., & Nakiboğlu, C. (2014). Kimya öğretmen ve öğretmen adaylarının derslerinde kullandıkları argümantasyon süreçlerinin incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(2), 124-154.
• Yin, R. K. (2017). Durum Çalışması Araştırması. Çev. (İlhan Günbayı). Nobel.