Examples Of Lessons Of Huzur-ı Humaayuun In The Ottoman Critical Edition Of Commentary Text With Dissection And Criticizing I

Yıl 2013, Cilt: 15 Sayı: 28, 65 - 92, 15.12.2013

Aydın Temizer

https://doi.org/10.17335/sakaifd.219826

Cited By: 5

Öz

The lessons, which have been performed in the presence of the Ottoman sultans on the exegesis of the Quran, called Lessons of Huzur-ı Humaayuun. The good example of these lessons was the tafseer lesson on the 31st verse of Sura al-A‘raf, which presented by al-Hajj Umar Lutfi Efendi in the presence of the sultan Abdul-Hamid, the Second. In this lesson performed in the Islamic month of Ramadan in 1293, eighteen questions were directed to Umar Lutfi Efendi after he completed the presentation. All of these questions were almost related to the subjects of language.

Anahtar Kelimeler

Qur’an, Tafseer, Ottoman, Lesson in front of the sultan, Ramadan.

OSMANLIDA HUZUR DERSİ ÖRNEKLERİ TAHLİL ve TENKİTLİ TEFSİR METNİ NEŞİRLERİ I

Öz

Osmanlı  padişahlarının  huzurunda  Kur'an-ı  Kerîm'in  tefsirine  dair  yapılan  dersler  Huzur-ı Hümayûn  Dersleri  adıyla  anılagelmiştir.  Bu  derslerin  güzel  bir  örneği,  sultan  II.  Abdülhamit huzurunda  Yanyalı  el-Hac  Ömer  Lütfi  Efendi  adlı  mukarrir  tarafından  takdim  edilen  ve  A'raf suresinin 31. ayetini  konu alan tefsir dersidir. Hicri 1293 yılının Ramazan ayında  icra  edilen bu derste, Ömer Lütfi Efendi dersi takrir/tefsir ettikten sonra kendisine on sekiz tane soru yöneltilmiştir. Yöneltilen bu sorular, neredeyse tamamen dil konularına aittir.

Anahtar Kelimeler

Kur’ân, Tefsir, Osmanlı, Huzur dersi, Ramazan.

Kaynakça

• Ahmet Cevdet Paşa (ö. 1312/1895), Tarih-i Cevdet, 2. bs. Dersaâdet: Matbaa-i Osmaniye 130
• Begavî, Ebû Muhammed Muhyissünne Hüseyin b. Mesud (ö. 516/1122), Tefsirü’lBegavî=Meâlimü’t-tenzil, (thk. Muhammed Abdullah Nemr), Riyad 1991. Beydâvî, Ebû Saîd Nâsırüddîn Abdullah b. Ömer b. Muhammed (ö. 685/1286), Envârü’t-tenzîl ve esrârü’t-te’vîl, (thk. Muhammed Subhi Hasan Hallak), 1. bs. Beyrut 2000.
• Beyhakî, Ebû Bekr Ahmed b. el-Hüseyin b. Ali (ö. 458/1066), , es-Sünenü’l-kübrâ, Haydarâbâd: Dâiretü’l-Maârifi’l-Osmaniyye 1927. , Şuabü’l-iman, (thk. Ebû Hacer Muhammed Zaglûl), Beyrut: Dârü’l-Kütübi’lİlmiyye 1990.
• Buhârî, Ebu Abdullah Muhammed b. İsmail Buhari (ö. 256/870), Sahîhu’l-Buhârî, (thk. Mustafa Dîb el-Bugâ), 4. bs. Beyrut: el-Yemâme 1990.
• Çelebizade Asım Efendi (ö. 1173/1760), Tarih-i Çelebizade (Tarih-i Raşid içinde), İstanbul: Matbaa-i Âmire 1865.
• Çeşmizade Mustafa Reşid (ö. 1184/1770) Çeşmizade Tarihi=Vâsıf Tarihinin Kaynakları II, (haz. Bekir Kütükoğlu) İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi 19
• Ebu’l-Ulâ Mardin, (ö. 1376/1957), Huzur Dersleri, İstanbul: İsmail Akgün Matbaası 19
• Ferit Devellioğlu (ö. 1405/1985), Osmanlıca-Türkçe Lügat, 21. bs. Ankara: Aydın Kitabevi 2004.
• Halit Ziya Uşaklıgil (ö. 1365/1945), Saray ve Ötesi=Son Hatıralar, İstanbul: Özgür Yayınları 2003.
• İbn Ebî Şeybe, Ebû Bekr Abdullah b. Muhammed b. İbrahim (ö. 235/849), elMusannef, (thk. Muhammed Avvame), Cidde: Dârü’l-Kıble 2006.
• İbn Hacer, Ebu’l-Fazl Şihabüddin Ahmed b. Ali el-Askalânî (ö. 852/1449), Fethu’l-bârî bi-şerhi Sahîhi’l-Buhârî, (thk. ve tsh. Muhammed Fuâd Abdülbâkî, Muhibbüddin el-Hatîb), Beyrut: Dârü’l-Ma‘rife t.y.
• İbn Kesîr, Ebü’l-Fidâ Imadüddin İsmail b. Ömer (ö. 774/1373), Tefsirü’l-Kur’âni’l-azîm, (thk. Sami b. Muhammed es-Sellâme) Riyad: Dârü Tîbe 1997.
• İbn Kuteybe, Ebû Muhammed Abdullah b. Müslim (ö. 276/889), Garîbu’l-hadîs, Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye 1988.
• İbnü’l-Esîr, Ebu’s-Saadât Mecdüddîn Mübarek b. Muhammed (ö. 606/1210), , Câmiu‘l-usûl min ehâdîsi’r-Rasûl, (thk. Abdülmecid Selim, Muhammed Hamid Fıki), 2. bs. Beyrut: Dârü İhyai’t-Türasi’l-Arabî 1980. , en-Nihâye fî garîbi’l-hadîs ve’l-eser, (thk. Tahir Ahmed Zavi, Mahmûd Muhammed Tanahi), Kahire: Dârü İhyai’l-Kütübi’l-Arabiyye 1963.
• İsmail Hakkı Okday, Yanya’dan Ankara’ya, 2. bs. İstanbul: Sebil Yayınevi 1994. İsmail Hakkı Uzunçarşılı (ö. 1397/1977), Osmanlı Devletinin İlmiye Teşkilatı, Ankara 19
• Josef Horovitz, İslami Tarihçiliğin Doğuşu=İlk Siyer/Megâzî Eserleri ve Müellifleri, (trc. Ramazan Altınay), Ankara: Ankara Okulu Yayınları 2002.
• Madeline C. Zilfi, Dindarlık Siyaseti Osmanlı Uleması=Klasik Dönem Sonrası 1600-1800 (The politics of piety=the Ottoman ulema in the postclassical age 1600-1800), (trc. Mehmet Faruk Özçınar), Ankara: Birleşik Yayınevi 2008.
• Mehmet İpşirli, “Huzur Dersleri”, D.İ.A. (Diyanet İslam Ansiklopedisi), İstanbul, 1998, XVIII, 442.
• Mehmet Zeki Pakalın (ö. 1392/1972), Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, 4. bs. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı 1993.
• Müslim, Ebu’l-Hüseyin el-Kuşeyrî en-Nîsâbûrî Müslim b. el-Haccac (ö. 261/875), Sahîhu Müslim=el-Müsnedü’s-Sahih el-muhtasar mine’s-sünen bi-nakli’l-adl ani’ladl ilâ Rasûlillah, (neşr. Ebu Kuteybe Nazar Muhammed el-Faryâbî), Riyad: Dârü Tîbe 2006.
• Ömer Kara, “İslam Geleneğinde Ümerâ Huzurundaki Bilimsel Toplantıların Osmanlıcası=Huzur Dersleri”, Osmanlı Toplumunda Kur’ân Kültürü ve Tefsir Çalışmaları II, İstanbul: İlim Yayma Vakfı Kur’ân ve Tefsir Akademisi 2013.
• Recep Ahıshalı, “Ruûs”, D.İ.A. (Diyanet İslam Ansiklopedisi), İstanbul 2008, XXXV, 272. Sehâvî, Ebu’l-Hayr Şemsüddîn Muhammed b. Abdurrahman b. Muhammed (ö. 902/1497), el-Makâsıdü’l-hasene fî beyâni kesîrin mine’l-ehâdîsi’l-müştehire ale’lelsine, (thk. Muhammed Osman el-Huşt), Beyrut: Dârü’l-Kitâbi’l-Arabî 1985.
• Süyûtî, Ebu’l-Fadl Celaleddin Abdurrahman b. Ebî Bekr (ö. 911/1505), , ed-Dürerü’l-müntesire fi’l-ehâdîsi’l-müştehire, (thk. Muhammed b. Lütfi esSabbâğ), 1. bs. Riyad: Câmiatü’l-Melik Suûd 1983. , el-İtkân fî ulûmi’l-Kur’ân, (tlk. Mustafa Dîb el-Bugâ), Dimaşk: Dârü İbn Kesîr 19
• Şemdânîzâde Fındıklılı Süleyman Efendi (ö. 1193/1779), Şemdânîzâde Fındıklılı Süleyman Efendi tarihi=Mür’i’t-tevarih, (haz. M. Münir Aktepe) İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi 1976.
• Tahâvî, Ebû Cafer Ahmed b. Muhammed b. Selamet el-Ezdî (ö. 321/933), Şerhu Meâni’l-âsâr, (thrc. İbrahim Şemseddin), Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye 2006. Tayyarzâde Atâ (ö. 1297/1880), Osmanlı Saray Tarihi=Tarih-i Enderun, (hzr. Mehmet Arslan), İstanbul: Kitabevi 2010.
• Yanyalı, Hacı Ömer Lütfi Efendi (ö. h. 1299’dan sonra), , Huzur Dersleri, Topkapı Sarayı Ktp., III. Ahmed kitaplığı, nr. 3525, vr. 1a-7b. , Mecmûâtü’d-Dürûs, Süleymaniye Ktp., Tırnovalı, nr. 262, vr. 2b-7b. , “1293 Ramazanı Huzur-ı Şâhâne’de Takrîr Edilen Tefsir Dersi”, (nşr. Ebu’rRızâ zâde Rızâ), Mekârim-i Ahlâk Dergisi, İstanbul 1906, sa. 5, s. 35-38.
• Yanya Vilayet Salnâmeleri, Yanya: Yanya Vilayet Litografya Dergahı 1288/18711319/1901.