A Metaphorical Research on University Students' Perception of Tawbah

Yıl 2024, Cilt: 26 Sayı: 49, 133 - 160, 15.06.2024

Esra İrk , Sümeyye Yıldırım , Ümran Erkorkmaz Çoban

https://doi.org/10.17335/sakaifd.1435159

Öz

Repentance is a concept that expresses a person’s regret towards his bad behavior, turning to God and correcting themselves. In other words, it means giving up one's sins with a firm determination and making an effort to exhibit righteous behavior. Repentance includes features such as regret, sincerity, awareness, determination to give up wrong behavior, and the continuity of good action at both cognitive and behavioral levels. Religious belief, religious feelings and thoughts, love and fear of Allah, expectations and concerns about death and the afterlife, and the accumulation of spiritual states under the influence of conscientious feelings and thoughts play a role in the process of repentance to a certain extent. The tendency towards repentance may occur suddenly or after long-term emotional experiences and inner experiences. In this respect, it can be said that the time of repentance is related to the person's awareness that he has committed a sin. In repentance, there is a mutual turning between Allah and the individual. While a person's giving up his sin and turning to Allah constitutes the individual aspect of repentance, Allah's acceptance of the repentance of his servant who turns to him constitutes the divine aspect of repentance. Based on the sincere regret felt after sin and the intention and effort to display good behavior after repentance, it can be said that repentance has a constructive and structuring contribution in human-to-human and human-to-God relations. Therefore, it is very important for every age group to understand the nature of the effect of repentance. Although there are studies examining the concept of repentance in the literature, no study has been found using metaphors on how this concept is perceived by university students and what are the underlying meanings of this perception. Therefore, it is thought that this study will contribute to this gap in the literature and be a guide for researchers. The main purpose of the research is to reveal university students' perceptions of the concept of repentance through metaphors. The study group of the research consists of a total of 174 students who are studying in various faculties of Bursa Uludağ University and Bursa Technical University during the fall semester of the 2023-2024 academic year. Of the participants in the research, 113 (%57,7) are female and 83 (%42,3) are male.

Anahtar Kelimeler

Psychology of Religion, Qualitative research, Repentance, Metaphor, University student

Üniversite Öğrencilerinin Tevbe Algısına Yönelik Metaforik Bir Araştırma

Öz

Bu çalışmanın temel amacı, üniversite öğrencilerinin tevbe kavramına ilişkin sahip oldukları algıları metaforlar aracılığıyla ortaya çıkarmaktır. Araştırmada nitel araştırma desenlerinden olgubilim (fenomenoloji) modeli kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 2023-2024 eğitim-öğretim yılı güz döneminde Bursa Uludağ Üniversitesi ve Bursa Teknik Üniversitesi’nin çeşitli fakültelerinde öğrenim gören toplam 196 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmada veriler Google Form aracılığı ile toplanmıştır. Veri toplama aracı olarak çalışmada kişisel bilgi formu ve “Tevbe....(metafor)…benzer, çünkü....(metafor sebebi)” cümlelerinin kullanıldığı yarı yapılandırılmış bir anket formu kullanılmıştır. Verilerin analizi ve yorumlanmasında içerik analizi tekniğinden yararlanılmıştır. Araştırma sonunda 196 üniversite öğrencisi tarafından 70 farklı metafor üretildiği bulgulanmıştır. Araştırmada tevbe kavramına ilişkin üretilen metaforlarla ilgili tevbenin dinî işlevi ve tevbenin psikolojik işlevi olmak üzere 2 tema oluşturulmuştur. Tevbenin dinî işlevi temasına (%60,2) ait 3 kod oluşturulmuştur: Manevî arınma yolu, kutsalla buluşma ve iyi davranışlarda kararlılık. Tevbenin psikolojik işlevi temasına (%39,8) ait olarak da 3 kod oluşturulmuştur. Bu kodlar; psikolojik rahatlama, yeni bir başlangıç ve kendisiyle yüzleşmedir. Araştırma sonuçlarına göre metaforların manevî arınma yolu, kendisiyle yüzleşme ve yeni bir başlangıç kodlarında yoğunlaştığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Din Psikolojisi, Nitel Araştırma, Tevbe, Metafor, Üniversite Öğrencisi

Kaynakça

• Abanoz, Süleyman. “Dinî Başa Çıkma: Bir Ölçek Geliştirme Çalışması”. Eskiyeni 48 (28 Mart 2023), 201-222. https://doi.org/10.37697/eskiyeni.1226612
• Abdullah, Somaya. “The Role of Tawba (Repentance) in Social Work with Muslim Clients”. Exploring Islamic Social Work: Between Community and the Common Good. ed. Hansjörg Schmid - Amir Sheikhzadegan. 233-248. Cham: Springer International Publishing, 2022.
• Akseki, Ahmet Hamdi. Ahlak Dersleri. İstanbul: Üç Dal Neşriyat, 1968.
• Alper, Hülya. Bir Kelam Problemi Olarak İmanın Psikolojik Yapısı. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2000.
• Altıntaş, Hayrani. Tasavvuf Tarihi. Ankara: Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, 1986.
• Apaydın, Halil. “İbadet Psikolojisi”. Tabula Rasa 3/9 (2003), 180-198.
• Armstrong, Sonya L. vd. “The Subjectivity Problem: Improving Triangulation Approaches in Metaphor Analysis Studies”. International Journal of Qualitative Methods 10/2 (01 Haziran 2011), 151-163. https://doi.org/10.1177/160940691101000204
• Arpacı, Mücahit. “Din Görevlilerinin, ‘Din Görevlisi’, ‘Diyanet İşleri Başkanlığı’ ve ‘Müftü’ Kavramlarına Yönelik Görüşlerinin Metafor Analizi Yoluyla İncelenmesi (Şanlıurfa Örneği)”. EKEV Akademi Dergisi 18/59 (2014), 31-44.
• Ateş, Süleyman. İslam Tasavvufu. İstanbul: Yeni Ufuk Neşriyat, 4. Basım, 2004.
• Aydın, İbrahim Hakkı. “Bir Felsefî Metafor ‘Yolda Olmak’”. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi 6/1 (01 Şubat 2006), 9-22.
• Ayverdi, İlhan - Topaloğlu, Ahmet. Misalli Büyük Türkçe Sözlük. İstanbul: Kubbealtı Neşriyatı, 2006.
• Bhatti, Omar vd. “Employee Motivation an Islamic Perspective”. Humanomics 32/1 (08 Şubat 2016), 33-47. https://doi.org/10.1108/H-10-2015-0066
• Bhatti, Omar Khalid vd. “Reassessing Leadership Traits: An Islamic Perspective”. Turkish Journal of Business Ethics 12/2 (2019), 177-201.
• Cebecioğlu, Ethem. Tasavvuf Terimleri ve Deyimleri Sözlüğü. İstanbul: Ağaç Kitabevi Yayınları, 5. Basım, 2009.
• Cerit, Yusuf. “Öğretmen Kavramı ile İlgili Metaforlara İlişkin Öğrenci, Öğretmen ve Yöneticilerin Görüşleri”. Journal of Turkish Educational Sciences 6/4 (2008), 693-712.
• Certel, Hüseyin. Din Psikolojisi. Isparta: Berkan Yayınevi, 2. Basım, 2016.
• Dağcı, Abdullah. “Üniversite Öğrencilerinin Camiye İlişkin Metaforik Algıları”. VI. Ulusal Din Görevlileri Sempozyumu: Cami ve Cemaatinin İnşâ ve İhyâsı. ed. Muhammet Ali Orak. 180-200. Konya: Konya Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayınları, 2017.
• Dağcı, Abdullah – Kartopu, Saffet. “Üniversite Öğrencilerinin Kur’an-ı Kerim’e Yönelik Algıları: Müslüman-Türk Örneklem Üzerine Metaforik Bir Araştırma”. Gümüşhane Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 6/12 (2017), 235-253.
• Dağcı, Abdullah. “Duaya İlişkin Algılar: Metaforik Bir Araştırma”. Darulfunun İlahiyat 32/1 (2021), 179-198. https://doi.org/10.26650/di.2021.32.1.819178
• Deniz, Sultan. Kur’an’da Günah Kavramının Psiko-Semantik Açıdan İncelenmesi. Ankara: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2005.
• Doğan, Gülperi. Liseli Gençlerde Günah Algısı (Elbistan Örneği). Malatya: İnönü Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
• Enç, Mithat. Ruhbilim Terimleri Sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, 1980.
• Eraslan Çapan, Bahtiyar. “Öğretmen Adaylarının Üstün Yetenekli Öğrencilere İlişkin Metaforik Algıları”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi 3/12 (2010), 140-154.
• Erkorkmaz Çoban, Ümran - Gürses, İbrahim. “Lise Öğrencilerinde Bir Değer Olarak Adalet Algısının İncelenmesi: Afyonkarahisar Örneği”. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 54 (30 Haziran 2023), 443-468. https://doi.org/10.17120/omuifd.1263061
• Gazâlî, Ebû Hâmid Muhammed. Kimyâ-i Saâdet. çev. A. Faruk Meyan. İstanbul: Bedir Yayınları, 1990.
• Göcen, Gülüşan. Kavram Atlası Din Psikolojisi I. Ankara: Gazi Kitabevi, 2. Basım, 2022.
• Gürkan, Salime Leyla. “Su”. İslâm Ansiklopedisi. 37/440-442. İstanbul: Diyanet Vakfı Yayınları, 2009.
• Hanin Hamjah, Salasiah - Mat Akhir, Noor Shakirah. “Islamic Approach in Counseling”. Journal of Religion and Health 53/1 (2014), 279-289. https://doi.org/10.1007/s10943-013-9703-4
• Hasyimi, Abd Hamid Muhammad. Al-Tawjih wa al-Irsyad al-Nafsiyy. Jeddah: Dar al-Syuruq, 1986.
• Hökelekli, Hayati. Din Psikolojisi. Ankara: TDV Yayınları, 16. Basım, 2021.
• Ḥusain, Syed Mu’aẓẓam. “Effect of Tauba (Repentance) on Penalty in Islam”. Islamic Studies 8/3 (1969), 189-198.
• İbn Mâce, Ebû Abdullah Muhammed b. Yezîd el-Kazvînî. Sünen-i İbn Mâce Tercemesi ve Şerhi. çev. Haydar Hatiboğlu. 10 Cilt. İstanbul: Kahraman Yayınları, 1982.
• İbn Teymiyye. Güzel Ahlak. çev. Zeynep Çelik vd. İstanbul: Pınar Yayınları, 2. Basım, 2015.
• İsfahânî, Ebu’l-Kâsım er-Râgıb. Müfredât Kur’ân Kavramları Sözlüğü. çev. Abdulbaki Güneş - Mehmet Yolcu. İstanbul: Çıra Yayınları, 2010.
• İsfahânî, Ebu’l-Kâsım er-Râgıb. Erdemli Yol. çev. Muharrem Tan. İstanbul: İz Yayıncılık, 2019.
• Kara, Elif. “Din ve Psikolojik Açıdan Bağışlayıcılığın Terapötik Değeri”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi 2/8 (2009), 221-229.
• Karaca, Faruk. Din Psikolojisi. Trabzon: Eser Ofset Matbaacılık, 2. Basım, 2015.
• Karaca, Faruk. Dini Gelişim Psikolojisi. Trabzon: Eser Ofset Matbaacılık, 2016.
• Karaca, Faruk - Acar, Muhammet Cevat. “Psikolojik Danışma Sürecinde Kullanılan Dinî/Manevi Temelli Müdahalelerin Vaka Analizi Yöntemi ile İncelenmesi Üzerine Bir Araştırma”. Sağlık Hizmetlerinde Manevi Danışmanlık ve Rehberlik. ed. Ali Ayten vd. İstanbul: Değerler Eğitimi Merkezi Yayınları, 2019.
• Karaman, Hayreddin. İmâm-ı Rabbânî ve İslâm Tasavvufu. İstanbul: İz Yayıncılık, 2. Basım, 2009.
• Kâşânî, İzzeddin. Tasavvufun Ana Esasları (Misbâhu’l-Hidâye ve Miftâhu’l-Kifâye). çev. Hakkı Uygur. İstanbul: Kurtuba Kitap, 2010.
• Kartopu, Saffet - Dağcı, Abdullah. “Üniversite Öğrencilerinin Hz. Muhammed’e Yönelik Algıları: Metaforik Bir Araştırma”, The Journal of Academic Social Science Studies 4/34 (2019), 217-235.
• Kasapoğlu, Abdurrahman. “Kur’an’da ‘Hayâ’/Utanma Olgusu”, İnönü Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 2/2 (2011), 1-47.
• Khalil, Atif. “Atonement, Returning, and Repentance in Islam”. Religions 14/2 (Şubat 2023), 1-9. https://doi.org/10.3390/rel14020168
• Koç, Mustafa. “Ergenlik Döneminde Dua ve İbadet Psikolojisi Üzerine Teorik Bir Yaklaşım”. EKEV Akademi Dergisi 9/25 (2005), 75-88.
• Nebil, Ahmet - Tevfik, Baha. Hassasiyet Bahsi Yeni Ahlak. İstanbul: y.y., ts.
• Peker, Hüseyin. Din Psikolojisi. İstanbul: Çamlıca Yayınları, 5. Basım, 2010.
• Riejos, Ana Ma Roldán vd. “The Impact of Visuals: Using a Poster to Present Metaphor”. European Journal of Engineering Education 26/3 (01 Eylül 2001), 301-310. https://doi.org/10.1080/03043790110054373
• Saban, Ahmet. “Öğretmen Adaylarının Öğrenci Kavramına İlişkin Sahip Oldukları Zihinsel İmgeler”. Journal of Turkish Educational Sciences 7/2 (2009), 281-326.
• Sackmann, Sonja. “The Role of Metaphors in Organization Transformation”. Human Relations 42/6 (Haziran 1989), 463-485. https://doi.org/10.1177/001872678904200601
• Sayın, Esma. “Sufistic and Psychological Effects of Tewbe ‘Repentance’ for Self-Transformation”. Türk İslam Medeniyeti Akademik Araştırmalar Dergisi 11/22 (2016), 151-161.
• Seriner, Burhan. Ergenlerde Günah ve Suç Algısı, Günahkârlık ve Suçluluk Duygusu Üzerine Bir Araştırma. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
• Soysaldı, İhsan. “Hacı Muharrem Hilmi Efendi Divanında Tevbe Kavramı Hakkındaki Görüşleri”. Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 19/2 (01 Aralık 2014),33-48.
• Şenel, Mahmut. Ortaöğrenim Gençliğinde Günah ve Tevbe Kavramı Üzerine Bir Alan Araştırması. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 1998.
• Tek, Abdurrezzak. Hazret-i Mevlânâ Celâleddin-i Rûmî ve Mesnevî-i Şerif. Bursa: Bursa Akademi Yayınları, 2014.
• Uyun, Qurotul vd. “Effect of Islamic-Based Repentance Therapy on the Prevention of Post-Traumatic Stress Disorder (PTSD)”. Psikohumaniora: Jurnal Penelitian Psikologi 5/2 (30 Kasım 2020), 125-138. https://doi.org/10.21580/pjpp.v5i2.6505
• Uyun, Qurotul vd. “Repentance and Seeking Forgiveness: The effects of Spiritual Therapy Based on Islamic Tenets to Improve Mental Health”. Mental Health, Religion & Culture 22/2 (2019), 185-194. https://doi.org/10.1080/13674676.2018.1514593
• Yapıcı, Asım. Dini Yaşayışta Tövbeye Din Psikolojik Bir Yaklaşım. Kayseri: Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans, 1996.
• Yavuz, Kerim. Günümüzde İnancın Psikolojisi. Ankara: Boğaziçi Yayınları, 2013.
• Yavuz, Salih Sabri. “Tevbenin İtizali Yorumu”. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi 10/3 (2010), 7-22.
• Yıldırım, Ali - Şimşek, Hasan. Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 12. Basım, 2021.
• Yıldırım, Ramazan - Gazel, Ahmet Ali. “Ortaokul Öğrencilerinin Din Kavramına İlişkin Algılarının Metaforlar Aracılığıyla Belirlenmesi”. Journal of Theoretical Educational Science 11/1 (2018), 30-57.
• Zemahşerî. el-Keşşâf. çev. Sadrettin Gümüş. 6 Cilt. İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yayınları, 2018.