Sarcophagus Shaped Reliquaries in Sivas Archeology Museum

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: 2, 316 - 323, 31.08.2022

A. Nazlı Soykan

Öz

There is no structure from the Byzantine period in Sivas, which was known as Sebasteia in the Roman and Byzantine periods, that has survived to the present day. What we know about the Byzantine period of the region is limited to the archaeological data either conveyed by the travelers or revealed as a result of surveys and excavations. The Relic Cult, which has an important place in Christianity, also appears in ancient times and in Jewish belief. The bodies of saints and martyrs and every object that came into contact with their bodies were accepted as relics and these objects were preserved in relics. Since the relics are related to holy persons, it was believed to have both a protective power and a healing power. The subject of the study is the sarcophagus-shaped relics in the Sivas Archeology Museum. In this context, the relics in Sivas Archeology Museum were documented with photographs, their drawings were made and their comparative evaluation with similar examples in Anatolia was made.

Anahtar Kelimeler

Byzantine, Relics, Sivas, Museum, Christianity

SİVAS ARKEOLOJİ MÜZESİNDE BULUNAN LAHİT FORMLU RÖLİKERLER

Öz

Roma ve Bizans dönemlerinde Sebasteia olarak anılan Sivas’ta Bizans dönemine ait günümüze sağlam olarak gelebilen yapı bulunmamaktadır. Bölgenin Bizans dönemine ait bildiklerimiz ya seyyahların aktardıkları ya da yüzey araştırmaları ve kazı çalışmaları sonucunda ortaya çıkan arkeolojik verilerle sınırlıdır. Hıristiyanlıkta önemli bir yer tutan Rölik Kültü, Antik Dönemlerde ve Yahudi inancında da karşımıza çıkmaktadır. Aziz ve martirlerin bedenleri ve bedenlerine temas eden her nesne rölik olarak kabul edilmiş ve bu nesneler rölikerlerde muhafaza edilmiştir. Rölikler kutsal kişilerle ilgili oldukları için de hem koruyucu gücü olduğuna hem de iyileştirici gücü olduğuna inanılmıştır. Çalışmanın konusunu Sivas Arkeoloji Müzesi’nde yer alan lahit formlu rölikerler oluşturmaktadır. Bu bağlamda Sivas Arkeoloji Müzesi’ndeki rölikerler fotoğraflarla belgelenmiş, çizimleri yapılmış ve Anadolu’daki benzer örnekleriyle karşılaştırmalı olarak değerlendirilmesi yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Bizans, Röliker, Sivas, Müze, Hıristiyanlık

Kaynakça

• Abdioğlu , E. (2007). Sivas Ziyaretsuyu Helenistik ve Roma Dönemi Seramikleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Acara-Eser, M. (2007). Liturjide ve Günlük Kullanımda Maden Sanatı. A. Ödekan (Ed.), Kalanlar, 12. ve 13. Yüzyıllarda Türkiye’de Bizans, s. 37-42. İstanbul: Vehbi Koç Vakfı Yayınları.
• Acara-Eser, M. (2015). Komana Kazısı Metal Buluntularından Bir Grup: Röliker Haçlar. D. B. Erciyas & M.N. Tatbul (ed.), Komana’da Ortaçağ Yerleşimi, s. 167-180. İstanbul: Ege Yayınları.
• Acun, H. (1988). Sivas ve Çevresi Tarihi Eserlerin Listesi ve Turistik Değerleri. Vakıflar Dergisi, s.183-221.
• Akbulut, G. (2009). Sivas Şehrinin Tarihi Coğrafyası. Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, s. 212-222.
• Aydın, A. (2006). Kahramanmaraş, Malatya ve Taşucu Amfora Müzesindeki Rölikerler. 24. Araştırma Sonuçları Toplantısı, C.I, Çanakkale, ss. 127-142.
• Aydın, A. (2008). Türkiye Müzelerinde Bulunan Lahit Formundaki Rölikerler. 26. Araştırma Sonuçları Toplantısı, C.I, Ankara, ss. 65-74.
• Aydın, A. (2009a). Hıristiyan Dinindeki Martir-Aziz ve Rölik Kültürünün Kilikya-İsaurya Bölgesi Hıristiyanlığına Yansımaları, Olba XVII, ss. 63-82.
• Aydın, A. (2009b). Türkiye Müzelerindeki Suriye Tipi Rölikerler, Sanat Tarihi Dergisi, Sayı XVIII/1, s. 1-23.
• Buyruk, H. (2013). Giresun Müzesinde Bulunan Rölikerler. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 29, c. 7, 136-144.
• Çakmakçı, Z. (2017). Şükrü Tül Eski Eser Koleksiyonu’ndaki Bizans Dönemi Madeni Eserleri. TÜBA-KED 15, 45-61.
• Gültekin-Özmen, İ. (2013). Kayseri ve Niğde Müzeleri'nde Bulunan Bizans Dönemi Taş Eserler. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Estitüsü, Kayseri.
• Metin, H. (2019). Burdur Müzesi’nden Bir Röliker Haç, Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı 24, s.413-418.
• Subaşı, E. (2005). Sivas Yöresine Ait Madeni Eserler. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Van.
• Şahin, S. (2013). Mekan ve İnsanıyla Sivas. Sivas: Buruciye Yayınları.
• Yasak, İ. (1992). Sivas. Sivas: Seyran Yayınları.