Velîd b. Muğîre ve Fikrî Mücadelesi

Yıl 2024, Sayı: 10, 33 - 47, 30.06.2024

Yakup Ercan

https://doi.org/10.47169/samer.1379565

Öz

Hz. Peygamber’in İslâm’ı tebliğ sürecinde karşılaştığı muhalefet, önemli ölçüde zengin ve güçlü muhataplarından geliyordu. Bu kişilerden biri de Velîd b. Muğîre’dir. Soylu bir aileden gelen Velîd sadece zenginlik ve cömertliği ile değil; Kâbe’ye olan hürmeti; faiz, kötü kazanç gibi gelirlerin Kâbe’nin tamirinde kullanılmaması gerektiğini dönemin insanlarına ifade etmiş olmasıyla da diğer Müşriklerden ayrışan biridir. Bunun yanında İslâm’dan önce ilk defa Kâbe’ye yalın ayak girilmesi âdetini başlatan kişi olduğu rivayet edilmektedir. Velîd, aklı, liderliği, entelektüelliği ile farklılaşan kişiliğini, İslâm ve Hz. Peygamber ile mücadelesine de yansıtmış ve Mekkelilerin çoğunun aksine fikir ve düşünce temelli bir mücadele yürütmüştür. Bu yönleriyle o, Kur’ân ayetlerine de konu olacak kadar öne çıkan bir Mekkelidir. Bu tür yönleri olan bir ismin, İslâm’a ya da Hz. Muhammed’e muhalefetinin nedenlerinin tespit edilmeye çalışılması siyer araştırmaları açısından önem taşır. Velîd’in kişisel özelliklerinin, şahsiyetinin şekillenmesine etkide bulunan tüm faktörlerin ortaya konulması da bu çerçevede gereklidir.

Anahtar Kelimeler

Siyer, Mekke, Velîd b. Muğîre, Kureyş, Cahiliyye

Walid b. Mughīra and His Intellectual Struggle

Öz

The opposition that the Prophet faced in the process of preaching Islam came largely from his rich and powerful interlocutors. One of these people was Walid b. Mughīra. Al-Walīd, who came from a noble family, was distinguished from the other polytheists not only by his wealth and generosity, but also by his reverence for the Ka’bah and the fact that he expressed to the people of his time that income such as interest and ill-gotten gains should not be used to repair the Ka’bah. It is also rumored that he was the first person to initiate the custom of entering the Ka’bah barefoot before Islam. Al-Walīd reflected his intellect, leadership and intellectualism in his struggle against Islam and the Prophet, and unlike most of the Meccans, he waged a struggle based on ideas and thoughts. With these aspects, he was a prominent Meccan who was also the subject of Qur’anic verses. Attempting to determine the reasons for the opposition of a name with such aspects to Islam or the Prophet Muhammad is important in terms of siyar research. In this context, it is also necessary to reveal al-Walīd’s personal characteristics and all the factors that influenced the shaping of his personality.

Anahtar Kelimeler

Sırah, Mecca, Velīd ibn Mughīra, Quraysh, Jahiliyyah

Kaynakça

• Abdurrezzâk, Ebû Bekr Abdurrezzâk b. Hemmâm es-San’ânî. Tefsîru Abdurrezzâk. thk. Mahmud Muhammed Abduh. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’lİlmiyye, 1998.
• Apak, Adem. Kur’an’ın Geliş Ortamında Arap Toplumu (Sosyal, Kültürel ve İktisadi Hayat). İstanbul: Kuramer Yayınları, 2017.
• Apak, Adem - Demircan, Adnan. Hz. Peygamber Döneminde Müşriklerle İlişkiler. İstanbul: Kuramer Yayınları, 2021.
• Arslan, İhsan. “Abese’ni̇n Muhatabi Ki̇mdi̇r?” Diyanet İlmi Dergi 53/2 (01 Nisan 2017), 41-74. https://dergipark.org.tr/tr/pub/did/issue/34661/383124
• Belâzurî, Ebu’l-Abbâs Ahmed b. Yahyâ b. Câbir. Ensâbü’l-Eşrâf. thk. Suheyl Zekar - Riyad Zerkeli. 13 Cilt. Beyrut: Dârü’l-Fikr, 1417.
• Cerrahoğlu, İsmail. “Garânik Meselesinin İstismarcıları”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 24/1-2 (01 Haziran 1981), 69-92. https://dergipark.org.tr/tr/pub/auifd/issue/71553/1151436
• Çimen, Fatih. “Kur’ân’ın Anlaşılmasında Hadislerin Önemine Dair Bir İnceleme (Mustafa Öztürk’ün Kalem Suresi 10-13. Ayetleri Hakkındaki İddiaları Özelinde)”. Amasya İlahiyat Dergisi 16 (2021), 161-195.
• Erten, Mevlüt. “el-Müddessir 11-26. Âyetlerine Sosyal Psikoloji Teorileri Çerçevesinde Bir Bakış”. Cumhuriyet İlahiyat Dergisi 20/2 (15 Aralık 2016), 271-297. https://doi.org/10.18505/cuid.274304
• Ezrakî, Ebü’l-Velîd Muhammed b. Abdillâh b. Ahmed b. Muhammed el-. Ahbâru Mekke ve mâ Câe fîhâ mine‟l-Âsâr. thk. Rüşdî es-Sâlih Melhas. 2 Cilt. Beyrut: Daru‟l-Endülis, ts.
• Fayda, Mustafa. Allah’ın Kılıcı Halid Bin Velid. İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Vakfı Yayınları, 2020.
• Fayda, Mustafa. “Velîd b. Muğîre”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 43/33-34. İstanbul: TDV Yayınları, ts.
• Gür, Rıdvan. “Mahzumoğullarının Mekke İçeri̇si̇ndeki̇ Konumu”. Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 34 (01 Haziran 2015), 95-107. https://dergipark.org.tr/tr/pub/sduifd/issue/48319/611714
• Hâtim, Ebû Muhammed Abdurrahman İbn Ebî. Tefsîru’l-Kur’ani’l-‘azîm li İbn Ebî Hâtim. thk. . Es‘ad Muhammed et-Tayyib. 10 Cilt. Riyad: Nizar Mustafa el-Baz, 1998.
• İbn Abdilber, Ebû Ömer Yûsuf b. Abdillah b. Muhammed b. Abdilber el-Kurtubî. el-İstîâb fî Ma’rifeti Ashâb. thk. Ali Muhammed el-Becâvî. 4 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Ceyl, 1992.
• İbn Hişâm, Ebû Muhammed Abdulmelik b. Eyyûb el-Hımyerî. es-Sîretu’n- Nebeviyye. thk. Mustafa es-Seka vd. 2 Cilt. Kahire: Şirketün mektebeh ve Matbaatu Mustafa el-bâbî el-Halebî ve evlâdihi, 1955.
• İbn İshâk, Muhammed İshâk b. Yesâr. Sîretu İbn İshâk. thk. Süheyl Zekkar. Beyrut: Dârü’l-Fikr, 1978.
• İbn Kesîr, Ebû’l-Fidâ İsmail b. Ömer (774/1373). el-Bidâye ve’n-Nihâye. thk. Ali Şiri. Beyrut, 1988.
• İbn Kuteybe, Ebû Muhammed Abdullah b. Müslim. el-Maʿârif. thk. Servet Ukkâşe. Kahire: Mısır Genel Kitap Heyeti, 1992.
• İbn Sa’d, Muhammed b. Sa’d b. Meni el-Kâtib el-Hâşimî el-Basrî el-Bağdâdî (ö 230/845). Kitabu’t-Tabakâtü’l-Kübra. 9 Cilt. Kahire: Mektebetü’l-Hanci, 2001.
• İbnu’l-Esîr, Ebu’l-Hasan Ali b. Muhammed. el-Kâmil fi’t-Târîh. thk. Ömer Abdusselam Tedmuri. 10 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-Arabiyye, 1997.
• İbnu’l-Esîr, Ebu’l-Hasan Ali b. Muhammed. Üsdü’l-Ğâbe fî Ma’rifeti Sahâbe. thk. Ali Muhammed el-Muavvız - Âdil Ahmed Abdulmevcûd. 8 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1415.
• Kapar, Mehmet Ali. “Mahzûm (benî Mahzûm)”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 27/402-403. Ankara: TDV Yayınları, 2003.
• Kara, Cahid. “Klasi̇k Kaynaklarda İslâm Muhali̇fleri̇ Hakkindaki̇ Ri̇vayetleri̇n Değerlendi̇ri̇lmesi̇: Ebû Cehi̇l (ebû’l-Hakem Amr B. Hi̇şâm) Örneği̇”. İSTEM 21 (01 Aralık 2013), 125-147.
• Süheylî, Abdurrahman b. Abdullah b. Ahmed es-. er-Ravdu’l-Ünuf fî Şerhi’sSîreti’n-Nebeviyye. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî, 1412.
• Süleyman, Mukâtil b. Tefsîru Mukâtil b. Süleymân. thk. Abdullah Mahmud. 5 Cilt. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Turâs, 1453.
• Şimşek, Mehmet. “İslamî Tebliğ Sürecinde Mahzûmoğulları –Kabilevî ve Bireysel Duruş Açısından Bir Değerlendirme–”. Akademik Siyer Dergisi 6 (30 Haziran 2022), 93-110.
• Taberî, Ebû Cafer Muhammed b. Cerîr. Tefsîru’t-Taberî Câmi’u’l-Beyân an Tevîli’l-Kur’ân. thk. Ahmed Muhammed Şakir. 24 Cilt. Beyrut: Müessesetü’r-risâle, 2000.
• Taberî, Ebu Ca’fer Muhammed b. Cerir (ö 310/923). Tarihu’t-Taberi Tarihu’r-Rusul ve’l-Mülûk. thk. Ebu’l-Fadl İbrahim Muhammed. 11 Cilt. Kahire: Daru’l-Maarif bi Mısr, ts.
• Vâkıdî, Ebû Abdullah Muhammed b. Ömer. Kitâbu’l-Meğâzî. thk. Marsden Jones. Beyrut: Dâru’l-İlmiyye, 1409.
• Watt, W. Montgomery. Hz. Muhammed Mekke’de. çev. Süleyman Kalkan. İstanbul: Kuramer Yayınları, 2016.
• Yılmaz, Ali. “Mekkeli Müşriklerin Hz. Muhammed’e Karşı Aşırı Muhalefetlerinin Öteki Yüzü”. Kilis 7 Aralık Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 6/10 (29 Haziran 2019), 59-89. https://dergipark.org.tr/tr/pub/k7auifd/issue/46532/558882
• Yüksel, Mücahit. “Kureyş’in Batınlarından Benî Mahzûm ve Tarihî Süreçteki Konumu”. Siyer Araştırmaları Dergisi 13 (2022), 35-60.