Bu deneysel çalışmada, çevre dostu bir lif olan lyocell kumaşın renklendirilmesi için, çeşitli bitkiler ve
bitkisel atıklardan elde edilen doğal boyar maddeler ile birlikte düşük miktarlarda mordan maddeleri
kullanılarak, sürdürülebilirlik ve eko tasarım bağlamında doğal boyamacılığa dikkat çekilmiştir. Çevre dostu
rejenere selülozik esaslı bir lif olan lyocell kumaşın çeşitli bitkiler ve bitkisel atıklarla boyanma özellikleri
incelenerek bir renk paleti oluşturulmuştur. Kaynakçada lyocell lifinin doğal boyalarla renklendirilmesiyle
ilgili az sayıda çalışma bulunmaktadır. Bademin dış yeşil kabuğu, pirina, ceviz kabuğu, soğan kabuğu, nar
kabuğu, zerdeçal, kök boya, biberiye ve tarçın gibi doğal boyar madde kaynakları, potasyum alüminyum
sülfat (şap), demir II sülfat, bakır II sülfat mordan maddeleri ile birlikte ön mordanlama yöntemine göre
boyamada kullanılmışlardır. Genel olarak şap ve bakır II sülfat mordanları ile birbirine yakın tonlar, demir
II sülfat mordanı ile en koyu renkler elde edilmiş, doğal boya cinsine bağlı olarak renk tonlarının değiştiği
gözlemlenmiştir. Sarı, turuncu, bej, açık pembe, gülkurusu, yağ yeşili, kahverengi, toprak, kimyon renkleri
ve tonları elde edilmiştir. Soğan kabuğu, kök boya ve tarçın ile yapılan boyamalarda mordanlar arasında
önemli derecede renk tonu farklılıkları olduğu tespit edilmiştir. Görsel kıyaslamanın yanı sıra renk ölçümleri
ve yıkama haslık özellikleri değerlendirilmiştir. Mümkün olan en az mordan ve boyar madde miktarları
kullanılarak oldukça geniş bir renk paleti ve yıkama haslık değerleri 4-5 olarak elde edilmiştir
In this experimental study, natural dyeing was highlighted in the context of sustainability and eco design
using low amounts of mordants with natural dyes obtained from various plants and plant wastes to dye
environmentally friendly lyocell fabric. A color palette was created by examining the dyeing properties of
lyocell fabric, an environmentally friendly regenerated cellulosic fiber, with various plants and plant wastes.
There are few studies on the dyeing of lyocell fiber with natural dyes in the literature. Natural dyes such as
almond husk, olive pomace, walnut shell, onion skin, pomegranate peel, turmeric, madder, rosemary and
cinnamon were used in natural dyeing with potassium aluminum sulfate (alum), iron II sulfate, copper II
sulfate mordants according to the pre-mordanting method. Generally, similar hues with alum and copper II
sulfate mordants and the darkest colours with iron II sulfate mordant were obtained and the colour shades
changed depending on the type of natural dye. Shades of yellow, orange, beige, light pink, rose, oil green,
brown, earth color and cumin were generated. There are significant colour differences between mordants in
dyeings with onion peel, madder and cinnamon. In addition to visual comparison, color measurements and
washing fastness properties were evaluated. A quite wide color gamut and washing fastness values of 4-5 were
achieved using the minimum possible amounts of mordants and dyes.
Birincil Dil | Türkçe |
---|---|
Konular | Endüstriyel Ürün Tasarımı |
Bölüm | Makaleler |
Yazarlar | |
Yayımlanma Tarihi | 15 Haziran 2023 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2023 |