Pottery Wheels in Ceramic Art

Yıl 2014, Cilt: 6 Sayı: 6, 156 - 179, 02.06.2014

Zehra Çobanlı Ayşe Canbolat

https://doi.org/10.20488/austd.53449

Öz

With the use of pottery wheel which is a turning point in Ceramic Art, the speed of ceramic
production and also the quality of the products is increased. This increase and the development
has been taken long period. In this period the development of pottery wheel is nourished from the
technic and technologic opportunities and it became more functional and prevalent.

The primitive and developed types of pottery wheel could be seen also today, which is the basic
tool of traditional and industrial production. This situation is closely related with the tradition,
habit and also the culture. In the extent of this study the pottery wheels which are used in ceramic
shaping (with hand, foot, treadle, and electric) according to the working principles will be disscussed with the view of formal and intercultural distinctions. And also pottery wheels which are in use
today will be disscussed. 

Anahtar Kelimeler

Tradition, Pottery, Ceramic, Art, Pottery Wheel.

Seramik Sanatında Kullanılar Tornalar

Öz

Seramik sanatında bir dönüm noktası olarak nitelendirebileceğimiz seramik tornaların kullanımıyla seramik üretimi hız kazanmış ve üretilen ürünlerin kalitesi artmıştır. Bu artış ve gelişim uzun bir sürece yayılmaktadır. Bu süreçte tornanın gelişimi teknik ve teknolojik olanaklardan bes- lenmiş ve seramik tornaları daha işlevsel daha yaygın bir kullanım alanı bulmuştur.

Geleneksel ve endüstriyel üretimin temel aracı olan tornanın ilkel ve gelişmiş türlerinin günümüzde de kullanılmakta olduğu görülmektedir. Bu durum gelenek, alışkanlık ve kültürle yakından ilişkilidir. Bu bildiri kapsamında seramik şekillendirmede kullanılan tornalar (el, ayak, pedal ve elektrikle) çalışma prensibine göre dört ana başlık altında ele alınacak, biçimsel ve kültürler arası farklılıklara ve günümüzde kullanılan tornalar hakkında da bilgi verilecektir. 

Anahtar Kelimeler

Gelenek, Çömlekçilik, Seramik, Sanat, Torna

Kaynakça

• CANBOLAT, A., Seramik Şekillendirme Yöntemlerinde Tornanın Kullanımı ve Seramik Tornalar, Anadolu Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 2011.
• ÇOBANLI, Z., GENÇ, P., “Meksika Kültür Mozaiğinde Bir Seramik Merkez Santa Maria Atzompa Irma Garcia Blanco Atölyesi”, SERES’07 Bildiriler Kitabı II., s. 1036-1043.
• ÇOBANLI, Z., AK, K., “Meksika Kültür Mozayiğinde Bir Seramik Merkez Santa Maria Atzompa Irma Garcia Blanco Atölyesi”, SERES’07 Bildiriler Kitabı II., s. 1036-1043.
• GÜNER, Güngör, Anadolu’da Yaşamakta Olan İlkel Çömlekçilik, İstanbul: Ak Yayınları, 1988.
• Kodansha Encyclopedia of Japan, Cilt 1, 1985.
• ÖKSE, T., Ön Asya Arkeolojisi Seramik Terimleri, Arkeoloji ve SanatYayınları, İstanbul, 1993.
• “Troya, Efsane ile Gerçek Arası Bir Kente Yolculuk”, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 2002.
• TÜREDİ ÖZEN, A., Geleneksel Çömlek Sanatı, Anadolu Üniversitesi Yayınları, No: 1277, Eskişehir, 2001.
• http://www.shimpoceramics.com/wheels.html
• www.amaco.com http://www.skuttwheels.com
• http://roderveld.com/main.php
• RESİMLER LİSTESİ
• Resim 1-2: Oaxaca/Meksika’da Şekillendirme Yapan Çömlekçi, Zehra Çobanlı Fotoğraf Arşivi.
• Resim 3: Bhaktapur/Nepal’de Kullanılan Torna
• http://pro.corbis.com/Enlargement/Enlargement.aspx?id=SP010882&caller=search, (Erişim Tarihi: 30.05.09)
• Resim 4: Hindistan’da Kullanılan Torna, Traditional Pottery of India, Jane Perryman, A&C Black London, 1. Baskı, 2000, s. 29.
• Resim 5: M.Ö. 3000’de Uruk da bulunan Kilden Çark.
• Freestone, Ian ve Gaimster, David; Pottery in The Making, The British Museum Press, 1997, s. 50.
• Resim 6: Filistin’de Ele geçen Bazalt Taş, M.Ö. 1200-1150, Freestone ve Gaimster, s. 73.
• Resim 7: Bazalt Taş Buluntusunun Kullanımına Dair Çizimler, Feestone ve Gaimster, s. 73.
• Resim 8: Güney Kore’de Kullanılan Ahşap Torna, Fotoğraf: Ayşe Canbolat
• Arşivi.
• Resim 9: Güney Kore’de Kullanılan Metal Torna, Fotoğraf: Ayşe Canbolat Arşivi.
• Resim 10: Nevşehir/Avanos da Kullanılan Geleneksel Torna, Fotoğraf: Ayşe Canbolat Arşivi.
• Resim 11: Bernard Leach’in Kullandığı Torna, Don Davis, Wheel Thrown Ceramics, Ashville, Lark Books, 1998, s. 15.
• Resim 12: Kenya’da Kullanılan Pedallı Torna, Fotoğraf: Zehra Çobanlı Arşivi.
• Resim13: Shimpo Elekrikli Torna, http://potterhk.com/Equipment-WheelShimpo.htm (Erişim Tarihi: 23.05.2009)
• Resim 14: Brent, Elektrikli Torna, http://www.rayefco.co.uk/, (Erişim Tarihi: 01.03.2010)
• Resim 15: Japonya’da Kullanılan Elektrikli Torna Ve Çalışma Düzeneği, Fotoğraf: Rick Mahaffey.
• Resim 16: Nevşehir İli Avanos İlçesinde Kullanılan Elektrikli Torna, Mustafa Yazıcı Atölyesi, Fotoğraf: Ayşe Canbolat.
• Resim 17: Bilecik İli, Kınık Köyünde Kullanılan Elektrikli Torna, Salim Yaşar Atölyesi, Fotoğraf: Ayşe Canbolat.
• Resim 18: Engelliler için Tasarlanmış Brent Marka Torna, http://www.clay-king.com/pottery_wheels/brent_pottery_whe- els/brent_16_pottery_wheel.html, (Erişim Tarihi: 26.01.2013)
• Resim 19: Çocuklara Yönelik Şekillendirme Tornası, Alex Deluxe Pottery Wheel, http://www.amazon.com/Alex-Toys- 168N-Pottery-Wheel, (Erişim Tarihi: 26.01.2013)