Boyanmanın Toplumsal İşlevi

Yıl 2016, Cilt: 6 Sayı: 1, 147 - 167, 01.06.2016

Alev Gündüz

https://doi.org/10.20488/www-std-anadolu-edu-tr.291261

Cited By: 1

Öz

Boyanmanın,
güzellik, cazibe ve çekicilik yaratmak üzerine kurulmuş günümüz kozmetik
algısında geldiği yer, geçmişin toplumsal gerekliliklerden beslenen
biçimlendirmelerin yolundan ayrılalı uzun zaman olmuştur. Yaşadığı alanı
ihtiyaçlarına göre sürekli ve yeniden biçimlendiren insanın boyanma serüveni, başlangıçta
toplumdaki her bireyin zihninde ve bedeninde benzer anlamlara işaret etmiştir.
Kendini ifade etmenin yolunu boyanarak sözel olmayan bir üst dil kullanarak
bulan insan; toplumun hiyerarşik düzeninin, parçası olduğu kültürün ve
dolayısıyla kimliğinin sergilendiği yeni bir kaynak yaratmıştır.

 Bu çalışmada boyanmanın tarihi ve toplumsal
statüye etkisi ile başlayan süreç, toplumsal ve bireysel açıdan
değerlendirilirken; gelenek ve inancın etkisiyle kendini yeniden biçimlendiren
insandan, kadın ve erkek cinsinin farklı kültür ve geleneklerdeki boyanma
ritüelleri ele alınmıştır. Boyanmanın günümüz algısındaki makyaj kavramına
gelene kadar geçirdiği süreç, tahmin edilenin ötesindeki gerekliliklerine
değinilerek, kozmetik endüstrisinin dayattığı güzellik normlarından ve bireysel
tercihlerden doğan farklılıklarına değinilmiştir.  Boyanmanın sahne sanatlarında oynanacak
metindeki karakter seriminde ve peformans sırasında karakterin fiziksel
görüntüsünün tamamlanmasındaki yerine ilişkin görevi örneklendirilirken, teknik
olarak önemine de yer verilmiştir. Ayrıca bedenin tamamını ya da belli
bölgelerini kalıcı ya da geçici maddelerle boyamanın, ‘görsellikle etkileme ve
kimlik edinme aracı’ olmaktan çıkarak, süreç içinde insanın ‘bireyselliğini
ilan etmesindeki amacı’ olma yolunda geçirdiği değişim ve dönüşümler
incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Boyanma, Gelenek, Dövme, Sosyal Statü, Cazibe, Sahne Sanatları

The Social Function of Staining

Öz

The place of staining which is established in today’s cosmetic perception as a creative way for
beauty, charm and attraction, had been split the path of the fed formatting of the social necessity of
the past. The adventure of staining person who constantly reshapes the area based for needing, initially
pointed to similar meanings in the mind and body of every individual in the society. A person
who finds self-expression using non-verbal superior language by staining; has created a new source
of identity which part of the exhibition of the hierarchical order of society and culture.

In this study, the process of staining started with the history and social status effect of staining
assessed for social and individual aspect. And then the process is discussed itself from
the impact of human traditions and beliefs to the female and male’s staining rituals in different
cultures and customs. Te process of the perception of staining which lead the term
of makeup spent up until the present day, referring to the requirements beyond the predictable,
the beauty standards imposed by the cosmetic industry and has been referred to the differences
arising from individual preferences. Also in this study staining is examined in performing
arts in the aspect of the character description in the text and the physical appearance at
the performance in order to emphasize the importance of staining. To paint all or certain parts
of the body with permanent or temporary matter were examined the changes from, ‘visually
influence and identity acquisition tool’, to ‘the purpose of the declaration of individuality’.

Anahtar Kelimeler

Staining, Custom, Tattoo, Social Status, Charm, Performing Arts

Kaynakça

• AMATORE Christian, (January 7, 2010). Ancient Egyptian Cosmetics: “Magical Makeup may have been medicine for eye disease”. Analytical Chemistry.
• BARBA Eugenio- SAVARESE Nicola, (2002). Oyuncunun Gizli Sanatı- Tiyatro Antropolojisi Sözlüğü (Çev. Ayşın Candan), Yapı Kredi Yayınları: İstanbul.
• BARBIERI Gian Paolo, (1998).Tahiti Tattoos, Taschen: London.
• BAUDELAIRE Charles, (2007). Modern Hayatın Ressamı (Çev. Ali Berktay), İletişim Yayınları: İstanbul.
• BERGER John, (2011) Görme Biçimleri (Çev. Yurdanur Salman), Metis Yayınları: İstanbul.
• BLOOM Paul, (2012). Hazzın Bilimi (Çev. Ahmet Birsen), Alfa Yayınları: İstanbul.
• BOUVET Jean François, (2004). Doğada Maskeli Balo- Göz Boyama, Taklit, Kılık Değiştirme, Aldatma (Çev. Ela Güntekin), Kitap Yayınevi: İstanbul.
• HUIZINGA Johan, (1995). Homo Ludens- Oyunun Toplumsal İşlevi Üzerine bir Deneme (Çev. Mehmet Ali Kılıçbay), Ayrıntı Yayınları: İstanbul.
• GÜNDÜZ Alev, (1997). Sahne Makyajı (Gerekliği, İşlevleri ve Uygulaması), Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• MLODINOW Leonard, (2015),Subliminal (Çev. Nuray Önoğlu), Okuyan Us Yayınları: İstanbul.
• REED Evelyn, (1994). Kadının Evrimi- Anaerkil Klandan Ataerkil Aileye (Çev. Şemsa Yeğin), Cilt:2, Payel Yayınevi: İstanbul.
• SHAKESPEARE William, (2014). Hamlet (Çev: Sabahattin Eyuboğlu), Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları: İstanbul.
• SÖZER Önay (1993). Kadın ve Benzeri, Varlık Yayınları: İstanbul: 1993.
• STRAUSS Claude-Levi, (1992). Hüzünlü Dönenceler (Çev. Ömer Bozkurt), Yapı Kredi Yayınları Ltd. Şti: İstanbul.
• TAYMAN Didem, (15 Kasım 1997). Vücudun Renkli Dili, Akşam Gazetesi (Weekend).
• Thema Larousse Ansiklopedi, Cilt: 5, s. 65
• URGAN Mina, (2004). Shakesperare ve Hamlet, Yapı Kredi Yayınları: İstanbul.
• YAZICI Ayşenur, (18Temmuz 1997). Makyaj (Yeni Yüzyıl eki), yıl: 3, Sayı: 946, İstanbul.
• http://www.5harfliler.com/demir-cagi-kadinlari-ovidius-kozmetik-tavsiye/?doing_wp_cron (erişim tarihi: o6 Mayıs 2016)
• http:www.dogal-guzellik.net/kozmetik/makyaj (erişim tarihi: 10 Mayıs 2015)
• http://www.dunyalilar.org/kadinlar-icin-suslenen-erkekler.html (erişim tarihi: 15 Ekim 2015)
• http://www.dunyalilar.com (erişim tarihi Nisan, 2013)
• http://home.anadolu.edu.tr/~saoransay/Genel%20Sanat%20Tarihi.html (erişim tarihi 04 Mayıs 2016)
• http://www.kesfetmekicinbak.com (erişim tarihi Mart 2015)
• http://www.kozmetikbilimi.com/tarih.html (erişim tarihi: 10 Kasım 2014)
• http://metrosfer.com/dovme-bedene-giyilen-bir-elbisedir/ (erişim tarihi Eylül 2015)
• http://www.populerbilim.com.tr/arsiv/0505/b4.html (erişim tarihi 06 Mayıs 2015)
• http://www.redwolftattoo.com/component/content/article/48-son-yazilar/106-eski-turklerde-ve-anadoluda-dovme.html (erişim tarihi 10 Eylül 2013)
• http://shakespeareoxfordfellowship.org/wp-content/uploads/Gilbert.Olivier.Hamlet.pdf /(erişim tarihi 03 Mart 2016)
• Görsel 1: https://tr.wikipedia.org/wiki/Theda_Bara (erişim tarihi: 07 Haziran 2015)
• Görsel 2: http://www.themakeupgallery.info/period/c18/ancien/dubarry/dubarrytb.htm (erişim tarihi: 23 Haziran 2014)
• Görsel 3: http://www.anadoludergisi.com/guneydoguda-dovme-kulturu/ (erişim tarihi:08 Nisan 2015)
• Görsel 4: http://en.savoirs.essonne.fr/juniors/claude-levi-strauss-first-encounter-with-the-indians/ (erişim tarihi:06 Ağustos 2015)
• Görsel 5: http://dunyalilar.org/kadinlar-icin-suslenen-erkekler.html (erişim tarihi: 15 Ekim 2015)
• Görsel 6: http://onedio.com/haber/afrikali-wodaabe-kabilesinin-geleneksel-erkek-guzellik-yarismasindan-x-farkli-fotograf-597291(erişim tarihi:02Mayıs 2016)
• Görsel 7: http://www.leninimports.com/laurence_olivier.html (erişim tarihi:01 Mayıs 2016)
• Görsel 8:http://movies.ndtv.com/hollywood/smile-and-be-a-villain-five-famous-screen-hamlets-673133(erişim tarihi: 03 Haziran 2016)
• Görsel 9: http://www.dailymail.co.uk/home/books/article-2412402/Spoilt-petulant-impossible-work---OLIVIER-BY-PHILIP-ZIEGLER.html (erişim tarihi: 10 Haziran 2016)
• Görsel 10: https://tr.pinterest.com/pin/196.821.446.188.601.248/ (erişim tarihi: 11 Eylül 2015)
• Görsel 11:http://www.mailce.com/marilyn-manson-kimdir.html/marilyn-manson-2 (erişim tarihi:25 Ekim 2015)
• Görsel 12: http://www.mebhaberler.com/Foto-Galeri-Izle-99-Suan-10 (erişim tarihi: 10 Haziran 2016)