Renk, Dekor ve Form Açısından 20. Yüzyılda Avrupa’da Üretilen Endüstriyel Seramik Çaydanlıklar

Yıl 2017, Cilt: 7 Sayı: 1, 168 - 179, 01.06.2017

Öznur Yıldırım Sadettin Aygün

https://doi.org/10.20488/sanattasarim.563664

Öz

Zaman içinde sanat olgusuna dönüşen seramik ürünlerde estetik kaygı her zaman
var olmuştur. Estetik kaygının yanı sıra üründen beklenen işlev, ergonomi unsurunu da
beraberinde getirmiştir. Seramik tasarım ürünü olan çaydanlığın, çayın keşfi ile paralel olarak ortaya çıktığı bilinmektedir. 20.yy’da değişen başka bir deyişle mekanik hale
gelen dünyanın getirileri, yeni sanat akımlarının ortaya çıkmasıyla tasarım anlayışını
da farklı bir boyuta ulaştırmıştır. Bu makalede 20. yy’da Avrupa’da endüstriyel olarak
üretilen seramik çaydanlıklar 1900’lerden 2000’lere kadar 10’ar yıllık periyotlarda ele
alınmış, tarihsel süreçte renk, dekor ve form açısından değerlendirilmesi yapılmıştır.
Kronolojik olarak ele alınan seramik çaydanlık tasarımlarının, üretildikleri ülkelerin
kültürüne, coğrafyasına, teknolojisinin gelişmesine, dönemin sanat anlayışları ve akımlarına paralel olarak ne gibi değişiklerin olduğu araştırılmaya çalışılmıştır. Sonuçta,
endüstriyel olarak Avrupa’da üretilen seramik çaydanlıkların teknolojinin, ticaretin ve
sanat akımlarının da etkisiyle biçim, renk ve dekor açısından çeşitlendiği gözlemlenmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Çay, Çaydanlık, Tasarım, Endüstriyel seramik

20th Century Industrial Ceramic Teapots Produced in Europe in Terms of Colour, Decoration and Form

Öz

Aesthetic concern in ceramics products, which has turned into an artistic phenomenon
in time, has always existed. Apart from aesthetic concern, function that is expected from
the product brings the ergonomic factor along. It is known that the ceramic teapots occurred in parallel with the discovery of tea. The sense of design reached a different dimension with the occurrence of new artistic movements and the advantages of developments,
which are, in other words, kind of mechanical, in the world in the 20th century. In this
article, ceramic teapots produced in Europe in the 20th century were considered within
ten-year periods from 1900 to 2000 and evaluated in terms of color, decor and form in
the historical process. The changes in the ceramic teapot designs analyzed chronologically
have been investigated in terms of the culture, geography, technology of the countries where they were produced as well as the perceptions and trends in art at that time. The analysis reveals that ceramic teapots industrially produced in Europe show varieties in terms
of design, color and decor, being influenced by the technology, commerce and trends in art. 

Anahtar Kelimeler

Tea, Teapots, Design, Industrial ceramics

Kaynakça

• Atterbury, P., (2003) 20th-Cencury Ceramics, Octopus Publishing\ London.
• Brothwell, D. ve Brothwell, P. (1998) Food In Antiquity, The Johns HopkinsnUniversity Press.
• Casey, A. (2001). 20th Century Ceramic Designers in Britain, Antique Collectors’ Club, Italya.
• Çaydere, O. (2016). Tasarımdan Çağdaş Tasarıma.
• Er, C. (2015) Seramik Çaydanlık Formunun Kişisel Çalışmalar Üzerinden Değerlendirilmesi, Yedi: Sanat, Tasarım ve Bilim Dergisi, Sayı:13, 51-57
• Erbay Aslıtürk, G. (2009). 20. Yüzyılda Çağdaş Türk Seramik Sanatında Avrupa Kaynaklı Etkiler. Doktora Tezi. İzmir: Ege Üniversitesi.
• Gombrich, E. H. (2007). Sanatın Öyküsü. (16. Baskı). (çev. E. Erduran, Ö. Erduran) İstanbul: Remzi Kitabevi.
• http://dergipark.ulakbim.gov.tr/nwsafine/article/view/5000163091/5000150673
• Miller, J., (2014) Miller Field Guide Art Deco, Alison Starling Puplising ,London
• Waal de, E., (2003) 20th Century Ceramics, Thames&Hudson Ltd, London,
• Görsel Listesi
• Görsel 1-2: Antik Çin’de Çay Hazırlama Sahneleri
• https://safedrinkingwaterdotcom.files.wordpress.com/2014/01/ancient-chinese-tea.jpg (Erişim Tarihi: 02.01.2017)
• http://quatr.us/food/tea.htm (Erişim Tarihi: 02.01.2017)
• Görsel 3-4: Armalı Çaydanlık 1785-1790, Oryantal Tasarım Çaydanlık 1780-1790,
• http://www.darwincountry.org/explore/001950.html(Erişim Tarihi: 21.04.2013)
• http://www.darwincountry.org/explore/001919.html (Erişim Tarihi: 21.04.2013)
• Görsel 5: 1923-24 Bauhous tasarım okulu çaydanlık ve fincan tasarımı. http://www.harvardartmuseums.org/tour/the- bauhaus/slide/6355 (Erişim Tarihi: 25.05.2017)
• Görsel 6: Clarice Cliff, Bizarre Stampford ”Orange Roof Cottage” Art Deco çaydanlık, 1930 Miller, J., 2014:92.
• Görsel 7: Ağaçkakan Baskılı Çaydanlık, 1932, Casey A., 2001: 123 Görsel 8: Raymond Loewy, “Papageno”,Siyah- beyaz çaydanlık, Rosenthal, Almanya, 1955.
• http://www.design-is-fine.org/post/51511626185/raymond-loewy-papageno-teapot-with-charcoal 25.05.2017)
• Görsel 9: Geometrik Bezemeli Çaydanlık, İngiltere, 1967 Casey A., 2001: 297
• Görsel 10: Concept, Martin Hunt, Hornsea Pottery, İngiltere, 1976 https://drojkent.wordpress.com/2012/05/07/modernist- teapots/ (Erişim Tarihi: 25.05.2017)
• Görsel 11-12: Signe Persson Melin’in modernist çaydanlığı, İsviçre, 1980’ler. http://www.modernity.se/teapot-designed-by-signe-persson-melin-for-hoganas-studios/ (Erişim Tarihi: 28.05.2017)
• Görsel 13-14: Armand Piere Fernandez tarafından Limoges için tasarlanan kahve seti, 1990. http://www.design-is-fine.org/tagged/1990s (Erişim Tarihi: 28.05.2017)