SANATTA YENİLİKÇİLİK ANLAYIŞI BAĞLAMINDA YARATICI STRATEJİ OLARAK MATERYAL DÜŞÜNME

Yıl 2022, Cilt: 12 Sayı: 2, 535 - 558, 21.12.2022

Setenay Almacı Nurdan Karasu Gökçe

https://doi.org/10.20488/sanattasarim.1221883

Öz

Postmodern döneme öncülük eden yenilikçi yaklaşımların, sanat alanını da yoğun biçimde etkisi
altına almış olması, sanatçıların üretim aşamalarındaki yenilikçi yaklaşımlarını da beraberinde getirmiştir.
Sanatçıların postmodern dönemin sorunları olarak görülen cinsiyet, kimlik, melezlik, çok anlamlılık, tüketim
gibi konulara yönelmeleri, bunu yaparken de biçimsel kaygıları bir kenara bırakarak daha çok yaratıcılığı
merkeze koyuyor olmaları, değişen sanat yaklaşımlarını gözler önüne sermektedir. Sanatçılar süreç içinde bir
yandan yapıtları üzerinden bu sorunları tartışmaya açarken diğer yandan da geliştirdikleri yaratıcı stratejiler
aracılığı ile yeni yaklaşımlar ortaya koymuşlardır. Makalede yaratıcı stratejilerden biri olan materyal
düşünme (material thinking) stratejisine sanatta yenilikçilik/inovasyon kapsamında açıklık getirilmektedir.
Disiplinlerarası yaklaşıma sahip olan metafor, yansıtma, biçimlendirme stratejileri gibi materyal düşünme
stratejisi de disiplinlerarası bir yaklaşımı benimsemiştir. Disiplinlerarasılık kapsamında materyal düşünme
stratejisini kullanan sanatçıların, sanat ile zanaat arasındaki sınırları belirsizleştirdikleri ve bu sayede tasarım
sanatı pratiğine dönüştürdükleri görülmektedir. Bu doğrultuda materyal düşünme stratejisi tasarım sanatı
üzerinden irdelenmiş, materyal düşünme stratejisi kapsamında değerlendirilebilecek olan Antrea Zittel,
Joep Van Lieshout ve Jorge Pardo isimli sanatçıların yapıtları üzerinden, somut örnekler ile açıklanmaya
çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Postmodern sanat, Yaratıcı strateji, Yenilikçilik, Materyal düşünme, Disiplinlerarasılık.

MATERIAL THINKING AS CREATIVE STRATEGY IN THE CONTEXT OF THE INNOVATIVENESS PERSPECTIVE IN ART

Öz

The fact that the innovative approaches which are leading to the postmodern era have also
heavily influenced the field of art have brought along the innovative approaches of the artists in the
production phases. The orientation of the artists to issues such as gender, identity, hybridity, polysemy,
consumption, which are accepted as the problems of the postmodern era, and putting creativity in the
center while putting aside formal concerns, reveals the changing approaches to art. Within the process,
on one hand, the artists have brought these problems up for discussion over their works, on the other
hand, they put forward new approaches by way of the creative strategies they developed. In this research
paper, the material thinking strategy which is one of the creative strategies is clarified within the context
of innovation in art. The material thinking strategy has also adopted interdisciplinary strategy just as the
metaphor, reflection, and shaping strategy has. It is observed that the artists who use the material thinking
strategy within the context of interdisciplinarity, blur the boundaries between the art and the craft, and by
this means turn it into a practice of the Art of Design. Accordingly, the material thinking strategy has been
examined through the Art of Design, and it has been tried to be explained with concrete examples through
the works of artists named Antrea Zittel, Joep Van Lieshout, and Jorge Pardo, that can be considered within
the context of material thinking strategy.

Anahtar Kelimeler

Postmodern art, Creative strategy, Innovation, Material thinking, Interdisciplinarity

Kaynakça

• • Aydoğdu, R., Karamustafaoğlu, O., & Bülbül, M. Ş. (2017). Akademik Araştırmalarda Araştırma Yöntemleri ile Örneklem İlişkisi: Doğrulayıcı Doküman Analizi Örneği. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi(30), 556-565.
• • Browine, A. (2016). Andrea Zittel. Apartamento, (18), 37-70.
• • Bolt, B. (2007). Material Thinking and the Agency of Matter. Studies in Material Thinking, 1(1), 1-4. Ekim 29, 2020 Tarihinde http://www.materialthinking.org/papers/37 adresinden alındı.
• • Carter, P. (2004). Material Thinking The Theory and Practice of Creative Research. Carlton: Melbourne University Press.
• • Cash, S. (2006). A-Z and Everything in Between. Art in American, 124-131.
• • Coles, A. (2005). Designart: On Art’s Romance With Design. Design Issues, 21(3), 17-24.
• • 12Elçi, Ş. (2007). İnovasyon: Kalkınmanın ve Rekabetin Anahtarı. Ankara: Technopolis Yayınları.
• • Heidegger, M. (2018). Varlık ve Zaman (5. b.). (K. H. Ökten, Çev.) İstanbul: Alfa Yayınları.
• • Jameson, F. (2011). Postmodernizm ya da Geç Kapitalizmin Kültürel Mantığı. (N. Plümer, & A. Gölcü, Çev.) Ankara: Nirengi Kitap.
• • Martin, H. (1997). The Question Concerning Technology and Other Essays. New York: Garland Publishing.
• • Morsiani , P., & Smith, T. (2005). Andrea Zittel : Critical Space . New York: Prestel Publishing.
• • Oakley, K., Sperry, B., Pratt, A., & Bakhshi, H. (2008). The Art of İnnovation How Fine Arts Graduates to İnnovation. NESTA, 1-83.
• • Onur, D., & Zorlu, T. (2017). Yaratıcılık Kavramı ile İlişkili Kuramsal Yaklaşımlar. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 6(3), 1535-1552.
• • Ross, T. (2008). Material Thinking: the aesthetic philosophy of Jacques Rancière and the Design Art of Andrea Zittel. Studies in Material Thinking, 1(2), 1-17.
• • San, İ. (2004). Sanat ve Eğitim. Ankara: Ütopya Yayınevi.
• • Teymur, N. (2001). Disiplinlerin Aralığında (ki) Mekan. Sosyal Bilimleri Yenideen Düşünmek, Sempozyum Bildirileri Defter ve Toplum ve Bilim Dergileri Ortak Çalışma Grubu (s. 269-280). içinde İstanbul: Metis Yayınları.
• • Tunalı, İ. (2004). Tasarım Felsefesine Giriş (2. b.). İstanbul: Yapı Endüstri Merkezi Yayınları.
• • Whitham, G., & Pooke, G. (2018). Çağdaş Sanatı Anlamak. İstanbul: Hayalperest Yayınevi.
• • Yıldırım, A. (1999). Nitel Araştırma Yöntemlerinin Temel Özellikleri ve Eğitim Araştırmalarındaki Yeri ve Önemi. Web sayfası: http://egitimvebilim.ted.org.tr/index.php/EB/issue/view/106 (Erişim Tarihi: 01.11.2021).