POST-BELGESEL FOTOĞRAFTA GERÇEKLİK TARTIŞMALARI VE SPEKÜLATİF BELGESEL FOTOĞRAF

Yıl 2023, Cilt: 13 Sayı: 1, 183 - 200, 15.06.2023

Handan Dayı

https://doi.org/10.20488/sanattasarim.1313950

Öz

Fotoğraf doğası gereği gerçeklik kavramıyla hep yakın ilişki içerisinde olmuş, özellikle belgesel fotoğraf
gerçekliğin yansıması olarak görülmüştür. Ancak post-modern eleştirmenler belgesel fotoğrafın gerçeklikle
kurduğu ilişkiye eleştiriler getirmişlerdir. Makale, bu eleştirilerin yanı sıra, gerçeklik kavramının çağdaş
felsefedeki değişimlerine de odaklanmaktadır. Nesne Yönelimli Ontoloji ve Spekülatif Gerçekçilik olarak
adlandırılan bu yeni felsefi düşünceler, insanı merkeze almayan “gerçekçi” bir tutumun mümkün olduğunu
söylemektedir. Özellikle Graham Harman’ın Nesne Yönelimli Ontolojide sanat üzerinden yaptığı açıklamaların,
belgesel fotoğraf alanındaki gerçeklik tartışmalarına da yeni açılımlar sağlayacağı düşünülmektedir.
Max Pinckers’ın kurduğu, Spekülatif Belgesel Okulu, Harman’ın nesne yönelimli felsefesindeki gerçeklik
tartışmalarına benzer bir vurgu yapar. Post belgesel içerisinde sınıflandırılan spekülatif belgesel fotoğrafın,
belgesel ve kurgunun hibrit ilişkisini vurgulayan manifestolarıyla belgesel fotoğrafta yeni tartışmalar yaratacağı
düşünülmektedir. Bu makalede Spekülatif Realizm ve Nesne Yönelimli Ontoloji felsefesine değinilecek,
spekülatif belgesel fotoğrafın tanımı, önemi aktarılacak ve yeni felsefelere olan yakınlığı da araştırılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Post-belgesel fotoğraf, Nesne yönelimli ontoloji, Spekülatif realizm, Spekülatif belgesel fotoğraf, Max Pinckers

DISCUSSIONS ON REALITY IN POST-DOCUMENTARY PHOTOGRAPHY AND SPECULATIVE DOCUMENTARY PHOTOGRAPHY

Öz

By its very nature, photography has always had a tight connection to the concept of reality. Documentary
photography in particular has been viewed as a reflection of reality. The bond that documentary photography
forges with reality, however, has drawn criticism from post-modern commentators. In addition to these
criticisms, this article focuses on the changing concept of reality in contemporary philosophy. ObjectOriented
Ontology and Speculative Realism, two contemporary philosophical movements, suggest that it is possible to
have a “realists” attitude that does not center the human being. Especially Graham Harman’s interpretations
of art from the perspective of Object-Oriented Ontology can open up new avenues for discussions on reality
in the field of documentary photography. Max Pinckers’ Speculative Documentary School places a similar
emphasis on discussions about reality in Harman’s Object-Oriented Philosophy. Speculative documentary
photography, classified within post-documentary, is considered to spark some new discussions on
documentary photography with its manifestos emphasizing the hybrid relationship between documentary
and fiction. This article deals with Speculative Realism and Object-Oriented Ontology, as well as the definition
and significance of speculative documentary photography, and also investigates its relationship with these
two emerging disciplines.

Anahtar Kelimeler

Post-documentary, Object oriented ontology, Speculative realism, Speculative documentary photography, Max Pinckers

Kaynakça

• Althusser, L. (2000). İdeoloji ve Devletin İdeolojik Aygıtları (4. Baskı). İletişim Yayınları.
• Balanuye, Ç. (2017). Yeni Gerçekçiliğin Kant Gerilimi. Mavi Atlas, 5(2), 289–301. https://doi.org/10.18795/gumusmaviatlas.337245.
• Bellinck, T., and van Dienderen, A. (2019). “That’s My Life Jacket!” Speculative Documentary as a Counter Strategy to Documentary Taxidermy. Critical Arts, 33(1), 60–74. https://doi.org/10.1080/02560046.2019.1627474.
• Braidotti, R. (2013). İnsan Sonrası.
• Buçan, N. (2020). Post-belgesel Fotoğraf: Belgesel Fotoğrafın Değişen Sınırları (1. Baskı). Espas Sanat Kuram Yayınları.
• Dağ, P. (2010, October 4). Martin Parr ile Söyleşi. Sanal Fotoğraf Mecmuası. https://sanalfotografmecmuasi.wordpress. com/2010/10/04/martin-parr-ile-soylesi/.
• Dayı, H. ve Hanyaloğlu, N. (2019). Belgesel Fotoğrafçılıkta Alternatif Bir Eğilim: Geç Fotoğrafçılık. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(4), 3306–3320. https://doi.org/10.33206/mjss.538455.
• Ferraris, M. (2014). Manifesto of New Realism (G. Harman, Ed.; S. De Sanctis, Trans.). SUNY Press, State University of New York Press.
• Fried, M. (1967). Art and Objecthood. Artforum, Summer.
• Gasset, J. O. (1975). Phenomenology and Art. W. W. Norton and Company.
• Gratton, P. (2014). Speculative Realism, Problems And Prospects. Bloomsbury Academic.
• Grundberg, A. (1999). Crisis of the Real. Aperture.
• Harman, G. (2011). The Quadruple Object. Zero Books.
• Harman, G. (2016). Immaterialism: Objects and Social Theory. Polity Press.
• Harman, G. (2020). Nesne Yönelimli Ontoloji, Her Şeyin Yeni Bir Teorisi (O. Karayemiş, Trans.; 1st ed.). Tellekt. Kant, I., Yardımlı, A., ve Kant, I. (2008). Arı Usun Eleştirisi: = Kritik der reinen Vernunft. 1781-1787. Idea Yay.
• Moeller, S. (1999). Compassion fatigue: How the media sell disease, famine, war and death. Choice Reviews Online, 36(11), 36- 6114-36–6114. https://doi.org/10.5860/CHOICE.36-6114.
• Newhall, B. (1949). The History of Photography. The Museum of Modern Art.
• Pinckers, M. (n.d.). When the Formula Knows the Audience: 7.
• Rosler, M. (2004). Decoys and Disruptions Selected Writings ,1975–2001. The Mit Press.
• Sekula, A. (1978). Dismantling Modernism, Reinventing Documentary. The Massachusetts Review, Vol. 19(No. 4), 859–883.
• Solomon-Godeau, A. (1997). Photography at the Dock (3rd ed.). University of Minnesota Press.
• Solomon-Godeau, A. S. (2017). Photography after Photography (S. Parsons, Ed.). Duke University Press.
• Sontag, S. (2003). Başkalarının Acısına Bakmak. Agora Kitaplığı.
• Sontag, S. (2011). Fotograf üzerine (O. Akinhay, Trans.).
• Steyerl, H. (2007). Documentary Uncertainty. A Prions.
• Van Dienderen, A., De Cleene, M., Pinckers, M., and Bellinck, T. (2019). A Manifesto: An Invitation from the School of Speculative Documentary. Critical Arts, 33(1), 113–114. https://doi.org/10.1080/02560046.2019.1581240.
• Waltari, M. E. (2017). Vilnius Academy of Arts Photography and Media Arts M.A. Thesis.