CONTENT ANALYSIS AND EXAMINATION OF THEORETICAL STRUCTURES OF STUDIES ON "ACOUSTICS OF STRINGED MUSICAL INSTRUMENTS"

Yıl 2025, Cilt: 15 Sayı: 1, 45 - 63, 20.06.2025

Filiz Gürer Yücel

https://doi.org/10.20488/sanattasarim.1716814

Öz

This research has been conducted with the aim of analyzing the studies conducted in Turkey
on the acoustics of stringed musical instruments from different parameters and explaining
the points not addressed theoretically in these studies within the framework of acoustic principles.
The data of this research, conducted through a case study design among qualitative
research methods, were collected through document analysis. In this regard, the identified
studies were presented by categorizing them through content analysis and evaluated with
an interdisciplinary perspective. The categories formed in content analysis are as follows:
the examined stringed musical instrument, the area where the design crafted, the physical
quantities measured after design, and the designs made. At the end of the research, it was
determined that 17 scientific studies related to the subject of the article were conducted, in
which the most studied stringed instrument was the baglama, and different designs were
mostly tested on the soundboard. After the designs, it is mostly investigated how the acoustic
properties such as frequency spectrum, mode frequencies and damping time change. The
theoretical deficiencies in the studies are explained in detail in terms of both music and
physics disciplines. It has been determined that instrument acoustics is a new research area
for researchers in Turkey, and it has been emphasized that studies in this field are important,
especially for Turkish musical instruments to achieve a certain standard acoustically.

Anahtar Kelimeler

Musical instrument design , Physics of music , Musical instrument acoustics , Stringed musical instruments , Organology.

TELLİ ÇALGILARIN AKUSTİĞİ” KONUSUNDA YAPILAN ÇALIŞMALARIN İÇERİK ANALİZİ VE KURAMSAL YAPILARININ İRDELENMESİ

Öz

Bu araştırma; telli çalgıların akustiği konusunda Türkiye’de yapılan çalışmaları farklı
parametreler açısından çözümlemek ve bu çalışmalarda kuramsal açıdan değinilmeyen
noktaları, akustik prensipler çerçevesinde açıklamak amacıyla yapılmıştır. Nitel araştırma
yöntemlerinden durum çalışması deseninde yürütülen bu araştırmanın verileri, doküman
inceleme yoluyla toplanmıştır. Bu kapsamda tespit edilen çalışmalar, içerik analizi ile kategorileştirilerek
sunulmuş ve disiplinlerarası bir bakış açısıyla değerlendirilmiştir. İçerik
analizinde oluşturulan kategoriler şu şekildedir: incelenen telli çalgı, tasarım yapılan bölge,
tasarım sonrasında ölçülen fiziksel büyüklükler ve yapılan tasarımlar. Araştırmanın sonunda;
makalenin konusuyla ilgili olduğu düşünülen 17 bilimsel çalışmanın yapıldığı, yapılan
bu çalışmalarda en çok ele alınan telli çalgının bağlama olduğu ve farklı tasarımların
en çok ses tahtası üzerinde denendiği tespit edilmiştir. Yapılan tasarımlardan sonra en çok;
frekans spektrumu, mod frekansları ve sönüm süresi gibi akustik özelliklerin nasıl değiştiği
araştırılmıştır. Çalışmalarda kuramsal açıdan eksik görülen noktalar hem müzik hem
de fizik disiplinleri açısından detaylıca açıklanmıştır. Türkiye’deki araştırmacılar için çalgı
akustiğinin yeni bir çalışma alanı olduğu belirlenmiş ve özellikle Türk müziği çalgılarının
akustik açıdan belli bir standarda ulaşabilmeleri için bu alanda yapılacak çalışmaların
önemli olduğunun altı çizilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Çalgı tasarımı , Müzik fiziği , Çalgı akustiği , Telli çalgılar , Organoloji.

Kaynakça

• Alp, M. (2018). Bağlama Enstrümanında Ağaç Tekne Büyüklüğünün Akustiğe Etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Bozkır, B. (2002). Bağlamada Malzeme-Tını İlişkisi ve Dinamik Analizler. Yüksek Lisans Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E.K., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2008). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Çiçekçioğlu, Ü. (2017). Bağlama Yapımında Yenilikçi Yaklaşımlar. Yüksek Lisans Tezi. Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Çıkrıkçıoğlu, N.G. (2021). Bağlama Gövdesinde Kompozit Çift Kapak Uygulamasının Akustik İncelemesi. Yüksek Lisans Tezi. Bahçeşehir Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
• Değirmenli, E. (2014). Akustik Ölçüm Teknikleri Kullanılarak Üretilen Ud Ses Tablasının Titreşim Özelliklerinin Kontrolü Üzerine Yeni Bir Yöntem Önerisi. Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, Ankara.
• Demir, O. (2002). Bağlamadaki Eşik Sistemi Üzerinde Yeni Uygulama. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Erdiş, E. (2006). Bağlamanın Akustik Açıdan İncelenmesi ve Geliştirilmesine İlişkin Yeni Yaklaşımlar. Yüksek Lisans Tezi. Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sivas.
• Fletcher, N.H. ve Rossing, T.D. (1991). The Physics of Musical Instruments. Springer-Verlag New York Inc.
• Güdek, H.C. (2019). Bağlama Gövdesinin Akustik Olarak Yeniden Düzenlenmesi Üzerine Öneri; Kayıt Teknolojileri ile Tınısal Değerlendirmesi. Yüksek Lisans Tezi. Bahçeşehir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Gürer Yücel, F. (2014). Ses Bilgisi ve Akustik Konusunun Disiplinler Arası Öğretimi. Nobel Akademik Yayıncılık. Ankara.
• Gürer Yücel, F. (2023-a). Content Analysis of Postgraduate Theses on Improving the Acoustic Characteristics of Musical Instruments. 5. International Anatolian Scientific Research Congress. Full Text Book. July 21-23, 2023. Turkiye, 995-1002.
• ANADOLU ÜNİVERSİTESİ SANAT & TASARIM DERGİSİ 62
• Sanat&Tasarım Dergisi,15 (1), 2025: 45-63
• Gürer Yücel, F. (2023-b). Bağlama Akustiğinde Tasarımın Sese Etkisini Araştıran Çalışmalara Yönelik Bir Değerlendirme. 6. International Ankara Multidisciplinary Studies Congress. Proceedings Book. October 13-14, 2023. Türkiye, 728-736.
• Güzey, Z. (2014). Viyola Yapımında Kullanılan Akçaağaç ve Kavak Ağacının Karşılaştırılması. Sanatta Yeterlik Tezi. Haliç Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Güzey, A.Ş. (2019). Bir Keman Arşesinin Akustik Etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Anadolu Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, Eskişehir.
• Halliday, D., Resnick. R ve Walker, J. (2017). Fiziğin Temelleri I. Palme Yayıncılık. 9. Baskıdan Çeviri. (Çev: Bülent G. Akınoğlu ve H. Murat Alev).
• Jansson, E. (2002). Acoustics for Violin and Guitar Makers. Chapter V. Kungl Tekniska Högskolan. Dept of Speech, Music and Hearing.
• Kurra, S. (2009). Çevre Gürültüsü ve Yönetimi I. İstanbul: Bahçeşehir Üniversitesi Yayınları.
• Kurt, O. (2022). Kimyasal Modifikasyon Uygulanmış Keman Köprülerinin Kemanın Akustik Frekansları Üzerindeki Etkileri. Yüksek Lisans Tezi. İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Ömeroğlu, C. (2020). Top Plate Vibration Analysis of the Kanun Instrument. Doktora Tezi. İstanbul Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Özcan, A.Ö. (2009). Tarın Yapısal Özelliklerinin Değerlendirilmesi ve Yeni Bir Tar Modeli Önerisi. Yüksek Lisans Tezi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar.
• Özgüven, H. N. (2008). Gürültü Kontrolü, Endüstriyel ve Çevresel Gürültü. Ankara: Türk Akustik Derneği.
• Öztorun, Ü. (2022). Bağlama (Saz) Çalgısının Sesini Geliştirmeye Yönelik Bir Öneri. Yüksek Lisans Tezi. Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi Fen bilimleri Enstitüsü, Hatay.
• Raichel, D.R. (2006). The Science and Applications of Acoustics. Springer Science + Business Media, Inc. Second Edition.
• Rossing, T.D. (Editor) (2010). The Science of String Instruments. Springer Science + Business Media. First Edition.
• Serway, R.A. ve Beichner, R.J. (2015). Fen ve Mühendislik İçin Fizik 1. (Çev. Ed. Kemal Çolakoğlu), Ankara: Palme Yayıncılık.
• ANADOLU ÜNİVERSİTESİ SANAT & TASARIM DERGİSİ 63
• Sanat&Tasarım Dergisi,15 (1), 2025: 45-63
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2006). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara. Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, S. (2002). Kanunda Kullanılan Ses Tablasının Akustik Özelliklerinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Kayseri.
• Yurteri, Y. (2022). Kemençe Gövde Odunu ve Ses Tahtasına Kimyasal Modifikasyon Uygulamasının Frekans Spektruma Etkisi. Yüksek Lisans Tezi. İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• İnternet Kaynakları http 1: https://search.trdizin.gov.tr/tr/yayin/detay/1212500/baglama-teknesinin-akustik-analizleri (Erişim tarihi:29.12.2023)