GÜNEŞ IŞIĞINDA POZLAMA YÖNTEMİYLE NESNEDEN KUMAŞ ÜZERİNE ÜÇ BOYUT EFEKTLİ TRANSFER BASKI

Yıl 2025, Sayı: 15- Özel sayı, 927 - 952, 20.10.2025

Yener Pınarbaş

https://doi.org/10.20488/sanattasarim.1805296

Öz

“Güneş Baskılar” ışık tabanlı alternatif baskı teknikleri olarak bilinirler. Bu tekniklerde
kimyasal maddeler kullanılarak ışığa karşı duyarlı hale getirilmiş yüzeyler kullanılır. Seçilen
nesne ya da nesnelerden ışığa duyarlı yüzey üzerinde kompozisyonlar düzenlenir ve güneş
ışığına maruz bırakılarak temas eden yüzeyin iz düşümüne ait iki boyutlu bir görselin
duyarlı yüzey üzerinde oluşması sağlanır. Bu bağlamda Güneş Baskı tekniklerinden esinle,
ışığa duyarlı yüzey kullanmadan, sadece doğal güneş ışığının kumaş üzerinde oluşturacağı
fotokimyasal etki ile nesne yüzeyinin en, boy ve derinliğinin uygulamaya dâhil edileceği
üç boyutlu efekte sahip görsel üretmenin mümkün olup olmadığı bu makaleye konu olan
çalışmanın kapsam ve amacını oluşturmaktadır. Söz konusu çalışma Nisan 2022-Kasım
2024 tarihleri arasında Tokat ve Çanakkale illerinde gerçekleştirilmiştir. Çalışma kapsamında,
kumaşla kaplanan nesneler güneş ışığına maruz bırakılarak kumaşın nesnenin üç
boyutlu formuyla uyumlu olarak solması böylece üç boyut efektli görselinin oluşturulması
amaçlanmış ve uygulamalarda başarılı olunmuştur. Makale kapsamında; anılan çalışmada
uygulanan yöntem ve ulaşılan veriler analiz edilmiştir. “Güneş Işığında Pozlama
Yöntemiyle Nesneden Kumaş Üzerine Üç Boyut Efektli Transfer Baskı” başlıklı makale ile
deneyimlenen yöntemin uygulama süreçleri ile ulaşılan veri ve sonuçların paylaşılması
amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Güneş baskı , Üç boyut efektli görsel , Kamerasız fotoğrafçılık , Fotokimya , Solma

THREE-DIMENSIONAL EFFECT TRANSFER PRINTING FROM OBJECT ON FABRIC BY SUNLIGHT EXPOSURE METHOD

Öz

“Solar Prints” are known as light-based alternative printing techniques. In these techniques,
surfaces sensitized to light using chemical substances are used. Compositions of the selected
object or objects are arranged on the sensitive surface and exposed to sunlight to create a
two-dimensional image of the projection of the area in contact with the sensitive surface.
In this context, inspired by Solar Printing techniques, the scope and purpose of the study,
which is the subject of our article, is whether it is possible to produce visuals with a three-
dimensional effect without using a photosensitive surface, only with the photochemical
effect of natural sunlight on the fabric, and whether it is possible to produce visuals with a
three-dimensional effect, where other surfaces of the object can be included in the application.
For this purpose, a research study was conducted in Tokat and Çanakkale province
between April 2022 and November 2024. Within the scope of the study, the aim was to
successfully create a three-dimensional effect visual by exposing the objects covered with
fabric to sunlight, so that the fabric fades in harmony with the three-dimensional form of
the object. Within the scope of this article, the process and results of the method applied in
the study are discussed. The article aims to share the application processes of the method
experienced with the article titled “Three-Dimensional Effect Transfer Printing from Object
on Fabric by Sunlight Exposure Method” without using a photosensitive surface, and the
data and results obtained.

Anahtar Kelimeler

Solar prints , Visual with three-dimensional effect , Camera-less photography , Photochemistry , Fading.

Kaynakça

• Aydemir, C. (2007). Fotoğraf neyi anlatır. İstanbul: Hayalbaz Kitaplığı.
• Baldwin, G. (1991). Looking at photographs a guide to technical terms. First Edition, London: The J. Paul Getty Museum Publishing.
• Batchen, G. (2016). Emanations: the art of the cameraless photograph. Germany: Prestel.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., Demirel, F. (2024). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Christopher Bucklow örnek çalışma (t.y.). Artreal. 17 Eylül 2024 tarihinde https://artereal.com.au/artist/christopher-bucklow/ adresinden erişilmiştir.
• Dizdaroğlu, T.(2012). Alternatif fotoğraf. İstanbul: Sokak Kitapları Yayınları.
• Edman, I. (1998). Sanat ve insan (Çev:Turhan Oğuzkan). İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Ekiz, Kaya, M. (2023). Görsel kültürün kültürel biçim olarak tasarıma yansıması ve tasarım kültürü. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Sanat & Tasarım Dergisi (32), 1-15.
• https://doi.org/10.18603/sanatvetasarim.1404920
• Hacking, J. (2015). Fotoğrafın tüm öyküsü. İstanbul: Hayalperest Kitap
• Hancock, R.D. & Algozzine, B. (2021). Doing case study research: a practical guide for beginning researchers. New York: Teachers College Press.
• Henry Fox Talbot, Fotojenik Çizim, 1840 (t.y.). 12 Eylül 2024 tarihinde https://www.vam.ac.uk/articles/william-henry-fox-talbot-an-introduction adresinden erişilmiştir.
• Higgins, J. (2014). Fotoğraf neden kusursuz olmak zorunda değildir. İstanbul:Hayalperest.
• Kabadayı, Yuvarlak, Ş. (2016). Alternatif fotoğraf üretim yöntemleri bağlamında fotogram ve yeni Yaklaşımlar. Kesit Akademi Dergisi, (3), 163-179 DOI : 10.18020/kesit.34 Kılıç, L. (2008). Fotoğraf ve sinemanın toplumsal tarihi. Ankara: Dost Kitabevi
• LaszloMoholy Nagy, Fotogram, 1926 (t.y.). 15 Eylül 2024 tarihinde https://www.artsy.
• net/artwork/laszlo-moholy-nagy-photogram adresinden erişilmiştir.
• Louis Deguerre. (2024, 19 Kasım). Wikipedia.Org. 2 Aralık, 2024 tarihinde https:// tr.wikipedia.org/wiki/Louis_Daguerre adresinden erişilmiştir.
• Madigan, M. (2024, 09 Aralık). Martha Madigan http://www.marthamadigan.com/ Medici, L. (2004). Alternatif /Eski Fotoğraf Baskı Teknikleri I. İfsak- Fotoğraf ve Sinema Dergisi, Sayı-142-143 s.37
• Metoroloji Genel Müdürlüğü. (2025). Çanakkale ili metoroloji verileri 1929-2024 yılları arasında ki ölçüm periyodu yıllık ortlama güneşleme süresi. https://www.mgm.
• gov.tr/veridegerlendirme/il-ve-ilceler-istatistik.aspx?m Metoroloji Genel Müdürlüğü. (2025). Tokat ili metoroloji verileri 1929-2024 yılları arasında ki ölçüm periyodu yıllık ortlama güneşleme süresi. https://www.mgm.gov.tr/ veridegerlendirme/il-ve-ilceler-istatistik.aspx?m=TOKAT
• New York Public Library. (2023, 20 Kasım). Blue Prints: The Pioneering Photographs of Anna Atkins.https://www.nypl.org/events/exhibitions/blue-prints-pioneering- photographs-anna-atkins
• Pınarbaş, Y. (2022, Mayıs 13-15). Plastik sanatlarda görsel üretimine alternatif bir öneri; güneş ışığıyla kumaş üzerine baskı [Sempozyum sunum özeti]. Uluslararası Kültür, Sanat ve İletişim Sempozyumu, Bayburt Üniversitesi, Bayburt, Türkiye. https:// uksanil.bayburt.edu.tr/Uploads/Uksanil1/UKSANIL-OZET-KITABI.pdf
• Purdyhicks. (2025, 5 Ocak) Susan Derges: Tıme Present - Photography from the Deutsche Bank Collectıon Exhibition. https://www.purdyhicks.com/news/54-susan-dergestime- present-photography-from-the-10-june-2020-8-february-2021/
• Tansuğ, S. (1988). Sanatın görsel dili, İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Tüfekçi, T. (1999). Tarihsel Süreç İçinde Resim-Fotoğraf Etkileşimi. M.S.Ü-G.S.F, İstanbul.
• Yenipazarlı, G. ve Birinci, G. (2023). Fotoğraf sanatında bir soyutlama estetiği olarak fotogram. İnönü Üniversitesi Kültür ve Sanat Dergisi, (9), 67-79 https://doi.
• org/10.22252/ijca.1369816