Görsel İletişim Tasarımı ve Görsel Tasarım Alanlarında Yazılan Tez Çalışmalarının Bibliyometrik Analizi

Yıl 2025, Sayı: 35 (20. Yıl Armağan Sayısı), 223 - 239, 22.05.2025

Halit Kartal

https://doi.org/10.18603/sanatvetasarim.1538242

Öz

Bu araştırmanın amacı, ‘görsel iletişim tasarımı’ ve ‘görsel tasarım’ alanlarında Ulusal Tez Merkezi’ndeki lisansüstü tezlerin bibliyometrik özelliklerini ortaya koymaktır. Çalışmanın amacı doğrultusunda Ulusal Tez Merkezi’nin web sitesinde bulunan ‘görsel iletişim tasarımı’ ve ‘görsel tasarım’ dizinleri taratılmış ve bu dizinlere sahip tezler incelemeye alınmıştır. Analiz çalışmasında lisansüstü tezlerin yıllara göre dağılımı, tez türü, üniversite, enstitü ve ana bilim dalı dağılımları, konuları, anahtar kelimeleri, kullanılan veri toplama yöntemleri, dilleri, sayfa sayıları ve danışman unvanları değerlendirilmiştir. Araştırma kapsamında 276 tez değerlendirmeye alınmıştır. Bu araştırmadan elde edilen sonuçlar, görsel iletişim tasarımı ve görsel tasarım alanlarında yapılan tez çalışmalarının yoğunlaştığı konular ve durumu gözler önüne sermesi ve bu alanda yapılacak çalışmalara yol gösterici olması açısından önem taşımaktadır.

Anahtar Kelimeler

Görsel İletişim Tasarımı , Görsel Tasarım , Bibliyometrik Analiz , Ulusal Tez Merkezi.

Kaynakça

• Al, U. (2008). Türkiye’nin Bilimsel Yayın Politikası: Atıf Dizinlerine Dayalı Bibliyometrik Bir Yaklaşım [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ambrose, G. & Harris, P. (2012). Grafik Tasarımın Temelleri. (M.E. Uslu, Çev.). Literatür Kitabevi.
• Aslancı, S. (2022). Araştırma Sorgulamaya Dayalı Öğrenme: Bibliyometrik Bir Analiz. Scientific Educational Studies Bilimsel Araştırma Dergileri, 6(1), 1-25. https://doi.org/10.31798/ses.1068633
• Babacan, C. ve Tektaş, N. (2022). Mekansal Ekonometri Alanında Yazılan Tez Çalışmalarının Bibliyometrik Analizi, Kafdağı Dergisi, 7(2), 39-53. https://doi.org/10.51469/kafdagi.1178023
• Başer, E. (2023). Bilimsel İletişim Bağlamında “Dijital Reklamcılık” Çalışmalarının Bibliyometrik Analizi. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, (63), 71-87. https://doi.org/10.47998/ikad.1227007
• Cronin, B. & Sugimoto, C. R. (2014). Beyond Bibliometrics, The MIT Press.
• Doğan, E. (2015). Türkiye’deki Görsel İletişim Tasarımı Bölümleri Üzerine Genel Bir Durum Analizi. İletişim Çalışmaları Dergisi, 1(1), 15-33.
• Gündoğdu, A. (2017). Türkiye’de Sermaye Piyasası Alanında Bilimsel Yazın Taraması. Bankacılık ve Sermaye Piyasası Araştırmaları Dergisi-BSPAD, 1(2), 1-8.
• Işık, D. (2010). Görsel İletişim Aracı olarak Afiş Tasarımı: 2009 Yılı Yerel Seçimlerinde İzmir Büyükşehir Belediye Başkan Adaylarının Afiş Tasarımlarının Göstergebilimsel Çözümlemesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• İnceoğlu, Ç. (2014a). Türkiye’de Akademik Sinema Yazınının On Yılı (2002 – 2011): Bibliyometrik Bir Analiz. Selçuk İletişim, 8(3), 182-200. https://doi.org/10.18094/si.68297
• İnceoğlu, Ç. (2014b). Türkiye’de Sinemayı Konu Alan Doktora Tezleri Üzerine Bibliyometrik Bir Çözümleme. Galatasaray Üniversitesi İletişim Dergisi, (21), 31-50. https://doi.org/10.16878/gsuilet.96674 Kars, H., ve Özen Yavuz, A. (2024). Esnek Tasarım İçin Biyomimikri: Bibliyometrik Bir Yaklaşım. Bab Journal of FSMVU Faculty of Architecture and Design, 5(1), 49-66. https://doi.org/10.61807/babdergisi.1316608
• Lane, J., Largent, M., ve Rosen, R. (2014). Science Metric and Science Policy. B. Cronin ve C.R. Sugimoto, (Eds.), Beyond Bibliometrics. The MIT Press.
• McBurney, M. K. ve Novak, P. L. (2002). “What is Bibliometrics and Why Should You Care?”, Proceedings. IEEE International Professional Communication Conference, Portland, OR, USA, 108-114. doi: 10.1109/IPCC.2002.1049094.
• Pritchard, A. (1969). Statistical Bibliography or Bibliometrics?. Journal of Documentation, 25(4), 348–349.
• Pritchard, A. (1981). Bibliometrics, A Bibliography and Index Volume 1: 1874-1959, ALLM Books.
• Raisig, L. M. (1962). Statistical bibliography in the health sciences. Bulletin of the Medical Library Association, 50(3), 450–461.
• Vardar, N., Gümüş̧, Ç. ve Bingöl, B., Grafik Tasarım Eğitiminde, Tipografi Alanında Yayınlanan Akademik Çalışmaların İncelenmesi: Bibliyometrik Bir Analiz. Sanat ve Tasarım Dergisi, (32), 57-72. https://doi.org/10.18603/sanatvetasarim.1389387
• Yegin, Y. T. (2023). “Grafik Tasarımı” Alanında Yapılan Çalışmaların İncelenmesi: Wos Örneği”, International Social Mentality and Researcher Thinkers Journal, 9(75), 4607-4616. DOI: http://dx.doi.org/10.29228/sm ryj.72395
• İNTERNET KAYNAKLARI
• Interaction Design Foundation- IxDF. (2016, June 5). What is Visual Design? Interaction Design Foundation- IxDF. https://www.interaction-design.org/literature/topics/visual-design