Tekerlekli Sandalyenin Sinemasal Rolü: Koolhaas’ın İzinden Bir Ev Yaşamı

Yıl 2018, Sayı: 22, 227 - 253, 28.12.2018

Seçil Seçal Sarıgül Açalya Allmer

Öz

Sinema ve mimarlık, mekânın kurgusallığa ve kullanıcı ihtiyaçlarına bağlı olarak oluşmasını gerektiren

disiplinlerdir. Kurgunun ayrılmaz parçaları mekân ve beden, hareket çerçevesinde olgunlaşır. Bedenin

hareketi mekânın biçimlenmesini sağlarken, oluşan mekân bedene hareketi hatırlatır. Hareket,

mekânı farklı duygular uyandıracak biçimde etkili kullanan sinema ile mekân üreten mimarlığın

kesişimine izin verir. Bu noktada hareketi kısıtlanan engelli bedeni konu alan filmlerde mekânların

nasıl deneyimleneceği sorusu belirir. Bu çalışmanın amacı, tekerlekli sandalyenin mekân ve hareket

kavramlarıyla kurduğu ilişkinin, mimari üretime katkılar sağlayan ve mekânı çok yönlü kullanan

sinemasal ortam üzerinden irdelenmesidir. Çalışma, tekerlekli sandalyeli bireyin yaşam mekânını

irdeleyen bir film üzerinden engellilik izlerini ele almaktadır. Seçilen film ‘Koolhaas Ev Yaşamı’

(Koolhaas Houselife, 2008, Ila Beka ve Louise Lemoine), alışılagelmişin dışında, tekerlekli sandalyenin

hiç görünmediği, ancak mekânsal izlerin mimari ve sinemasal temsiliyeti üzerine aktarımların söz

konusu olduğu bir kurgusallık içermektedir. Beyaz perde aracılığıyla engelli yaşamların varlığına

tanıklık etme ve mekânlardaki mimari izleri fark etme durumu beklenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Sinema, Mimari Mekân, Tekerlekli Sandalye, Engellilik, Beden

Kaynakça

• Bachelard, G. (1996). Mekânın Poetikası (çev. A. Derman). İstanbul: Kesit Yayınları.
• Dear, M. (1994). Between Architecture and Film. M. Toy (Ed.), Architecture & Film: Architectural Design (s. 9) içinde. London: Academy Editions.
• Ersoy, E. (2010). Mimarlık ve Sinema Etkileşimi Bağlamında Mekânsal İmge Kullanımıyla Durağan Mekânın Dinamik Mekâna Dönüşümü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Kurtar, S. (2012). “Mekânı Yaşamak: Lefebvre ve Mekânın Diyalektik Oluşumu”. TÜCAUM VII. Coğrafya Sempozyumu (s. 349-356), Ankara.
• Pevsner, N. (1970). Avrupa Mimarisinin Anahatları (çev. S. Batur). İstanbul: İstanbul Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Yayınları.
• Roth, L. M. (2000). Mimarlığın Öyküsü (çev. E. Akça). İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• Schulz, C. N. (1980). Genius Loci: Towards a Phenomenology of Architecture. New York: Rizzoli.
• Vidler, A. (2001). Warped Space: Art, Architecture, and Anxiety in Modern Culture. London: The MIT Press.
• Wigley, M. (2000). “The Architectural Cult of Synchronization”, October, 94, 4-5.
• İnternet Kaynakları
• İnternet: Kayım, S. (Mart, 2008). Koolhaas’ın ‘Ev Yaşamı’ Sinemaya İlham Verdi. Web: http://www.mimarizm.com/haberler/koolhaas-in-ev-yasami-sinemaya-ilham-verdi_116132 adresinden 10 Nisan 2017’de alınmıştır.
• Görsel Kaynakları
• Görsel 1: İnternet: Harris, K. (Mart, 2011). Maison a Bordeaux. Web: http://kris-arch1201.blogspot.com.tr/2011/03/maison-bordeaux-external-views.html adresinden 25 Mayıs 2017’de alınmıştır.
• Görsel 2: İnternet: Harris, K. (Mart, 2011). Maison a Bordeaux. Web: http://kris-arch1201.blogspot.com.tr/2011/03/maison-bordeaux-external-views.html adresinden 25 Mayıs 2017’de alınmıştır.
• Görsel 3: İnternet: Kroll, A. (Ocak, 2011). AD Classics: Maison Bordeaux/OMA. Web: http://www.archdaily.com/104724/ad-classics-maison-bordeaux-oma adresinden 10 Mayıs 2017’de alınmıştır.
• Görsel 4: İnternet: Taylor-Foster, J. (Ocak, 2014). 2014’te İzlenmesi Gereken 40 Mimari Belgesel. Web: https://www.archdaily.com.br/br/01-171581/40-documentarios-de-arquitetura-para-assistir-em-2014 adresinden 9 Mayıs 2017’de alınmıştır.
• Görsel 5: İnternet: Taylor-Foster, J. (Ocak, 2014). 2014’te İzlenmesi Gereken 40 Mimari Belgesel. Web: https://www.archdaily.com.br/br/01-171581/40-documentarios-de-arquitetura-para-assistir-em-2014 adresinden 9 Mayıs 2017’de alınmıştır.
• Görsel 6: Ila Beka ve Louise Lemoine, 2008, “Koolhaas Ev Yaşamı” filminden alınmıştır.
• Görsel 7: Ila Beka ve Louise Lemoine, 2008, “Koolhaas Ev Yaşamı” filminden alınmıştır.
• Görsel 8: Ila Beka ve Louise Lemoine, 2008, “Koolhaas Ev Yaşamı” filminden alınmıştır.
• Görsel 9: Ila Beka ve Louise Lemoine, 2008, “Koolhaas Ev Yaşamı” filminden alınmıştır.
• Görsel 10: İnternet: Özkan, O. (Nisan, 2017). Voyeurism of the Movies: Alfred Hitchcock’s Rear Window. Web: http://www.sanatduvari.com/voyeurism-of-the-movies-alfred-hitchcocks-rear-window/ adresinden 18 Haziran 2017’de alınmıştır.
• Görsel 11: Ila Beka ve Louise Lemoine, 2008, “Koolhaas Ev Yaşamı” filminden alınmıştır.
• Görsel 12: Ila Beka ve Louise Lemoine, 2008, “Koolhaas Ev Yaşamı” filminden alınmıştır.
• Görsel 13: Ila Beka ve Louise Lemoine, 2008, “Koolhaas Ev Yaşamı” filminden alınmıştır.
• Görsel 14: Ila Beka ve Louise Lemoine, 2008, “Koolhaas Ev Yaşamı” filminden alınmıştır.
• Görsel 15: Ila Beka ve Louise Lemoine, 2008, “Koolhaas Ev Yaşamı” filminden alınmıştır.
• Görsel 16: Ila Beka ve Louise Lemoine, 2008, “Koolhaas Ev Yaşamı” filminden alınmıştır.
• Görsel 17: Ila Beka ve Louise Lemoine, 2008, “Koolhaas Ev Yaşamı” filminden alınmıştır.
• Görsel 18: Ila Beka ve Louise Lemoine, 2008, “Koolhaas Ev Yaşamı” filminden alınmıştır.
• Görsel 19: Ila Beka ve Louise Lemoine, 2008, “Koolhaas Ev Yaşamı” filminden alınmıştır.